EKLEM VE KAS ROMATİZMASI TEDAVİSİNDE METİL SALİSİLAT İÇEREN ANALJEZİK FORMÜLASYON
Değerli Meslektaşlarım; Alman formül kitabı DRF’de yer alan güçlü bir cilt tahriş edici etkisi ile bilinen hardal yağı içeren formülü beraberce inceleyeceğiz. Eklem ve kas romatizması tedavisinde haricen kullanılan formülde sıvağ olarak yer fıstığı yağı’nı görmekteyiz.
Rx.
Olei Sinapis (Hardal yağı) 1,0 g
Methylii salicylici (Metil salisilat) 20,0 g
Olei Arachidis (Yer fıstığı yağı) ad. 100,0 g
Formülün hazırlanması;
Darası alınmış amber renkli cam bir şişede metil salisilat, hardal yağı ve yer fıstığı yağı istenilen miktarda tartılarak eklenir. Şişe kuvvetlice çalkalanarak homojen bir preparat elde edilir.
Formülde yer alan maddeler;
Hardalotu (Sinapis nigra L.) yağı- Siyah hardalotu yağı- Allyl isothiocyanate [USAN; USP]- Oleum Sinapis Volatile;
Siyah hardaldan su ile maserasyon ve daha sonra damıtma yoluyla elde edilir. %92'den az olmayan bir uçucu yağ olan alil izotiyosiyanat taşır. Çok keskin ve keskin bir koku ve tada sahip, renksiz veya soluk sarı, berrak özellikte olan yağ; alkol, eter veya karbon disülfür içinde serbestçe çözünür. Harici olarak kullanılır. Hardal tahriş edici olup cilde uygulandığında hemen şiddetli bir yanma ağrısı ve sıcaklık hissi verir.
Hardalın uçucu yağı asla dahili olarak verilmez. Güçlü bir kostik olup tahriş edicidir, dil üzerine uygulanan tek bir damla, boğazda, midede ve burunda yoğun bir yanma ile birlikte ağrıya neden olur.
Metilsalisilat- Methyl salicylate [BP; INCI; NF; P.Cx.79]- Salicylate de methyle [DCF; FP];
Metil salisilat, Avrupa Farmakopesi (Ph Eur. 7)a göre renksiz ya da açık sarı renkli bir sıvıdır. Suda hafifçe çözünür; alkol, yağ ve uçucu yağlar ile karışabilir. Işıktan korunmalıdır. Merck Index 13'e göre erime derecesi -8.6°C ve kaynama noktası 220-224°C (101.325 kPa)'dır. Merck Index 13'e göre suda hafifçe çözünür (1:1500); kloroform, dietil eterde çözünür; etanolde çözünür; asetik asit, yağlar ve uçucu yağlar ile karışır. Refraktif indeksi n2D0 1.535 ila 1.538 (Merck Index 13) arasındadır. Renksiz, sarımsı veya kırmızımsı sıvıdır. Gaultheria procumbens'in karakteristik kokusunu taşır. Suda hafifçe çözünür; allkol içinde ve glasial asetik asit içinde çözünür. Hava geçirmez kaplarda saklanmalıdır. Metil salisilat 30°C'nin altındaki oda sıcaklığında ve sıkıca kapalı hava geçirmeyen kaplarda saklanmalıdır.Metil salisilat doğal kaynaklı ester yapılı bir uçucu yağdır. Doğal kaynaklardan başka salisilik asit ve mentil alkolden çıkılarak sentetik olarak da yapılır. Doğal metil salisilat Gaultheria procumbens (Ericaceae) bitkisinin yaprakları ile Betula lenta (Betulaceae)'nın gövde kabuklarından elde edillir. Analjezik preparatlarda cilt üzerinde yaptığı irritan etki nedeniyle kontriritan olarak yaygın bir şekilde kullanılır. Başlıca endikasyonları kas-iskelet, eklem ve yumuşak dokularda görülen zedellenmeler ve perniozis'tir. Üst solunum yolu hastalıklarının semptomatik tedavisinde inhalasyon yoluyla da kullanılır. Çoğu ülkede reçetesiz olarak satılan güvenli ve etkin bir ilaç olarak tanımlanabillir. Hoş bir tad ve kokusu olduğu için oral yoldan kullanılan preparatlarda düşük konsantrasyonlarda (%0.04) aromatizan olarak da kullanılır; şekerlemeler, öksürüğe karşı kullanılan pastiller, sakızlar, diş macunları ve ağız sularının bileşimine girer. Hemoroid tedavisi için kullanılan bazı preparatların hazırlanması için de kullanılır. Yüksek miktarda yutulması yüksek salisilat içeriği nedeniyle zararlıdır. Sağlam ciltten hızla absorbe olur ve sistemik olarak kullanılan salisilatlara özgü etkiler gösterir.
Metil salisilatın kesin etki mekanizması bilinmemektedir. Cilde topikal olarak uygulandığında uygulama yerinde kızarma ve tahriş oluşturur ve bunu analjezik etkisi izler. Sağlam deriden hemen absorbe olur ve sistemik yoldan verilen salisilatlara özgü etkiler gösterebilir. Metil salisilat cilt üzerine uygulandığı yerden hızla absorbe olur. Amerika Birleşik Devletleri Ullusal Farmakopesi (USNF 30 )'a göre metil salisilat sentetik olarak üretilir veya Gaultheria procumbens (Ericaceae) yapraklarından veya Betula lenta (Betulaceae) [tatlı veya siyah huş] kabuğundan elde edilir. Metil salisilatın kaynağı ambalaj etiketi üzerinde belirtilmelidir.
Polistiren benzeri malzemeden üretilmiş plastik kaplar metil salisilat içeren pomat ve linimentlerin saklanmasına uygun değildir.
Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.) yağı- Araşit yağı- Peanut oil [NF]- Erdnussöl, raffiniert [Ph.Eur.];
Yer fıstığı (Arachis hypogaea L.), baklagiller (Fabaceae) familyasından tohumlarında %45-60 oranında yağ, %20-30 oranında protein, %18 oranında karbonhidrat, vitaminler ve madensel maddeler içeren, özellikle yağ sanayi ve çerez yapımı başta olmak üzere, sapı kuru ot ve kabuğu da çeşitli şekillerde değerlendirilen değerli bir bitkidir. Yer fıstığı yağı yüksek oranda oleik asit içermesi nedeniyle gerek fiziksel özellikleri ve gerekse besin değeri bakımından çeşitli bitkisel yağlar içinde zeytinyağına en yakın bitkisel yağ olarak tanımlanır.
Avrupa Farmakopesi (Ph Eur. 7)'ye göre rafine yerfıstığı yağı (Arachis Oil, Refined; Arachis Oil BP 2012) kabuklu yer fıstığı tohumlarından elde edilir. Uygun bir antioksidan ilave edilebilir. Esas olarak oleik ve linoleik asit ve diğer asitlerin küçük bir miktarda gliseridlerden oluşan berrak, sarımsı viskoz sıvı vardır. Yaklaşık 2oC'de katılaşır. Alkolde çok az çözünür; petrol eteri ile karışabilir. İyi doldurulmuş kaplarda saklanmalıdır. Işıktan korunmalıdır.
Kaynak:
1-Pharmazeutische und pharmakologische Erlauterungen zu den Deutschen Rezeptformeln DRF
2-RxMediaPharma®2020 İnteraktif İlaç Bilgi Kaynağı
Uzm. Ecz. Ahmet Nezihi PEKCAN
Pekcan Eczanesi- Konya
pekcanecz@gmail.com
