Ecz. Fatma SAYGILI
AROMATİK SU
Bitkilerin uçucu kısımlarını içeren hoş kokulu sıvılara denir.
Çoğunlukla taşıyıcı olarak kullanılırlar.
Aromatik su, ya esansın çözündürülmesi ile ya da doğrudan drogdan distilasyon yöntemi ile hazırlanır.
Ancak esansın oksidasyona uğramaması ve içerebileceği mikroorganizmalardan temizlenmesi için hazırlamada kullanılan su önce kaynatılır ve 40-50 dereceye soğutulur.
Kaynar suya esans ilavesi yapılmaz çünkü esans sıcakta bozulur ve içeriğindeki uçucu yağ buharlaşır.
Örneğin 1000 kısım bir melisa suyu hazırlayalım:
Melisa esansı 1,5 kısım
90 derecelik alkol 99 kısım
Talk 15 kısım
Distile su 900 kısım
(Burada talk hesaba katılmaz.Çünkü süzülerek formülden ayrılır.)
Önce esans alkolle çözülür
Sonra kaynatılıp 40-50 dereceye soğutulmuş su ile çalkalanır
Sonra talk eklenerek şiddetli bir şekilde çalkalanıp 2-3 saat dinlendirilir
Süzgeç kağıdından süzülür ve kullanıma hazırdır.
EKSTRAKSİYON
Droglarda bulunan etken maddelerin uygun çözücü yardımı ile çekip alınması işlemidir.
Çözücü alkol, su veya organik olan diğer çözücüler olabilir.
Ekstraksiyon yönteminde etken madde ile beraber yan maddelerde çözücüye geçebilir.
MASERASYON
Çözücünün tamamıyla yapılan ekstraksiyon işlemidir.
Uygun bir çözücü ve buna uygun olarak parçalanmış drog ışık geçirmeyen renkli kaplarda veya karanlıkta, ağzı sıkı kapalı olarak oda ısısında belli periyotlarda çalkalayarak bekletmek veya ayrıca ısı uygulamak suretiyle yapılır.
Drogun çözücü ile temasını artırmak ve alt kısımda birikmesini engellemek için sıkça çalkalamak önemlidir.
Çözücü ile drogu 24 saatten 10 güne kadar bekletmek gerekebilir.
Bekleme süresi tamamlandıktan sonra süzülür. Posa sıkılır. Bir süre daha bekletilir tekrar süzülür. Artık kullanıma hazırdır.
İNFÜZYON VE DEKOKSİYONLAR
İnfüzyon sıcak su ile hazırlanan ekstraksiyonlardır. Eğer kullanacağımız madde sıcağa dayanıklı ise infüzyon şeklinde hazırlanır.
Gerekli miktar droğun üzerine gerekli miktar çözücü ilave edilir.5 dakika sıcak su banyosunda kapalı kapta tutulan bu çözelti kendi halinde soğutulur(çünkü soğuma esnasında da ekstraksiyon devam eder).
Süzülür.
Eksilen miktar çözücü drog üzerinden geçirilerek istenen miktara tamamlanır.
Özel bir kayıt yoksa Türk Kodeksi’ne göre %2 formülasyonda hazırlanır.
Örnek olarak ıhlamur çiçeği infüzyonu hazırlayalım.
Ihlamur çiçeği 2 gr
Distile su 100 gr olacak şekilde tartılır.
İnfüzyon kabına çeşme suyu koyularak kaynamaya bırakılır.
İnfüzyon kabının üst kısmına kaynatılmış distile su ve ıhlamur çiçeği beraber koyulur ve bu kaynamakta olan alt kısım üzerine yerleştirilir. 5 dakika demlenmesi için beklenir. Sonra üst kısım ayrılır, soğumaya bırakılır.
Soğuduktan sonra süzülür. Droğun üzerinden kaynar su geçirilerek istenen miktara tamamlanır.
Dekoksiyon ise sıcakta soğuk su ile hazırlanan maserasyondur.
30 dakika sıcak su banyosunda bekletilir, sıcakken süzülür eksilen miktar çözücü ile drog üzerinden geçirilerek tamamlanır.
Eğer hazırlanacak drog müsilajlı ise su çekip zor süzüleceğinden dolayı oda sıcaklığında 30 dakika bekletilerek hazırlanır.
Türk kodeksinde dekoksiyon şeklinde hazırlanan kayıtlı droglar:
keten tohumu, hatmi kökü, kondurango köküdür.
Özel bir kayıt yoksa Türk Kodeksi’ne göre %2 formülasyonda hazırlanır.
HUZUR VE SEVGİYLE…
Ecz. Fatma SAYGILI