Ecz. Neşe Köysüren
Hangi Diziyi İzliyorsun?
Televizyonun ve son yıllarda tanıştığımız dijital platformların hayatımızdaki etkisinin çok büyük ve çeşitli olduğu bir gerçek. Yeri böyle büyük olan televizyonun tarihi ise aslında o kadar da eskilere dayanmıyor.
Televizyonunun insanların hayatına girdiği ilk yayın 1928’de Amerika’da gerçekleşti. Televizyonun Türkiye’de ilk yayını ise 31 Ocak 1968 tarihinde oldu. Yayınlar haftada 3 gün üçer saat olarak başlamıştı. Televizyonun Türkiye’ye gelişinin 10. yılında PTT merkezlerine kayıtlı televizyon alıcı sayısı 2.250.000’e ulaşmıştı. Yayın saatleri her geçen yıl arttı ve 31 Aralık 1981 yılbaşı gecesinden itibaren televizyon renkli yayın hayatına adım attı. 1986 yılında TRT-2 yayın hayatına girmiş ve böylece yerli kanal sayısı ikiye yükselmişti. Sonrasında gelişmeler çok daha kısa zamanda gerçekleşti ve televizyon kanallarının sayısı hızlı bir şekilde arttı. Son yıllarda ise internetle birlikte hayatımıza dijital platformlar da hızlı bir şekilde giriş yapmaya başladı.
Hem televizyonda hem de diğer platformlarda en çok ilgi çeken yapımların başında diziler gelmektedir. İlk yerli televizyon dizisi 1974 yılında Kaynanalar adıyla TRT’de yayınlanmıştır. Kantar ailesinin tüm üyeleri ve opera sanatçısı Sevda Aydan’ın hayat verdiği, nidalarıyla ünlü Tijen karakteri Türk televizyon tarihinin unutulmazları arasında yerlerini almıştır.
Sonraki yıl ise Aşk-ı Memnû dizisi 6 bölüm olarak gösterilmiştir. Ancak gerçek kitleselliğe 1986 yılında TRT-2’de yayınlanan, başrollerinde Perran Kutman ve Şevket Altuğ’un yer aldığı Perihan Abla dizisiyle ulaşılmıştır. Dizi, Şakir’in Perihan’a olan büyük aşkının yanı sıra mahalledeki Şoför İsmet, Meraklı Melahat gibi karakterle gelişen sıcak, samimi olaylarla unutulmazların arasına girmiştir. Bu yıllar aynı zamanda TRT’nin izleyiciye birçok yabancı dizi sunduğu dönemlerdir. Özel televizyonların yayın hayatına girmesiyle dizi sektörü ivme kazanmıştır.
Diziler ucuz ve kolay ulaşılabilir olması nedeniyle izleyicinin serbest zaman geçirmek ve eğlence için en çok tercih ettiği programlar haline geldiler. Bunun sonucunda da diziler izleyici kitlelerinin sosyal, ekonomik ve kültürel kararlarını etkileyebilmek için bir yol olarak da kullanılmaya başlandı. Son dönemlerde dizi karakterlerini toplumun nasıl çok fazla içselleştirdiğine dair gülümseten anektodlar da bulunmakta. Örneğin ‘Muhteşem Yüzyıl’ dizisinde Şehzade Mustafa’nın ölümü üzerine binlerce insan , “Tarihi değiştirin, Şehzade Mustafa ölmesin,” diye tweet atarak trend topic olmayı başardılar. Ve o dönem Bursa’da bulunan Şehzade Mustafa’nın türbesi ziyaretçi akınına uğradı.
Geleneksel medyada Türk dizileri çok yoğun ilgi görmeye devam ederken özellikle pandemiyle hayatımıza yoğun şekilde giren dijital platformlar da tüm dünyadan dizilere rahatlıkla ulaşmamızı sağladı. Bu durum seyir alışkanlıklarımızı da bir anda değiştirdi. Heyecanlı bir sahnede biten bölümün devamı için bir hafta bekleme zorunluluğu ortadan kalkınca bir oturuşta bir sezonu bitirir olduk. ‘Hangi diziyi izliyorsun?’ sorusu sohbetlerin vazgeçilmezi haline gelmeye başladı. Severek izlediğimiz dizi bitince bir yoksunluk sendromuna girip yerine koyabileceğimiz dizi önerilerinin peşine düşer olduk.
Peki bu şekilde tüm dünyada büyük izleyici kitlesine sahip olan diziler hangileridir? Bunun için en çok kullanılan beğeni kriteri IMDB'ye göre en yüksek puan alan dizilere baktığımızda en üst sıralardaki diziler şu şekilde:
1- Breaking Bad (2008-2013) IMDB: 9,5
Kanser hastalığıyla boğuşan bir öğretmen olan Walter White’ın bir anda 180 derece değişen hayatının işlendiği dizi, birçoklarına göre tüm zamanların en iyi TV dizisi konumunda.
Tür: Suç, Dram, Gerilim
2- Band of Brothers (2001) IMDB: 9,5
Kardeşler Takımı, tarihçi ve biyografçı Romancı Stephen Ambrose'un aynı adlı romanından uyarlanan, II. Dünya Savaşı temalı, 10 bölümlük bir televizyon dizisi serisidir.
Tür: Savaş, Dram, Aksiyon, Tarih
3-Chernobyl (2019) IMDB: 9,4
2019 Emmy ödülleri töreninde "En İyi Mini Dizi" dahil toplamda 10 ödül kazanan bu yapım tarihteki en büyük nükleer reaktör patlamalarından birini konu ediyor.
Tür: Tarih, Dram
4- Game of Thrones (2011-2019) IMDB: 9,3
George R. R. Martin'in epik fantezi roman serisi Buz ve Ateşin Şarkısı'ndan uyarlanmıştır. Ana örgü, Westeros'un Yedi Krallığı'nın Demir Tahtı için hak iddia eden aileler arasında geçen siyasi çatışmalar üzerinedir.Tüm zamanların en çok Emmy ödülü kazanan dizisi...
Tür: Fantastik, Aksiyon, Dram, Gizem
5-The Wire (2002-2008) IMDB: 9,3
2002 yılında yayınlanmaya başlayan ve beş sezon süren The Wire, 60 bölüm ile Baltimore şehrindeki uyuşturucu satıcıları ve güvenlik güçlerinin amansız mücadelesini konu ediyor.
Tür: Suç, Drama, Gerilim
6-The Sopranos (1999-2007) | IMDB: 9,2
New Jersey'de bir Amerikan-İtalyan mafya ailesi patronu olan Tony Soprano'nun meslek, suç, şiddet, aile, adalet ve dostluk kavramları arasındaki denge kurma mücadelesini izliyoruz.
Tür: Suç, Dram
7- Şahsiyet (2018) | IMDB: 9,0
Uluslararası bir başarı ve kalite ortaya koyan Şahsiyet dizisi ile bir Türk yapımını IMDB oylarıyla bu tür listelerde görebildik. Haluk Bilginer’e En İyi Erkek Oyuncu dalında bir Emmy Ödülü de getiren yapım, 12 bölümden oluşuyor.
Dizide, alzheimer teşhisi konan adli katip memurluğundan emekli olan Agâh Beyoğlu (Haluk Bilginer) unutmanın bir fırsat olduğunu düşünerek daha önce planladığı cinayeti işlemeye karar verir ve cinayet büro amirliğindeki tek kadın polis olan Nevra (Cansu Dere) ile yolları kesişir.
Tür: Suç, Dram, Gizem
Sektörde önemli otoritelerden kabul edilen Amerikan Film Enstitüsü de (American Film Institute-AFI) 2021'in en iyi 10 dizisini açıkladı:
- Better Call Saul (AMC)- Dizinin Türü : Dram, Suç
- Bridgerton (Netflix) - Dizinin Türü: Aşk, Dram
- The Crown (Netflix) - Dizinin Türü: Dram, Tarihi, Biyografi
- The Good Lord Bird (Showtime) - Dizinin Türü: Dram, Tarihi, Savaş
- Lovecraft Country (HBO) - Dizinin Türü: Korku, Fantastik, Dram
- The Mandalorian (Disney+) - Dizinin Türü: Macera, Bilim-Kurgu, Aksiyon
- Mrs. America (Hulu) - Dizinin Türü: Dram, Tarihi, Biyografi
- The Queen’s Gambit (Netflix) - Dizinin Türü: Dram
- Ted Lasso (Apple TV+) - Dizinin Türü: Komedi, Dram, Spor
- Unorthodox (Netflix) - Dizinin Türü: Dram
Bu dönemde her alanda seçeneğimiz çok, neyi seçeceğimiz ise bize bağlı. Son yıllarda söylendiği gibi ne yiyorsak, ne okuyorsak, ne izliyorsak oyuz. Burada noktayı bu günlerde 748. Vuslat Yıldönümünü Anma Törenleri yapılan Hz. Mevlana’nın dizeleriyle koymak istiyorum:
Can konağını aramadaysan, cansın;
Bir lokma ekmek arıyorsan ekmeksin,
Bir damla su arıyorsan susun,
Zulmün peşindeysen zalimsin,
Aşkı arıyorsan aşıksın,
Gönlün neye kapılmışsa O’sun sen.
Şu nükteyi biliyorsan, işi biliyorsun demektir:
Neyi arıyorsan O’sun sen.
Ecz. Neşe Köysüren
https://www.trt.net.tr/kurumsal/Tarihce.aspx
