Ecz.Neşe Köysüren
LİSTELERİ SEVENLER İÇİN: “21. YÜZYILIN EN İYİ 100 KİTABI”
Öyle bir dönemden geçiyoruz ki kitaplar bunları nasıl anlatabilir bilemiyorum. Kitaplarla, filmlerle, sanatla insanı anlama; hayata anlam katma çabalarımız boşa çıkabiliyor bugünlerde. 21. Yüzyılda yazılmış ve New York Times aracılığıyla oluşturulmuş bu listedeki kitaplar yaşadığımız çağa ait kitaplar. Bu nedenle belki bize bir ışık olur, bir yol gösterir umuduyla listenin zirvedekilerini yayınlıyoruz. Katkısı olması dileğiyle…
NEW YORK TIMES’IN “21. YÜZYILIN EN İYİ 100 KİTABI”
30 Söyle Hayalet Şarkını Söyle, Jesmyn Ward, Çeviren: Begüm Kovulmaz, Doğan Kitap İlk Yayınlanma Tarihi: 2017
“Kayla şarkı söylüyor ve hayaletler öne eğilip başlarını sallıyorlar. Rahatlamış gibi, bir şeyler hatırlamış gibi gülüyorlar, sanki rahatlıyorlar.”
Jesmyn Ward’ın çok ödüllü romanı Söyle Hayalet, Şarkını Söyle Güney Amerika’da siyahi bir ailenin yoksulluk, ırkçılık, çaresizlikle yoğrulmuş öyküsünü şiirsel bir dille anlatıyor.
29 Son Samuray, Helen DeWitt, Çeviren: Volkan Yalçıntoklu, İthaki Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2000
Son Samuray (2000), Amerikalı yazar Helen DeWitt'in ilk romanıdır. Bekar bir anne ve bir dahi olan küçük oğlunun babasını bulmak için bir arayışa girişmesini konu alır.
Tek gecelik bir aşkın ürünü olan Ludo gerçek bir dehadır. Annesi Sibylla, Ludo’nun bir erkek modele sahip olması için onu Akira Kurosawa’nın Yedi Samuray’ını örnek göstererek büyütür.
Ancak Ludo, biyolojik babasını merak etmektedir ve Yedi Samuray’dan aldığı ilhamla, astronomiden edebiyata kadar uzanan geniş bir alanda ‘kahraman’ ve ‘mükemmel’ babasını aramaya başlar.
28 Bulut Atlası, David Mitchell, Çeviren: Bilge Nur Gündüz, Doğan Kitap İlk Yayınlanma Tarihi: 2004
Bulut Atlası, İngiliz yazar David Mitchell'in üçüncü romanıdır. Kitap, okuyucuyu 19. yüzyıldaki uzak Güney Pasifik'ten uzak bir kıyamet sonrası gelecekte Hawai adasına birbirine bağlı iç içe geçmiş hikayelerle metakurgu, tarihi kurgu, çağdaş kurgu ve bilimkurguyu bir araya getirir. Başlığı, Toshi Ichiyanagi'nin bir müzik parçasına atıfta bulunur.
Roman aynı isimle 2012 yılında filme uyarlanmıştır.
27 Amerikana, Chimamanda Ngozi Adichie, Çeviren: Zeynep Çiftçi Kanburoğlu, Doğan Kitap İlk Yayınlanma Tarihi: 2013
Americanah, Nijeryalı yazar Chimamanda Ngozi Adichie'nin 2013 tarihli romanıdır ve Adichie bu romanıyla 2013 ABD Ulusal Kitap Eleştirmenleri Birliği Kurgu Ödülü'nü kazanmıştır. Americanah, üniversiteye gitmek için Amerika Birleşik Devletleri'ne göç eden genç bir Nijeryalı kadın olan Ifemelu'nun hikayesini anlatır.
26 Kefaret, Ian McEwan, Çeviren: Püren Özgören, Yapı Kredi Yayınları İlk Yayınlanma Yılı: 2001
Kefaret, İngiliz yazar Ian McEwan tarafından yazılmış 2001 tarihli bir üstkurmaca romanıdır. 1935 İngiltere'si, İkinci Dünya Savaşı İngiltere'si ve Fransa'sı ile günümüz İngiltere'sinde geçen roman, üst sınıftan bir kızın hayatları mahveden yarı masum bir hatasını, bu hatanın gölgesindeki yetişkinliğini ve yazmanın doğası üzerine bir değerlendirmeyi konu alır. Joe Wright'ın yönettiği 2007 yapımı 14 dalda BAFTA'ya 7 dalda Oscar'a aday gösterilen aynı isimle film uyarlaması bulunmaktadır.
25 Random Family, Adrian Nicole LeBlanc
24 Her Şeyin Hikayesi, Richard Powers, Çeviren: Kıvanç Güney, İthaki Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2018
Ağaçlara yönelik büyük bir saygı duruşu olan Her Şeyin Hikâyesi, doğayı, insanları, uygarlığı birbirine bağlayan ağları tüm azametiyle göstermeye çalışıyor: Dünyanın farklı yerlerinden gelmiş insanların Amerika’ya köklerini salarken yanı başlarında her yere uzanmış ağaçların imkânlarından yararlandıklarını; buna karşılık kendi uygarlıklarını kurarken hayat veren ağaçların soyunu nasıl tükettiklerini anlatıyor. Çok farklı karakterde insanların birleşerek ağaçları kurtarmak için nasıl çırpındıklarını, kimi zaman heba olsalar da attıkları tohumların ne kadar etkili olacağını zarafetle işliyor.
23 Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik, Alice Munro, Çeviren: Roza Hakmen, Can Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2001
Çağdaş bir Çehov olarak tanımlanan Alice Munro, bu kitabındaki soluksuz okunan dokuz öyküsüyle de gerçekten günümüzün en usta öykü yazarlarından biri olduğunu kanıtlıyor. Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik, adını kâğıt tuzluk falına benzeyen bir oyundan alıyor. Bu oyunu oynayanlar, beğendikleri kişiyle gelecekteki ilişkilerini bu sözcükleri sayarak tahmin ediyorlar. Film uyarlaması 2013 Toronto Film Festivali’nde ilk kez izleyiciyle buluşan öyküdeki kişilerin yazgısı da bir bakıma benzer bir oyunla belirleniyor
22 Sonsuz Güzelliklerin Ardında,Katherine Boo, Çeviren: Didem Avcı, Sonsuz Kitap
21 Evicted, Matthew Desmond
20 Erasure, Percival Everett
19 Hiçbir Şey Söyleme, Patrick Radden Keefe, Çeviren: Sonay Doyğun, Yakamoz Yayıncılık İlk Yayınlanma Tarihi: 2018
Hiçbir Şey Söyleme: Kuzey İrlanda'da Gerçek Bir Cinayet ve Hafıza Hikayesi
Kitap Ean McConville'in 1972'de kaçırılıp öldürülmesinin merkezi odak noktası olduğu Kuzey İrlanda'daki Sorunlara odaklanır . Kitabın adı, İrlandalı Nobel ödüllü Seamus Heaney'nin Kuzey (1975) adlı koleksiyonunda yer alan "Ne Söylersen Söyle, Hiçbir Şey Söyleme" adlı şiirinden alınmıştır.
18 Arafta, George Saunders, Çeviren: Niran Elçi, DeliDolu İlk Yayınlanma Yılı: 2017
Ölmek nasıl bir şey? Yaşayan en iyi öykücülerden biri olarak gösterilen Amerikalı yazar George Saunders, uzun süredir merakla beklenen ilk romanında, bu can alıcı sorunun yanıtını arıyor. Oysa bu sorunun yanıtı meçhul; kimsenin bilmediği, bilse bile insanlara nasıl aktaracağını bilemediği, gizemli bir yanıt bu. Ezber bozan kalemiyle George Orwell, Kurt Vonnegut gibi yazarlarla karşılaştırılan George Saunders’ın, Lincoln’ın yedi yaşındaki oğlunu kaybetmesinden yola çıkarak, teatral bir atmosferde ve deneysel bir anlatım biçimiyle kurguladığı bu olağanüstü etkileyici kitap, ölüm, kayıp ve yas kavramlarına okurun hiç alışık olmadığı bir perspektiften yaklaşırken, dönemin Birleşik Devletleri’nin arka planını anlatmaktan da geri kalmıyor.
17 Seri Sonu, Paul Beatty, Çeviren: Fuat Sevimay, Hep Kitap İlk Yayınlanma Tarihi: 2015
Los Angeles’ın Dickens adlı banliyösünde doğup büyümüş bir siyahinin dilinden mizah yüklü bir anlatım…
Psikolog babasının evde eğitim verdiği ve kendi sosyal deneylerinde kullandığı “Bonbon” Ben, babası polis tarafından “kazara” öldürülünce yüklü miktarda tazminat alır. Siyahi nüfusuyla bilinen, türlü şakalara ve önyargılara malzeme olan Dickens’ın yavaş yavaş yok olması, adeta haritadan silinmesi karşısında mutsuzdur. Dickens’ı eski günlerine döndürebilmek için büyük bir mücadeleye girişirken, yolunun Anayasa Mahkemesi’ne düşeceğini öngöremez.
2016 Man Booker Ödülü’ne layık görülen Seri Sonu, Paul Beatty’nin Amerika’daki ırk ayrımı sorununu mizahi dille aktardığı çarpıcı bir roman. (Tanıtım Bülteninden)
16 Kavalier ve Clay’in Akıl Almaz Maceraları, Michael Chabon, Çeviren: Mehmet Harmancı, Everest Yayınları
15 Paçinko, Min Jin Lee, Çeviren: Kübra Tekneci, Epsilon Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2017
Pachinko, Koreli Amerikalı yazar ve gazeteci Min Jin Lee'nin ikinci romanıdır. 2017'de yayınlanan Pachinko , Japonya'ya göç eden bir Koreli aileyi konu alan destansı bir tarihi kurgu romanıdır .
Hareketli sokak pazarlarından Japonya'nın en iyi üniversitelerinin salonlarına ve yeraltı suç dünyasının paçinko odalarına dek iz süren bu eser, okurunu Japonya’da yaşayan Koreli göçmenlerin hayatına dahil ediyor.
Zengin dili, derin duygulara hitap eden hikâye ediş tarzıyla Paçinko bir aşk, fedakârlık, hırs ve sadakat öyküsü. (Tanıtım Bülteninden)
Kitaba adını veren Paçinko, Japonya menşeli eğlence veya kumar amaçlı oynanan bir atari oyununun adıdır. 2022 yılında kitaptan uyarlanmış bir dizi bulunmaktadır.
14 Çerçeve, Rachel Cusk, Çeviren: Lale Akalın, Yapı Kredi Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2014
Çerçeve, İngiliz yazarın The Outline üçlemesi olarak bilinen üçlemenin ilkidir. (Geçiş ve Övgü serinin diğer kitaplarıdır)
Evliliği sona ermiş, orta yaşın eşiğinde bir yazar, yaz sıcağında kavrulan Atina'ya, yaratıcı yazarlık dersi vermeye gelir. Rachel Cusk'ın zarif ve büyüleyici romanı, ketum kahramanının bu birkaç günlük seyahatteki çeşitli "karşılaşmalarından" oluşuyor: Yazar her bölümde insanlarla tanışır ve aşk, kurgu, evlilik ve yakınlık gibi konularda uzun sohbetlere girer. (Tanıtım Bülteninden)
13 Yol, Cormac McCarthy, Çeviren: Sevin Okyay, İthaki Yayınları, İlk Yayınlanma Tarihi: 2006
Modern Amerikan edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Cormac McCarthy kariyeri boyunca birbirinden başarılı eserlerle Pulitzer, National Book, National Book Critics Circle ve MacArthur Fellowship gibi ödüllerin sahibi oldu. 2009 yılında sinemaya da uyarlanan Pulitzer ödüllü Yol, kıyamet sonrası edebiyatının en önemli örneklerinden.
Hiçbir umudun kalmadığı bir gelecekte bir baba ile oğulun hayatta kalmak için verdiği mücadeleyi anlatan Yol nihai yıkım, umutsuz azim ve bunlara rağmen kaybolmayan şefkatin anlatıldığı bir şaheser. (Tanıtım Bülteninden)
12 O Yılın Büyüsü, Joan Didion, Çeviren: Burcu Tümer Unan, Arkadaş Yayınevi İlk Yayınlanma Tarihi: 2005
Amerikalı ünlü yazar Joan Didion’un, kendisi gibi ünlü bir yazar olan eşi John Gregory Dunne’un ani ölümünün ardından yazdığı "American National Book Award" (Amerikan Ulusal Kitap Ödülü) sahibi bu kitap, yazarın yaşam, ölüm ve geride kalanlarla hesaplaşmasını anlatan gerçek öyküsü.
Kızının zatürree teşhisiyle hastaneye kaldırılmasının ardından, yaşamının daha da büyük bir acıyla anısızın sarsılmasına neden olan bir kalp krizi, kırk yıllık eşini, sevdiği insanı alıp götürdükten sonra yaşadığı bir yıl.. O yıl..
11 Oscar Wao’nun Tuhaf Kısa Yaşamı, Junot Díaz, Çeviren: Püren Özgören, İthaki Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2007
Oscar Wao'nun Kısa ve Harika Hayatı, Dominik kökenli Amerikalı yazar Junot Díaz tarafından yazılmış 2007 tarihli bir romandır.
Kitap, bilimkurgu ve fantastik romanlara meraklı, aşık olmak konusunda tutkulu ve nesillerdir ailesini rahatsız eden lanetle boğuşan Dominikli bir çocuk olan Oscar de León'un New Jersey'de büyümesini ve bir diktatörün gölgesi altında yaşayan bir ulusu, Dominik Cumhuriyeti'ni konu alıyor.
10 Gilead, Marilynne Robinson, Çeviren: Gökçen Kara, Kryhos Yayınları
9 Beni Asla Bırakma, Kazuo Ishiguro, Çeviren: Mine Haydaroğlu, Yapı Kredi Yayınları, İlk Yayınlanma Tarihi: 2005
Japon asıllı İngiliz romancı Kazuo Ishiguro'nun "Beni Asla Bırakma" adlı eseri, distopik bir dünyada geçen ve insan doğasının, hafızanın ve duyguların sınırlarını sorgulayan etkileyici bir roman olarak bilinir. Hailsham adlı özel bir okulda yetişen üç genç arkadaşın hikayesini anlatır..
Kazuo Ishiguro, yayımlandığı yıl Time tarafından İngilizce yazılmış en iyi 100 roman listesine alınan Beni Asla Bırakma'da, yıkıma götüreceğini bile bile kendi kaderini kabullenenlere odaklanmış görünüyor.
8 Austerlitz, W.G. Sebald, Çeviren: Gülfer Tunalı, Can Yayınları, İlk Yayınlanma Tarihi: 2001
W.G. Sebald’in, 2001 yılında 57 yaşındayken geçirdiği bir trafik kazası sonucunda ölmeden önce yayımlanan son yapıtı Austerlitz, kendi kökenini keşfetmeye girişen akademik kariyer sahibi Jacques Austerlitz’in izini sürüyor. Vatanından, dilinden ve adından koparılan bir köksüzün, yersiz yurtsuzun öyküsünü anlatan Austerlitz, bir ebedî gezginin her uğrakta bıraktığı izleri adım adım takip eden bir anlatı. Borges, Calvino, Thomas Bernhard, Nabokov ve Kafka’yla aynı soydan sayılan Sebald, her yapıtında kendi dünyasını yaratmayı başaran bir yazar.
Alman edebiyatının benzersiz yazarı Sebald, ülkesinin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki unutkanlığına meydan okuyor; geçmişin izlerini sürerek toplumun belleği olmayı üstleniyor.
7 Yeraltı Demiryolu, Colson Whitehead, Çeviren: Begüm Kovulmaz, Siren Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2016
Amerikan edebiyatının en yeni yıldızı Colson Whitehead’den, yayımlanır yayımlanmaz çağdaş klasikler arasında anılan cesur ve sarsıcı bir roman: Yeraltı Demiryolu. 19. yüzyılda köle olan Cora'nın, gizli rotaları olan bir demiryolu ulaşım sistemi olarak tasvir edilen Yeraltı Demiryolu'nu takip ederek Georgia'daki çiftliğinden özgürlük arayışını anlatır Dünyada bir başına kalmış bir kadının, dünyaya kafa tutma öyküsü bu; öldürmeyip güçlendiren darbelerin, birer nişan gibi taşınan yara izlerinin ve zamanı gelince ya ödenen ya da ödetilen bedellerin öyküsü.
6 2666, Roberto Bolano, Çeviren: Zeynep Heyzen Ateş, Can Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2004
2666, Şilili Roberto Bolaño'nun yazdığı son romanıdır. Bolaño'nun ölümünden bir yıl sonra, 2004'te yayınlandı.
2666'yı meydana getiren birbirinden bağımsız okunabilecek beş roman ortak unsurlar içerdiği gibi ortak bir amaca da hizmet eder. Romancılardan akademisyenlere, mahkûmlardan spor yazarlarına, öğrencilerden savaş suçlularına uzanan karakterlerin yolları ABD-Meksika sınırındaki, kadın cinayetleriyle ün salan meşum bir şehirde kesişir… (Tanıtım Bülteninden)
5 Düzeltmeler, Jonathan Franzen, Çeviren: Füsun Doruker, Sel Yayıncılık İlk Yayınlanma Tarihi: 1 Eylül 2001
Düzeltmeler, Amerikalı yazar Jonathan Franzen'in 2001 tarihli romanıdır. Yaşlı bir Orta Batılı çift ve onların üç yetişkin çocuğunun sorunları etrafında dönüyor.
Düzeltmeler, birbirlerine duydukları güvenle kusursuz bir "aile" olmak isteyen, ama birbirlerini sürekli hayal kırıklığına uğratan, farklı hayatlar içinde çırpınırken ortak bir alanda bir türlü buluşamayan beş kişinin ince ince örülmüş, çarpıcı ve sürükleyici hikâyesi.
4 Malum Dünya, Edward P. Jones, Çeviren: Murat Sağlam, İnkılâp Kitabevi İlk Yayınlanma Tarihi: 2003
Geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman arasında mekik dokuyan bu iddialı ve aydınlatıcı roman, özgür ve köle siyahları, beyazları ve Kızılderililerin hayatlarını tek bir kumaşta dokuyarak, kölelik kurumuyla yaratılan günümüzün çok boyutlu dünyasına daha derin bir kavrayış sunuyor.
3 Kurtlar Hanedanı, Hilary Mantel, Çeviren: Beril Tüccarcıbaşı Uğur, Alfa Yayıncılık İlk Yayınlanma Tarihi: 2009
İngiliz yazarın Thomas Cromwell Üçlemesi’nin ilk kitabıdır.
Tudor Hanedanlığının müsrif ve şehvet düşkünü kralı VIII. Henry, evli olmasına rağmen Anne Boleyn'le evlenebilmek için her türlü yola başvuruyor. Bu evliliğe sadece Papa ve kilise çevresi değil; Tanrı'ya aşırı bağlı Thomas Moore da karşı çıkıyor. Hanedanlıktan yükselen iktidar, para ve şöhret tutkusu bütün İngiltere'yi sarmışken soylu olmayan bir demircinin oğlu, doğum tarihi belirsiz bir adam çıkıp önce kardinalin sağ kolu, ardından kralın danışmanı oluyor. Thomas Cromwell, sadık ve güvenilir olmasının yanında halktan ve kabadayı olan bu adam, gölgede kalan muğlak tarihi kendisinin de yer alıp yükseldiği sahnede ana hatlarıyla çiziyor. Ruhban sınıfına savaş açıp aristokrasinin gücünü azaltmaya çalışan bir politikacıya dönüşen Cromwell'in portresi, monarşinin müphem ilişkilerle dolup taşan tarihiyle birlikte yazılıyor.
"Son diye bir şey yoktur, her şey sadece başlangıçtan ibarettir," diyen Mantel yazmaya, yazdıkları da tarihe heyecan katmaya devam ediyor. Çünkü "insan insanın kurdudur."
2 The Warmth of Other Suns, Isabel Wilkerson
1 Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım, Elena Ferrante, Çeviren: Eren Yücesan Cendey, Everest Yayınları İlk Yayınlanma Tarihi: 2011
İtalyan yazarın toplam dört kitaptan oluşan Napoli romanlarının ilkidir. Seri, birer yıl arayla 2012 Yeni Soyadının Hikâyesi, 2013 Terk Edenler ve Kalanlar ve 2014 Kayıp Kızın Hikâyesi ile devam etmiştir ve arka planda İtalya tarihi eşliğinde iki kadının 60 yıllık arkadaşlığı anlatılmaktadır
"Sen benim olağanüstü akıllı arkadaşımsın, hepimizden çok daha başarılı olmalısın, bütün kızlardan ve erkeklerden."
Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım, İtalya’da bir kenar mahallede yetişen iki genç kızın çekişmeler, kıskançlıklar ve sırlarla örülü dostluklarını, zorluklarla geçen büyüme ve varoluş serüvenlerini anlatıyor.
Ecz.Neşe Köysüren
kutlunese@hotmail.com
