Değerli Meslektaşlarım bu haftanın makalesinde hemen hemen hepimizin laboratuarlarında yer alan ve sıklıkla kullandığımız Gül suyuna yer verdim.
Günlük yaşantımızda; cilt ve makyaj temizliğinde, tıraş sonrasında cildin kızarmasını ve kurumasını önlemek için tonik yerine kullandığımız gülsuyun aynı zamanda iltihapları önlemeye ve kaşıntıyı azaltıcı etkisi vardır. Bu nedenle egzama ya da mantar gibi cilt hastalıklarının neden olduğu kuruluk ve kaşıntıya iyi gelir. Sivilcelerin cilt yüzeyinde oluşmasının birçok farklı nedeninden biri bakteri üremesi ve bu bakterilerin cilt yüzeyinde birikmesidir. Cildinizi düzenli olarak gül suyu ile temizleyerek bu sorunu önemli oranda engelleyebilirsiniz. Gül suyu mat bir görünümü olan ciltler için mucize etkilere sahiptir. Cildi temizleyen ve derinlemesine nemlendiren gül suyu bir kaç uygulamadan sonra cildinize daha parlak bir görünüm kazandıracaktır. Gül suyu sayesinde cildin tıkanmış ve nefes alamayan üst tabakasını temizleyebilir, böylece gözeneklerin tümünün açılmasını sağlamış olursunuz. Bu aynı zamanda siyah nokta oluşumunu da engelleyecektir. Gül suyu cildin yağ dengesini kurmasına yardımcı olur. Neme ihtiyacı olan cilde nem sağladığı gibi fazla yağlı ciltlerin de yağ oranını aşağı çeker.
Hassas ciltlerin en büyük sorunu olan kızarıklıkları yatıştırması için sıklıkla kullanılan ve her cilt tipine uygun Gül suyu’nun elde edildiği gül yağını elde etmek oldukça zor ve pahalı bir işlemdir. Kozmetik sektörünün ham maddesi olan gül yağından bir kilogram elde etmek için 1 milyon 400 bin adet gül tomurcuğunun işlenmesi gerekiyor.
En pahalı yağ olarak bilinen gül yağı; Gül çiçeğinin buharlı distilasyon sistemiyle modern fabrikalarda işlenmesi suretiyle elde ediliyor. Gül yağı parfüm ve kozmetik sanayisinin olmazsa olmazı. Koku görevi yanı sıra bu kokunun tende veya herhangi bir cisimde kalmasını sağlıyor. Tutkal gibi, fiksatörlük yapıyor... Onun için parfüm sanayisinin en pahalı uçucu yağı. Ortalama 4 bin kilo gül çiçeğinden 1 kilo gül yağı elde ediliyor.
Yüzde yüz doğal olan Gül suyu; Gül yağı üretimi esasında yan ürün olarak elde ediliyor. Gül yağının imbiklerden alınmasından sonra yağ altı denilen yağlı su ikinci kez distile ediliyor. İkinci distilasyondan sonra tekrar yağı alınmış suya gül suyu deniliyor. Gül suyunun içinde gülyağı dışında hiçbir katkı maddesi yok. Yüzde yüz doğal olduğu için cilt temizliğinde ve tatlılarda kullanılıyor.
Dünyanın en kaliteli güllerinin üretildiği Ülkemizde; başta Isparta olmak üzere Burdur’un Ağlasun ve Afyonkarahisar’ın Başmakçı ilçelerindeki bahçelerden toplanan gül çiçeklerinden çıkartılan gülyağı ve gül konkreti ihraç ediliyor. Gülçiçeğindeki verim kaybı nedeniyle rekolte düşünce, gülyağı fiyatlarında da ciddi artış oldu. Geçen yıl kilosu 4 bin 500 euro olan gülyağı, bu yıl 6 bin ile 7 bin euro arasında alıcı buluyor. Yüzde 45’i bulan rekor yükselişin kaydedildiği gülyağının 1 gramı ise 18 liraya geliyor. Isparta’dan giden gülyağı, Christian Dior, Chanel, Calvin Klein gibi dünyanın en büyük parfüm markalarının hemen hepsinde kullanılıyor.
Isparta’da da gül rekoltesinde aşırı sıcaklar nedeniyle azalma var. Gül yağı fiyatları yükseldi. Geçen yıl kilosu 6.250 - 6.500 euro’dan satılan gül yağının bu yıl bu fiyatın üzerinde bir fiyatla ihraç edilmesi bekleniyor. Türkiye’de gül yağının yüzde 35-40’lık kısmını Gülbirlik üretiyor. 1954 yılında kurulan Gülbirlik şemsiyesi altında 6 gül üretim kooperatifi, 8 bin kayıtlı ortak üretici var. Gülbirlik 4 gül yağı,
3 gül konkreti tesisine sahip.
Fransızlara ait 2 gül yağı tesisinin toplam gül yağı üretimindeki payı yüzde 25 dolayında. Üretimin kalan kısmı özel sektöre ait irili ufaklı 13 gül yağı tesisinde gerçekleştiriliyor..
Gül çiçeği ve gül yağı üretimi ile Isparta ekonomisine her yıl 25-30 milyon TL para giriyor.
Eczacılıkta kullanılan Gül suyu ise; Rosa damescena Miller veya Rosa gallica L’nin taze çiçeklerinin petallerinin su buharı ile distilasyonundan elde edilir. Berrak, renksiz ve belirgin gül kokulu bir sıvıdır. Elde edilir edilmez gerekiyorsa süzülmeli, renkli bir litrelik şişelerde ağızları gevşekce pamukla kapatılıp serin ve ışıktan uzak olarak saklanmalıdır. 6. Alman ilaç kitabı 1 litre suya 4 damla esans koyarak hazırlanması gerektiğini yazar. Aşağıda yer alan formül Hollanda ilaç formülerinden alınmıştır. Formülde Spiritus fortior, güçlü alkol anlamında yani absolü alkolü ifade eder.
Rozenwater/Aqua rosae/Aqua rosarum
Rp.
Oleum rosae 200 mg
Spiritus fortior 4 ml
Aqua 1000 ml
Isparta gülü (Rosa damascena Mill.); Gülgiller (Rosoideae) familyasından dikenli çalı veya ağaççık formunda, 1-2 metreye kadar uzayabilen hoş kokulu çiçekleri olan bir bitkidir. Bahçelerde süs bitkisi olarak kullanılır. Türkiye'de Isparta ve Burdur yöresinde gülyağı elde etmek amacıyla kültürü yapılıır. Yaprakları imparipennat, 3-7 foliollü ve stipulalıdır. Mayıs ayı sonuna doğru açan çiçekleri pembe, petalleri katmerli, çok sayıda ve kuvvetli kokuludur. Petallerden subuharı distilasyonu ile gülyağı (oleum rosea) elde edilir. Gül yağının bileşiminde terpenik bileşikler, geraniol ve öjenol bulunur. Gül yağı parfümeride ve kozmetikte koku fiksatörü ve koku verici olarak kullanılır. Yaklaşık 3500-4000 kg çiçekten 1 kg gül yağı elde edilir. Gül yağı elde edilirken toplanan distilatta altta kalan ve gül suyu (aqua rosae) adı verilen sulu tabaka da drog olarak kullanılır. Antienflamatuvar etkisi olan bu drog özellikle göz hekimliğinde gözdeki kızarma ve kaşıntılara karşı kullanılır. Gül petalleri (flores rosae) taze olarak kullanılan bir diğer drogdur. Bileşiminde bulunan tanen, kersetolve antosiyanozit içerir. Gül petallerinden hazırlanan ve konkret adı verilen ekstre parfümeri ve sanayi için değerli bir çıkış maddesidir. Isparta gülünün antitussif, hipnotik, antidiyabetik, anti-HIVve bronş düz kası gevşetici etkileri bildirilmiştir.
Bu makalenin hazırlanma sürecinde Isparta’da bize ev sahipliği yapan değerli Eczacı abim Ziya Örmeci ve Ecz. Sema Örmeci’ye bu vesile ile teşekkürü bir borç biliyorum.
Kaynak:
1-Tıbbi formüler Prof. Dr. Kasım Cemal Güven
2- RxMediaPharma®2016 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı.
3-Genel ve Endüstriyel Farmasötik Teknoloji I Prof. Dr. Enver İzgü
4-Formularium der Nederlandse Apothekers 2009
Tel: (332) 3520657
Fax: (332) 3512816
http://www.majistralformul.com/
