ABD'nin kayıp parçalarını vermediği çingene kızı Zeugma mozaiği, Gaziantep'teki müzede karanlık bir odada korunuyor.
Nizip ilçesinin 10 kilometre doğusunda bulunan Zeugma antik kentinde, 1998-1999 kış döneminde Belkıs Harabelerinin kurtarılması sırasında bulunan Çingene kızı mozaiği, yaklaşık 15 yıldır dünyanın en büyük ikinci müzesi olan Gaziantep Zeugma Müzesi'nde korunuyor. Üç blok halinde inşa edilen ve iki bin yıllık mozaikler ile define avcılarının talanıyla eksilen parçalarının da lazer sistemiyle görüntü olarak tamamlandığı müzede korunan çingene kızı mozaiği, karanlık ve özel bir odada sergileniyor. Odanın ışıklı giriş duvarında ise eserin eksik parçalarının inovasyonu yer alıyor.
ZEUGMA'NIN KAYIP PARÇALARI
Zeugma'nın en nadide parçası olan ve M.Ö 2. yüzyılın sonuna tarihlenen Maenad Mozaiği'nin (Çingene Kızı) kenar bordürleri ve bazı parçaları 2012 yılında ABD'de ortaya çıkmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, eserlerin Ohio Eyaletindeki Bowling Green Devlet Üniversitesinin Wolfe Sanat Merkezinde sergilendiğinin belirlenmesi üzerine üniversite yönetimiyle iletişime geçerek, parçaların Türkiye kökenli olduğunu ispatlayan bilimsel raporlar göndermişti. Ancak üniversite, bakanlığın raporunu 'yeterli' görmemiş ve mozaiklerin yurt dışına yasa dışı olarak çıkarıldığını ispatlayan doküman sunulmasını istemişti. Kültür ve Turizm Bakanlığı ise 4 yıldır üniversite yönetimiyle yapılan görüşmelerden bir netice alınamaması üzerine eserlerin iadesi için konunun UNESCO nezdinde gündeme getirilmesi amacıyla Dışişleri Bakanlığından talepte bulunmuştu.
ÇİNGENE KIZI MOZAİĞİ
Çingene Kızı mozaiği, Maenad Villası'nın yemek odasının dikdörtgen tabanına ait taban mozaiğinin kaçakçılardan geriye kalan parçaları arasında bulundu. Boyu 78, eni 52 cm olan mozaikte kadın figürü sağına doğru bakıyor. Kabarık saçları ortadan ikiye ayrılmış ve ensesinden bir eşarpla bağlanmış kadının kulaklarında iç içe geçmiş iri halka küpe bulunuyor. Bu nedenle ilk bulunduğunda Çingene Kızı olarak adlandırılan kadın tasvirinin yer aldığı dikdörtgen paneldeki mozaik taban, büyük ölçüde tahribata uğramış, figürlerin çoğu eski eser kaçakçıları tarafından çalınmış.
"Çingene Kızı" mozaiği Gaziantep iline bağlı Nizip ilçesinin 10 kilometre doğusunda bulunan Zeugma antik kentinde, 1998-1999 kış döneminde Belkıs Harabelerinin kurtarılması sırasında bir villanın 300 metrekarelik tabanının parçası olarak, üzerindeki sütunun kaldırılmasıyla bulunmuştu. Akratos, Mevsim tanrıçası ve Satir adlı eserlerle birlikte kurtarılan Çingene Kızı mozaiği, antik kent ile birlikte Gaziantep'in de simgesi halini almıştı. Çingene Kızı mozaiğine konu olan kişinin cinsiyeti bir tartışma konusu olmakla beraber, figürün yer tanrıçası ve tanrıların anası Gaia veya Büyük İskender olduğuna dair farklı görüşler de yer almakta. Mozaiğe, saç örgülerinden dolayı halk arasında "Çingene Kızı" denilmektedir.
