Günümüzde eczane vitrinlerine baktığımızda, "Dermokozmetik başta olmak üzere, Kozmetik, Aromaterapi, Anne Bebek ürünleri, Medikal Malzemeler, Bitkisel Drog, Sporcu Destek Ürünleri" ve benzeri yazıları çokca görmek mümkün. Fakat bizim aradığımız ve görmek istediğimiz bir başka vitrin yazısı var; "MAJİSTRAL FORMÜLERİ"
(3).png)
Majistral formül yapmak bir ayrıcalık değil majistral reçete hazırlamayan eczane varmıdır ki vitrinlerimizde bu yazıya yer verelim,...diye düşünebiliriz.
İşte sorun burada başlıyor..Gerçek anlamda MAJİSTRAL FORMÜL hazırlıyorum diyebilmek için sahip olmamız gereken standartlardan yani eczanelerde ilaç üretiminde olması gereken ideal VALİDASYON KRİTERLERİ’nden (Ölçüm prosedürü) kısaca bahsetmek istiyorum.
Bu kriterleri kısaca özetleyecek olursak;
1-Laboratuvarlarımız denetimden denetime hatırladığımız, 3-4 metre kareyi geçmeyen bir çeşme bir lavabodan ibaret, göstermelik mekanlar yerine, ..içerisinde sıcak su banyosu, ısı tablası, distile su cihazı, elektronik terazi, destilasyon düzeneği, toz elekleri, kapsül doldurma makinesi, etiket yazıcı vs.gibi modern cihazlarla donatılmış, amacı dışında kullanılmayan en az 5-6 metre karelik steril standart donanıma sahip özellikte olmalı ve bu laboratuvarlarda kullanılan cihazların periyodik kalibrasyon ölçümleri yapılmalı.
2-Laboratuvarlarımızda ilaç yapımında kullandığımız hammaddeler kalite kontrolünden geçmiş, eczanede kullanılabilecek standartta kaliteye sahip olmalı. Bu konuda BİLİMSEL KURUL onayından geçmiş hammadeler kullanılmalı. Hammadde ithalatçıları veya üreticilerinin BİLİMSEL KURUL onayı alamayan hammaddeleri eczanelere vermeleri mümkün olmamalı. Bu hammadde temini ilgili bir yöntem geliştirmeli ve mümkünse tek elden bir dağıtım gerçekleştirmeli. Böylelikle eczanelerimizde hazırladığımız ilaçlarda standart hammadde kalitesini yakalamış olacağız. Eczaneden eczaneye değişen hammadde kalite farklılığı ortadan kalkacaktır.
3-Eczanelerimize gelen reçetelerdeki formüller farklılıklar göstermekte zaman zaman yazım ve doz hataları ile karşılaşılmaktadır. Biz eczane eczacıları; eczanesine gelen reçeteyi hazırlayan eczacı rolünü artık terketmeliyiz. Diğer bir anlamda edilgen olmaktan çıkıp etken konuma geçmeli aldığımız akademik eğitimin gereği İLAÇ UZMANI kimliğimizi hatırlayarak bu formüllerin geliştirilmesine katkı vermeliyiz. Yine BİLİMSEL KURULUN oluşturacağı akademik bir heyete eczanelerimizden ulaştıracağımız , bilgi ve deneyimlerimizle formül anlamında teknik ,bilimsel tecrübeye dayalı katkılar vererek aynı Almanya da (NRF-Alman yeni reçeteler formüleri) ve Hollanda da (FNA-Hollanda eczacıları formüleri) gibi ülkemizde de TÜRK ECZACILARI FORMÜLERİ ni oluşturmalı ve geliştirmeliyiz. Bu geliştirilen formüler kitabıyla; hazırlanması eczaneden eczaneye değişen formüler yerine reçeteyi yazan hekimin masasında ve ilacı hazırlayan eczacının elinde standart devamlı bir kaynak kitabın bulunması mümkün olacak MAJİSTRAL FORMÜLLERLE TEDAVİ kalitesini ve formül çeşitliliğini artırmış olacağız.
4-Son olarak; eczaneye gelen majistral bir formülün hazırlama sürecinde olması gerekenlerden bahsetmemiz gerekirse; majistral formüller gelişmiş ülkelerde olduğu gibi bir eczacı tarafından eldeki “hazır imalat protokolüne” göre hazırlanmalı ve bu protokolün doldurulmasıyla devam edip yine bir “kontrol protokolüyle” sonlandırılması gerekmektedir. Bu işlemler imalat ve kontrol protokol süreciyle, uygun fiziki şartlar ve laboratuvar cihaz ve donanımlarıyla, eczacının üretimden gelen gücünü kullanarak sağlık sektöründe var olan ve fazlasıyla hak ettiği saygınlığı ve prestiji artıracağını, zaman zaman çeşitli nedenlerle üretim ve dağıtımında zorluklar yaşanan ilaçların eczanelerde rahatlıkla üretimi anlamında yeni bir dönemi başlatacağına inancım sonsuzdur.
Evet değerli meslektaşlarım, yeni bir dönem dedik: Artık Eczanelerimizde, geleneksel amaç veya eczacının hobisi gibi görülen MAJİSTRAL FORMÜL hazırlamanın değişik bir bakış açısıyla nasıl olması gerektiğini özetlemeye çalıştım. Bu süreçte başta meslek örgütümüz Türk Eczacıları Birliği’ne, üniversitelerimizdeki akademisyen meslektaşlarımıza ve tabi ki biz eczane eczacılarına düşen görevleri kısaca anlatmaya çalıştım.
Yine bu düşünceyle oluşturduğum majistral formül isimli web sayfamı siz değerli meslektaşlarımla paylaşma imkanı sağlayan Eczacının Sesi e-gazete editörü Sayın Özlem Demir’e teşekkür eder,
bu fikrin oluşmasında değerli yazılarıyla katkı sağlayan hocam Prof. Dr.Tamer Baykara’ya saygılarımı sunarım.
Tel: (332) 352 0657 Fax: (332) 351 2816
