Eczacının İnternetle İmtihanı 2: Eczacılar İnternetten Satış Yapabilir Mi?
Neden yapmasın?... Asıl soru budur…
6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Kanununun 24. maddesinin “…İlaçların internet veya başkaca herhangi bir elektronik ortamda satışı yapılamaz. Eczane eczacıları ve eczaneler adına internet sitesi açılamaz…” hükmünden hareket ederek genel ve çok geniş bir çerçeveden internetin eczacılara kapalı olduğu düşünülüyor.
Buna katılmak mümkün değil…
Bir önceki yazıda (Eczacının İnternetle İmtihanı 1: İlacın ve İlaç Dışı Ürünlerin İnternetten Satışı) “internet sitesi açılamaz” hükmü ayrık tutulacak olursa ilaçların değil ama ilaç dışı eczanede satılabilen ürünlerin internet üzerinden eczacılar tarafından satılabileceğini tespit etmiştik.
Yineleyelim; neden hemen herkes satış yapabilirken, asıl bu işin uzmanı olan eczacılar bunu yapamamaktadır.
Bunun eksik bilgiye, eksik yoruma ve genelgeçer yaklaşımlara dayandığı anlaşılıyor.
Öncelikle belirtelim ki; yasanın 24. maddesi sadece ve sadece “ilaçların” internet ve diğer elektronik ortamlarda satışının yapılamayacağını belirtiyor. Şu halde eczanede satılabilen “ilaç ve Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı münhasıran eczanede satılan ürünler” dışında kalan herşey eczacılar tarafından da internet ve elektronik ortamlarda satılabilir. Buna Tespit 1 diyelim…
Ve fakat eczacı tarafından internetten satılabilen ilaç dışı ürünler sadece ve sadece eczacı veya eczane adına açılan internet sitelerinden satılamaz. Zira 6197 sayılı yasanın 24. maddesi aynı zamanda “…Eczane eczacıları ve eczaneler adına internet sitesi açılamaz..” hükmünü koymuştur. Buna da değerlendirmemiz çerçevesinde Tespit 2 diyelim.
Tespit 3 daha çarpıcı ve konuyu sonuca bağlıyor:
İnternetten ne anlıyoruz?.. Biz daha geniş bir platform olarak görürken 6197 sayılı yasa, 24. maddesinden anlaşıldığı kadarıyla interneti “..Eczane eczacıları ve eczaneler adına internet sitesi açılamaz…” hükmünden hareketle sadece ve sadece internet sitesi ya da bilinen ismiyle “web sitesi” olarak algılıyor. Bu durumda eczacılar evet web sitesi açamaz ama açılmış ve sahibinin kendileri olmadığı web sitelerinde özellikle de sosyal medya hesaplarında “eczanede satılabilen ilaç dışı ürünleri” satabilirler.
Başka bir deyişle yasa internet sitesi açamaz diyor sosyal medya hesabı açamaz demiyor. Yasada bunu engelleyebilecek bir düzenleme yok. Sosyal medya siteleri eczacıların veya eczanelerin olmadığına göre yasaya göre rahatlıkla buradaki hesaplarından tanıtım yapmaları ve ilaç dışı ürünleri satmaları mümkündür.
6197 sayılı yasanın 28. maddesi ile buna dayanarak çıkarılan Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmeliğin “Eczaneden satışı yapılacak ürünler” başlıklı 42. maddesinde beşeri ilaçlar ve Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatlı ya da izinli sağlık ürünlerinin münhasıran eczanede satışının yapılacağı, bunların dışında kalan ve anılan maddelerde belirtilen diğer ürünlerin ise eczaneyle birlikte başka satış yerlerinde de satılabileceği düzenlenmiştir. Bu ürünlerin fiziki ya da sanal herhangi bir yerde, herhangi bir kişi için satışının engellenebileceğine ilişkin herhangi bir ayrım yoktur.
Dolayısıyla ilaçlar ve münhasıran eczanede satışı yapılanlar dışında kalan ürünlerin herkes tarafından ve her türlü internet ve elektronik satış yöntemi kullanılarak satıldığı, ancak iş bunların eczaneler ve eczacılar tarafından satışına geldiğinde engellendiği ya da buna ilişkin tartışmaların sürekli manipüle edildiği bir ortamda elbette sıradışı bir yaklaşımla bunları yazmak ilk anda tepki çekebilir. Buna karşın Halep ordaysa mevzuat bütün açıklığıyla burdadır.
Dijital yaşamın en mahrem yerlere uzandığı bir ortamda bunların tartışılmasının ve halının altına süpürülmemesinin önemi şudur: Sosyolojik gelişmeyi ve geleceği şimdiden ve planlı biçimde hukuksal çerçeve içine almazsanız, bir süre sonra fiili durum yaratılarak doldurulmasına ve zaman içinde merdivenaltı yöntemlerin yasal süreçleri istediği gibi dayatmasına katlanmak zorunda kalırsınız.
Kuşkusuz, istenilen, bu ve önceki yazıda mevzuat yönünden ortada olan ancak eczacılık alanı dışında kalan/tutulan konuların teknolojik gelişmelere uygun, ayrıntılı, halk sağlığını dikkate alacak, geleceği öngörecek şekilde düzenlenmesidir.
Kanaatimizce “Eczacılar internetten satış yapabilir mi?” sorusu; ek bir mevzuat düzenlemesine gerek kalmadan mevcut ilaç eczacılık mevzuatı çerçevesinde, ilaç dışı ürünler için rahatlıkla evet diye yanıtlanabilir. Ancak işin doğrusu, herkesin, her mecradan hukuk ve sağlık düzenini hiçe sayarak girdiği bir alanda, eczacılar için açıkça, ayrıntılı ve modern bir yasal düzenleme yapılmasını sağlamak, çağcıl bir mesleğe yakışacak davranış biçimi olacaktır.
“Eczacının İnternetle İmtihanı” seri yazılarının bundan sonraki üçüncüsünde “Eczacılar internet sitesi açabilir mi?”sorusunu yine genelgeçer tutumların tersine bir yaklaşımla yanıtlamaya çalışacağız.
