SAÇLI DERİDE SEDEF TEDAVİSİ
Değerli Meslektaşlarım bu hafta İspanya Milli Formülerinde yer alan ve kafa derisinde oluşan sedef hastalığında kullanılan bu formülü beraberce inceleyeceğiz.
Ciltte güneş rengi pullarla kaplı, kırmızı bölümler ve küçük, pul pul noktalar (çoğunlukla çocuklarda) ile belirgin cilt hastalığıdır. Acil belirtileri kızarma ve pulların tüm vücuda yayılmasıdır. Sedef hastalığı da denilen psoriyazis şiddetli dönemleri ve hafiflediği evreleri olan yaygın bir cilt hastalığıdır. En sık görüldüğü yerler, dirsekler, dizler, gövde ve kafa derisidir. Sedef hastalığı saçlı deride kenarları kızarık, yuvarlak ve sınırlan belirgin lekelerle ortaya çıkar. Hastalık bölgeleri birbirinden ayrı ya da yaygın olarak görülebilir. Bu özellikleriyle sedef hastalığı, öteki deri hastalıklarından ayırt edilir. Sedef hastalığı saç dökülmesini etkilememekle birlikte, hastalıklı bölgede kan toplanmasına yol açarak kaşıntıya, kolay kanamaya ve saçlı derinin kurumasına neden olur.
Rp.
Aceite de enebro 10 g
Aceite de oliva 60 g
Aceite de ricino 60 g
Acido salicilico 10 g
Formülde yer alan maddeler:
Aceite de enebro- Katran ardıcı katranı- Pix cadi- Juniperi pix- Cade oil- Alquitran de enebro- Juniper tar oil- Goudron de cade- Pix Juniperi oxycedri- Spanische Cederteer- Crea de enebro;
Ardıç katranı (pix juniperi oxycedri) Anadolu'da yaygın olarak yetişen katran ardıcı (Juniperus oxycedrus L.) bitkisinin gövde ve dallarından elde edilir. Şurup kıvamında, kırmızımtrak siyah renkli, keskin ve özel kokulu, baharlı ve yakıcı, acı lezzetli bir sıvıdır. Ardıç katranının bileşiminde uçucu yağ, rezin, bir triterpen olan kadinen ve fenol türevleri (gayakol ve krezol türevleri) bulunur. Antiseptik etkili drog doğrudan deriye sürülerek veya pomat halinde kullanılır. Haricen ekzema ve psöriyazis tedavisinde de kullanılır. Sebore, ekzema, psöriyazis, saçlı derideki kepeklenme, pullanma ve kaşıntının tedavisinde yararlı olur. Genellikle bu amaca yönelik olarak hazırlanan şampuanların bileşimine girer. Ardıç katranı (Cade oil), Pinaceae familyasından ardıç (Juniperus oxycedrus) ağacının odunun kuru distilasyonundan elde edilir. Şurup kıvamında, koyu kahverengi, tadı acı ve keskin kokulu bir sıvıdır. Gayakol, etilgayakol, krezol ve kadinen içerir. Suda çok hafif çözünür; alkolde 1:9 oranında çözünür; eterde geride küçük parçalar bırakarak 1:3 oranında çözünür; petrol eterinde kısmen çözünür; amilalkol, kloroform ve glasiyal asetik asit ile karışır. Ardıç katranı (Cade oil) hava almayan kaplarda saklanmalıdır. Aşırı sıcakta bırakılmamalıdır. Işıktan korunmalıdır. Şampuan formunda % 1-5 oranlarında yer alırken, günde bir kez olarak saçlı deriye tatbik edilir.
Aceite de oliva- Oleum olivarum- Olivae oleum virginale- Olive (olea europaea) oil:
Zeytinyağı (Oleum olivae) olgun meyvelerin sıkılmasıyla elde edilir. Hafif basınçla elde edilen yağ birinci kalitedir; eczacılıkta ve yemeklik yağ olarak kullanılır. Daha yüksek basınç uygulanarak elde edilen yağ ise sabun sanayisinde kullanılır. Zeytinyağının bileşiminde oleik asit, palmitik asit, stearik asit ve E vitamini bulunur. Zeytinyağı tıbbi yönden laksatif ve kollagog etkilidir. Eczacılıkta yağlı enjektabl preparatların hazırlanmasında çözücü olarak kullanılır. Halk arasında yaprakları kan şekerini, gövde ve dal kabukları ise tansiyon düşürücü olarak kullanılmaktadır. Topikal olarak yumuşatıcı ve enflamasyonlu yüzeyleri rahatlatıcı etki gösterir. Ekzema ve psoriyazis gibi hastalıklarda deride oluşan kabukları ve genelde cildi yumuşatmak için kullanılır. Kulak kirlerini yumuşatmak amacıyla da kullanılmaktadır. Dahilen besleyici ve hafif laksatif etkilidir. Feçesi yumuşatmak amacıyla rektal enjeksiyon şeklinde (» 32 °C'de 100-500 ml) uygulanabilir. Zeytinyağı depo etkili parenteral formülasyonların bileşimine de girer. Bu tür enjeksiyonluk yağlı süspansiyonlarda taşıyıcı olarak kullanılır. Ayrıca, liniment, pomat, flaster ve sabunların hazırlanmasında kullanılır.
Aceite de ricino- Hint yağı- Oleum ricini- Ricinus communis (castor) seed oil [INCI]- Castor oil:
Hint yağı Euphorbiaceae familyasından Ricinus communis bitkisinin tohumlarından ısı uygulanmaksızın preslenerek elde edilen sabit bir yağdır. %80 oranında risinoleik asit içerir. Risinoleik asit bir trglisetittir. Hemen hemen renksiz veya çok açık sarı renkli; hafif kokulu; ağızda önce tatsız, fakat daha sonra hafif ekşimsi bir tad bırakan; yoğun ve berrak bir sıvıdır. Alkolde çözünür; susuz alkol, kloroform, eter ve glasiyal asetik asit ile karışır; petrol eterinde hafifçe çözünür. Hint yağı laksatif olarak kullanılır. Ancak bugün laksatif etkili daha modern ilaçlar bulunmaktadır. Hint yağı oftalmolojide de uygulama alanı bulmuştur. Göze kaçan yabancı maddelerin neden olduğu tahrişi yatıştırıcı etki gösterir ve bu nedenle konjunktivaya yatıştırıcı olarak uygulanır. Haricen emoliyan olarak kullanılmaktadır. Diğer yandan bazı enjektabl preparatların bileşimine taşıyıcı sıvağ olarak da girer. Hint yağı oral yoldan alındığında ince bağırsakta lipaz enziminin etkisiyle parçalanarak gliserol ve risinoleik asid'e dönüştürülür. Pürgatif etkisi risinoleik asit'e bağlıdır. Risinoleik asid bağırsak mukozası üzerinde tahriş edici etki yapar. İnce bağırsağın epitel hücrelerinde Na+ , K+-ATPaz'ı inhibe ederek suyun absorbsiyonunu engeller ve sonuçta diyare oluşur. Hint yağı oral yoldan kullanılır. Oral yoldan alındıktan sonra ince bağırsakta lipaz enziminin etkisiyle parçalanarak gliserol ve risinoleik asid'e dönüştürülür.
Acido salicilico- Acidum salicylicum- Salicylsäure- Acide salicylique- Salisilik asit:
Salisilik asit beyaz veya renksiz iğnemsi kristaller veya beyaz tüysü kristal yapılı bir tozdur. Sentetik şekli beyaz ve kokusuzdur. Doğal metil salisilattan hazırlandığında açık sarı veya uçuk pembe renktedir ve hafif nane kokusu vardır. Suda 1:460, kaynar suda 1:15, alkol ve eterde 1:3 ve kloroformda 1:45 oranında çözünür. Salisilik asit keratolitik bir ilaçtır. Hiperkeratotik ve derinin pullanmasıyla belirgin kepek ve seboreik dermatit, iktiyoz, psoriyazis ve akne gibi hastalıkların tedavisinde kullanılır. Bu amaçla kullanılan solüsyon ve pomatları mevcuttur. Salisilik asit deskuamasyonu hızlandırır. Hafif fungusid etki gösterir. Salisilik asit deriden hızla absorbe olur ve idrarla yavaş bir şekilde elimine edilir. Salisilik asit'in geniş cilt yüzeylerine aşırı düzeyde uygulanmasına bağlı sistemik akut salisilat zehirlenmesi (salisilizm) meydana gelebilir. Bu tür yanlış uygulamaya bağlı çocukların çoğunlukta olduğu ölümler bildirilmiştir. Topikal uygulamaya bağlı sistemik absorbsiyon riskini minimalize etmek için salisilik asit uzun sürelerle ve yüksek konsantrasyonlarda kullanılmamalı ve geniş vücut yüzeylerine ya da enflamasyonlu veya açık deriye uygulanmasından kaçınılmalıdır. Salisilik asit, C6H4(OH)CO2H kimyasal formüllü bir beta hidroksi asittir (BHA). Salisin metabolizmasının bir ürünüdür. Aspirin olarak adlandırılan asetil salisilik asitle benzer kimyasal özellikler taşır. Tinea barbae, tinea capitis, tinea cruris gibi fungus türleri tedavisinde kullanılmaktadır. Yeterince güçlü, analjezik ve antipiretik, nadiren antiseptik etkisi nedeniyle formüllerde yer almakta ve romatizmaya karşı uygulamalarda bir analjezik olarak haricen kullanılır. Mikotik egzama karşı kostik etkisi nedeniyle tercih edilir. Dermatolojide çoğu zaman salisilik asit ile laktik asit kombine halde siğil ve nasırların tedavisinde kullanılır. Salisilik asit ve laktik asit'in siğil tedavisindeki etki mekanizması tam olarak bilinmemektedir. Siğil virüsü ile enfekte olmuş epidermis hücrelerinin keratolitik etkileri sonucu mekanik olarak uzaklaştırılmasına bağlı olduğu düşünülmektedir. Nasırlara karşı da keratolitik aktiviteleri ile etkili olurlar. Tonsillit tedavisinde gargara olarak kullanılır. Bira, şarap, et vb. gıdalarda fermantasyona karşı 0,50 % dozunda kullanılmaktadır.
Formülün hazırlanması:
Salisilik asit cam bir havan içerisinde ince toz haline getirilir. Salisilik asit çözünene kadar bir miktar alkol ilave edilir. Koyu renkli bir cam şişe içerisine çözelti aktarılır. Zeytinyağı ve hintyağı karışımı çözelti üzerine ilave edilerek karıştırılır. En son ardıç katranı eklenerek kuvvetlice çalkalanır.
İyi bir hafta dileğiyle…
Kaynak:
1- La Formulacion Magistral en la Oficina de Farmacia valencia, 4. A Parte, 1981
2- RxMediaPharma®2016 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı.
Tel: (332) 3520657
Fax: (332) 3512816
http://www.majistralformul.com/
