Kadın çalışanların çocuğu 1 yaşına gelene kadar günde 1.5 saat süt izni hakkı var. Bunu kullandırmayan işverene ise Yargıtay’dan net bir karar çıktı: Süt izni kullandırmayan, bu süreler için fazla mesai ödeyecek.
Doğum yapan kadın işçilerin doğum sonrası çocuk bir yaşına gelinceye kadar süt izni hakkı vardır. Ancak çoğu işveren doğum öncesi ve sonrası çalıştıramadığı kadın işçiye bir de süt izni vermek istemez. Yargıtay verdiği kararla kullandırılmayan süt izninin fazla mesai olarak değerlendirilmesi gerektiğine hükmetti. Süt iznini kullanamayan kadın işçi bu sürelerde fazla mesai yapmış sayılacak. Kadın işçi doğum sonrası işine döndükten sonra günde 1.5 saat süt iznini nasıl kullanacağını kendisi belirler, işveren karışamaz. Örneğin kadın çalışan 1 Ocak 2017 tarihinde doğum yapmış sekiz hafta sonra 27 Şubat 2017 tarihinde doğum iznini bitirip işine dönmüşse, 1 Ocak 2018 tarihine kadar süt izni kullanabilir.
YARGITAY KARARI
Kadın işçinin kullandığı süt izni süreleri çalışma süresinden sayılır. Dolayısıyla işveren süt izni verdiği işçiye ücret ödemek zorundadır. Yargıtay geçtiğimiz aylarda verdiği kararında süt izni kullandırmayan işverenin, kullandırılmayan süt izni süreleri için fazla mesai olarak ödeme yapması gerektiğine karar verdi. Kararın gerekçesinde kadın işçiye süt izni verilmesinin işverenin inisiyatifinde bir durum olmadığına yer verildi. Dolayısıyla işveren İş Kanunu’nda belirtilen süt iznini vermek zorundadır ve süt izni kullandırılmazsa, kullandırılmayan süreler için yüzde 50 zamlı ücret ödenmesi gerekir yönünde karar verildi.
İşveren ‘parasını vereyim’ diyemez
Yargıtay’ın aldığı bu karar işverenlerin süt izni kullandırmayarak bu sürelerin ücretini ödemelerinin önünü açmak için verilmiş bir karar değil. Karar süt iznini kullanamamış kadın işçiye zararının tazmini için ödenmesi gereken tazminatın normal çalışma süresinden daha yüksek belirlenmesi amacıyla alınmış bir karar. Bu nedenle bu karar çerçevesinde işverenler kadın işçilere, ‘süt iznini kullanma, sana bu sürelerin ücretlerini ödeyim’ diyemez. Asıl olan süt izninin kullandırılmasıdır, ancak kullanılmamış ise kadın işçinin bu sürelere ait ücreti daha yüksek oranda ödenmesi sağlanır.
Fazla mesai nasıl hesaplanacak?
Yargıtay kararına göre haftanın 6 günü çalışılan bir işyerinde, 27 Şubat 2017’de süt izni başlayan ve 1 Ocak 2018’de bitecek kadın işçi toplam 264 gün süt izni kullanacaktır. Asgari ücretli kadın işçinin süt izinlerini hiç kullanamaması halinde saati 8.48 TL üzerinden 3 bin 358 TL süt izni ücretine hak kazanır.
5 yıl geriye dönük istenebilir
Süt izni kullandırılmayan kadın işçi, geriye dönük 5 yıl süreyle bu sürelerin ücretlerinin fazla mesai olarak ödenmesini talep edebilir. Dolayısıyla 3 Ekim 2017 tarihi baz alınarak 3 Ekim 2012’ye kadarki kullandırılmayan süt izinlerinin ücretlerinin talep edilmesi mümkündür. Bu süreden önceki süt izinlerinin ücretleri zaman aşımı nedeniyle talep edilemeyecektir.
Okan Güray Bülbül
