 1-Aile hekimi kimdir?Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini, yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın, her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.
2- Toplum Sağlığı Merkezi nedir?
Bölgesinde yaşayan toplumun sağlığını geliştirmeyi ve korumayı ön plana alarak sağlıkla ilgili risk ve sorunları belirleyen, bu sorunları gidermek için planlama yapan ve bu planları uygulayan, uygulatan; birinci basamak koruyucu, iyileştirici ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini müdürlüğün sevk ve idaresinde organize eden, bu hizmetlerin verimli şekilde sunulmasını izleyen, değerlendiren ve destekleyen, bölgesinde bulunan sağlık kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlar arasındaki koordinasyonu sağlayan sağlık kuruluşudur.
3- Yerinde Sağlık hizmeti nedir?
Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen cezaevi, çocuk ıslahevi, huzurevi, korunmaya muhtaç çocukların barındığı çocuk yuvaları ve yetiştirme yurtları gibi toplu yaşam alanlarına Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre giderek yerinde vereceği sağlık hizmetidir.
4- Gezici sağlık hizmeti nedir?
Aile hekimi ve/veya aile sağlığı elemanının, müdürlükçe tespit edilen uzak mahalle, belde, köy, mezra gibi yerleşim birimlerine Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre giderek mahallinde vereceği sağlık hizmetidir.
5- Yönetmelikte aile hekimi çalışma saatleri nasıl düzenlenmiştir?
Yönetmelikte aile hekimleri tam gün esasına göre çalışacakları düzenlenmiş, ancak başlangıç ve bitişten veya toplam çalışma saatinden söz edilmemiştir. Ayrıca Mesai saatleri ve günleri, çalışma yerinin şartları da dikkate alınmak suretiyle çalıştığı bölgedeki kişilerin ihtiyaçlarına uygun olarak aile hekimi tarafından belirlenir ve müdürlükçe onaylanır. Gezici ve yerinde sağlık hizmetlerinin söz konusu olduğu durumlarda aile hekiminin bu çalışmaları nasıl bir mesai planlamasıyla yapacağına ilişkin bir açıklık bulunmuyor.
Ancak Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmeliğinde daha ayrıntılı düzenleme yer alıyor. Buna göre; Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarının haftalık çalışma süresi kırk saattir. Haftada kırk saatten fazla veya hafta sonları çalışma aile hekiminin ve aile sağlığı elemanının talebi üzerine yapılabilir.
Görev tanımlarında belirlenen nöbet, acil yardım hizmetleri, olağanüstü durumlarda yapacakları hizmetler, toplum sağlığı ve benzeri hizmetlerde aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, çalışma saatleri dışında veya hafta tatili ve resmi tatillerde de çalıştırılabilirler.
6- Kamuda çalışan bir hekim, aile hekimliği yerleştirmesine doğrudan müracaat edebilir mi?
Aile hekimi olmak isteyen sağlık personeli kamu çalışanı ise kurumunun muvafakati aranır. Başvurusunu yaptıktan sonra Yönetmelikte belirlenen kurallara göre yerleştirmeler yapılır. Şayet bir aile hekimliği pozisyonuna yerleşmiş ise, göreve başlamak için Sözleşme imzalanması gerekir.
7- Kamuda çalışan bir hekim, aile hekimliğini tercih ederse devlet memurluğu ile ilişiği kesilir mi?
Kamu çalışanları, aile hekimi olarak çalıştıkları sürece, kurumlarında aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar ve bunların kadroları ile ilişikleri devam eder.
8- Kamuda çalışan bir hekimin, ücretsiz izinli kabul edilmesi ve memurluk kadrosu ile ilişiğinin devam etmesi, belli bir süre ile sınırlı mıdır?
Hayır. Yönetmeliğe göre herhangi bir süre sınırı olmaksızın, aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar ve kadroları ile ilişikleri devam eder.
9- Aile hekimi istediği zaman bu görevden ayrılabilir mi, önceki görevine dönebilir mi?
Hekim kamu çalışanı ise; sözleşmesinin herhangi bir suretle sona ermesi halinde kadro veya personel dağılım cetveli fazlalığına bakılmaksızın ücretsiz izne ayrıldığı görevine geri döner. Ancak kadrosunun bulunduğu birimin aile hekimliği uygulaması nedeniyle kaldırılması halinde bu birimin aktarıldığı TSMye atanır ve memuriyet görevine başlamasından itibaren 30 gün içinde kendisinin talep etmesi ve müdürlüğün de uygun görmesi ile bir defaya mahsus olmak üzere aynı il içinde personel dağılım cetvelinde açık olan ve doluluk oranlarına göre ihtiyaç duyulan kadrolardan birine yer değiştirme suretiyle ataması yapılabilir.
Hekim kamu çalışanı değil (Sözleşmeli personel) ise; aile hekimliği hizmetinden ayrılması halinde, genel hükümlere ve Bakanlık mevzuatına göre eski görev yerlerinde bir pozisyona dönebilir.
Yönetmelikte burada aktardıklarımız dışında, başkaca bir düzenleme bulunmadığı için bu örneğin personel dağılım cetvelinde açıklık yoksa ne olacağı da belirsizdir.
10- Yönetmeliğe göre aile hekiminin yılık izin hakkı var mıdır?
Sözleşme ile çalıştırılan aile hekimlerinin yıllık, mazeret ve hastalık izinleri; Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelikte düzenlenmiştir.
Buna göre, yıllık izin süreleri otuz gündür.
Mazereti sebebiyle 5 gün daha izin verilebilir.
Kadın personele doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı hafta süreyle izin verilir.
Yıl içinde tek hekimin uygun görmesiyle toplam yirmi güne kadar hastalık izni kullanılabilir ve toplam yirmi günü aşan hastalık izni için sağlık kurulu raporu gereklidir.
Bu izinlerin kullanılması sırasında, sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimi, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde belirtilen şartları taşıyan tabip veya tabiplerle veya aile sağlığı elemanları ile anlaşarak, hizmetin görülmesini sağlar. Bu anlaşma yerel sağlık idaresince uygun görülmesi halinde uygulanır. Bu durumda, asıl aile hekimi ya da aile sağlığı elamanına ödeme tam olarak yapılır. Geçici aile hekimi ya da aile sağlığı elemanına bu geçici görevi dolayısıyla ödeme yapılmaz.
Bu mümkün olmadığı takdirde yerel sağlık idaresi, diğer aile hekimleri, aile sağlığı elemanları veya Bakanlık personelini geçici aile hekimi veya geçici aile sağlığı elemanı olarak görevlendirir. İzne ayrılan aile hekimi veya aile sağlığı elemanına kişi başına yapılacak net ödeme hesaplanır. Hesaplanan miktarın % 50’si aile hekimi veya aile sağlığı elemanına, kalan % 50’si geçici aile hekimi veya geçici aile sağlığı elemanına ödenir.
İzin vermeye ve hastalık raporlarını izne çevirmeye, yerel sağlık idarelerinin teklifi üzerine bulundukları yerin mülki idare amirleri yetkilidir.
11- Yönetmeliğe göre nerelerde yetkilendirilmiş aile hekimliği hizmeti verilir?
Bakanlık dışında birinci basamak sağlık hizmeti veren; üniversiteler, askeri birlikler, hastaneler, kurum ve işyerlerinde yetkilendirilmiş aile hekimliği hizmeti verilebilir. Bunun için Bakanlığın öngördüğü eğitimlerin alınması, ilgili hekimin talebi ve kurumunun teklifi gerekmektedir. Bu halde Valilik onayı ile kendi görev ve sorumluluk alanlarıyla sınırlı olmak kaydıyla, aile hekimliği yetkisi verilmektedir. Yetkilendirilmiş aile hekiminden hizmet alanların aile hekimi seçme hakkı saklıdır.
12- Yönetmeliğe göre aile hekimi eğitimleri nasıl planlanıyor?
Eğitim iki aşama halinde planlanmıştır. Birinci aşama eğitim programı en çok on gün, ikinci aşama ise en az oniki aydan oluşmaktadır. Önceki Yönetmelikte oniki aylık eğitimin “modüler eğitim tarzı”nda olacağı belirtilmişken, son değişiklik ile “uzaktan eğitim tarzı”na dönüşmüştür. Yönetmeliğe göre bu eğitimlerde Bakanlığın belirlediği kriterlere göre başarılı olmak esastır.
13- Yönetmeliğe göre eğiticiler nasıl belirleniyor?
Sadece Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nde değil, 9.12.2004 yürürlülük tarihli Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun’da, Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik’te ve Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik’te, bu konuda her hangi bir ölçü, bilinebilir bir kriter sıralanmamıştır. Tamamıyla keyfi olarak saptanmaktadır.
14- Kişiler aile hekimini nasıl seçmektedir?
İlk kayıtta belirleme İl Sağlık Müdürlüğü tarafından kişilerin ikamet ettikleri bölge göz önünde bulundurularak yapılacak, ancak sonrasında kişiler “yakın konumdaki aile hekimi”, “bölge sınırlaması” vb herhangi bir kriter olmaksızın tamamıyla serbest olarak seçim yapabileceklerdir.
15- Kişiler aile hekimini ne kadar süre sonra değiştirebilir, değişiklik için nereye başvurulması gerekir?
Zorunlu haller dışında aile hekimi üç aydan önce değiştirilemez.
Bu değişiklik talebinin hizmet alınmak istenen aile hekimine veya ilgili TSM yapılması gerekmektedir.
16- Yönetmeliğe göre aile hekimi atamasında öncelik sırası/atama ilkeleri nelerdir?
Öncelikle;
- Kamu görevlisi olan hekimler
- Aile hekimliği uzmanları
- Tabipler ve diğer uzman tabipler
- Yedek Liste
- Aile hekimliği pozisyonuna yerleşme hakkı elde etmekle birlikte görevlerinden hemen ayrılması Bakanlıkça uygun görülmeyen hekimler
B-Kamu görevlisi olmayan hekimler (Aile hekimliği pozisyonlarının doldurulamaması halinde )
C-Pilot İl Dışından Yerleştirme (Pilot ilde sözleşmeli aile hekimliği pozisyonlarının doldurulamaması halinde)
D- Görevlendirme (Dolmamışsa, boş pozisyonlar görevlendirme ile doldurulur.)
17- Kamu kurumlarında çalışmayan hekimler, aile hekimliği yerleştirmesine başvurabilir mi?
Aile hekimliği pozisyonlarının kamuda çalışanlar ile doldurulamaması halinde Valilik kamu görevlisi olmayan tabip ve uzman tabiplerden aile hekimi olarak çalıştırılmak üzere ihtiyaç duyulan sayıyı belirleyerek Bakanlıktan talepte bulunur.
Bakanlığın önerisi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü ile pozisyon adedi belirlenir ve ilan edilir. Sonrasında da başvurular alınır.
18- Aile hekimi sosyal güvenlik yönünden nereye bağlıdır, sigorta primleri kim tarafından ödenir?
Kamu çalışanları, aile hekimi olarak çalıştıkları sürece, kurumlarında aylıksız veya ücretsiz izinli sayılırlar ve bunların kadroları ile ilişikleri devam eder.
Aile hekimleri adına devlet tarafından yapılacak sosyal güvenlik kurumu prim veya kesenekleri, yapılacak aylık ödemeden düşülür.
19- Aile hekiminin mevzuatta tanımlanmış görevleri nelerdir?
A-Aile hekimi, aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıştığı ekibi denetlemek ve hizmet içi eğitimlerini sağlamak, Bakanlıkça yürütülen özel sağlık programlarının gerektirdiği kişiye yönelik sağlık hizmetlerini yürütmekle yükümlüdür.
B- Aile hekimi, kendisine kayıtlı kişileri bir bütün olarak ele alıp, kişiye yönelik koruyucu, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini bir ekip anlayışı içinde sunar.
C- Aile hekimi, Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde;
a) Çalıştığı bölgenin sağlık hizmetinin planlamasında bölgesindeki toplum sağlığı merkezi ile işbirliği yapar,
b) Hekimlik uygulaması sırasında karşılaştığı toplum ve çevre sağlığını ilgilendiren durumları bölgesinde bulunduğu toplum sağlığı merkezine bildirir,
c) Kendisine kayıtlı kişilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev ziyaretinde bulunur veya kişiler ile iletişime geçer,
ç) Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir,
d) Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kişilere rehberlik yapar, sağlığı geliştirici ve koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini verir,
e) Periyodik sağlık muayenesi yapar,
f) Kayıtlı kişilerin yaş, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları (kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan, erişkin, yaşlı sağlığı ve benzeri) yapar,
g) Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaşlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı kişilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetlerini verir,
ğ) Aile sağlığı merkezi şartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk eder, sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatış bilgilerini değerlendirir, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlar,
h) Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlar ya da bu hizmetleri verir,
ı) Verdiği hizmetlerle ilgili olarak sağlık kayıtlarını tutar ve gerekli bildirimleri yapar,
i) Kendisine kayıtlı kişileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını günceller,
j) Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapar,
k) Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı yatırarak tetkik ve tedavisini yapar,
l) İlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluşları ve resmi tabiplerce kişiye yönelik düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri düzenler,
m) Bakanlıkça belirlenen konularda hizmet içi eğitimlere katılır,
n) Bakanlıkça ve ilgili mevzuat ile verilen diğer görevleri yapar.
20- Aile hekiminin ücreti nasıl belirleniyor?
12.08.2005 tarih ve 25904 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik’in 17. maddesine göre; Aile hekimine yapılacak ödemenin unsurları şunlardır.
A- Kayıtlı kişiler için ödenecek ücret:
Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine yapılacak ödemelerin hesaplanmasında, nöbet, acil yardım hizmetleri, olağanüstü durumlarda yapacakları hizmetler, toplum sağlığı ve benzeri hizmetleri için;
1) Kayıtlı kişi sayısına bakılmaksızın, ilk 1000 (bin) kişiye kadar,
a) Aile hekimliği uzmanı ise 2.000 YTL,
b) Uzman tabip veya tabip ise 1.500 YTL,
2) 1000 (bin) kişinin üzerindeki her kayıtlı kişi başına ayrıca 1 YTL,
esas alınır.
Eğer kayıtlı kişi sayısı 4000’den fazla ise fazla olan kısım için aile hekimlerine herhangi bir ödeme yapılmaz.
B- Sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ücreti: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine çalıştığı bölgeye göre sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi ücreti ödenir. Bu ödemede Kalkınmada Öncelikli Yöreler Cetveli esas alınır. Buna göre;
1) 1, 2 ve 3 üncü bölgelerde görev yapanlar için tavan ücretin %10’u,
2) 4 üncü bölgede görev yapanlar için tavan ücretin %20’si,
3) 5 inci bölgede görev yapanlar için tavan ücretin %30’u,
4) 6 ncı bölgede görev yapanlar için tavan ücretin %40’ı,
5) 7 nci bölgede görev yapanlar için tavan ücretin %50’si,
esas alınır.
C- Aile sağlığı merkezi giderleri: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine hizmet verdiği merkezin kira, elektrik, su, yakıt, telefon, internet, bilgi-işlem, temizlik, büro malzemeleri, küçük onarım ve tıbbi sarf malzemeleri gibi giderleri için her ay tavan ücretin %100’ü ödenir.
D- Gezici sağlık hizmetleri giderleri: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine kırsalda verdiği gezici sağlık hizmeti giderleri için yapılacak ödemelerde gezici sağlık hizmeti kapsamındaki nüfus;
1) 500 den az ise tavan ücretin %0’ı,
2) 500 ila1000 kişi ise tavan ücretin %10’u,
3) 1001 ila 1500 kişi ise tavan ücretin %20’si,
4) 1501 ila 2000 kişi ise tavan ücretin %30’u,
5) 2001 kişiden fazla ise tavan ücretin %40’ı,
esas alınır.
E- Tetkik ve sarf malzemeleri giderleri: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine ihtiyaç duyduğu tetkikleri yerel sağlık idarelerinin gösterdiği laboratuvarlarda yaptırtmak ve bu tetkikler için gerekli sarf malzemelerini temin etmek amacıyla yapılacak giderler karşılığı ödeme yapılır. Ancak tetkik ve sarf malzemeleri giderleri karşılığı yapılacak toplam ödeme tutarı tavan ücretin %100’ünü geçemez.
Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine; bu maddenin (A), (B), (C), (D) ve (E) bentleri uyarınca her ay itibarıyla yapılacak brüt ödemeler toplamı ile Devletçe karşılanacak sosyal güvenlik kurumu prim veya kesenekleri toplamı, tavan ücretin 6 katını aşamaz.
Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimlerine bu Yönetmelikte belirlenen ödemelerin dışında, herhangi bir ad altında başkaca bir ödeme yapılamaz.
21- Ücret ne zaman ödenir?
Yönetmeliğe göre; aile hekimleri ve aile sağlığı elemanlarına yapılacak ödemeler, çalışılan ay sonuçlarının yerel sağlık idarelerine bildiriminden itibaren 15 gün içerisinde yapılır.
22- Yönetmeliğe göre “performans standartları” nasıl belirlenmektedir? Sevk oranlarının belirleyici olduğu doğru mudur?
Yönetmeliğin önceki halinde “aile hekimlerinin performans değerlendirmesinde vermiş oldukları kişisel koruyucu sağlık hizmetleri ve sevk oranları dikkate alınır.” düzenlemesi yer alıyordu. Değişiklik sonrasında sadece “verdikleri koruyucu sağlık hizmetleri”nin dikkate alınacağından söz edilmektedir. Anayasa Mahkemesi ve Danıştay kararlarına uygun olarak “sevk oranları”nın da dikkate alınacağı düzenlemesi kaldırılmış durumdadır.
23- Sözleşmeli aile hekiminin, aynı ilde başka bir aile hekimi pozisyona nakil talebinde bulunabilmesi için, en az ne kadar süre çalışması gerekir?
Sözleşmeli aile hekimi, bu pozisyonda fiilen bir yıl çalışmadan aynı ilde başka bir aile hekimliği pozisyonuna nakil talebinde bulunamaz. Bir yıllık fiilen çalışma süresinin hesaplanmasında, hafta sonu ve resmi tatil günleri fiili çalışmadan sayılır. Ancak yıllık, mazeret ve hastalık izinli geçirilen günler ise fiili çalışmadan sayılmaz. Bu kısıtlama uygulamaya geçilen pilot ilde ilk bir yıllık dönemde uygulanmaz.
24- Aile hekimi herhangi bir nedenle görevden ayrılırsa, aile sağlığı elemanın da görevi sona erer mi?
Aile sağlığı elemanı sözleşme imzaladığı aile hekiminin görevinden ayrılması veya yer değiştirmesi durumunda sözleşme döneminin bitimine kadar o pozisyonda görevine devam edebilir. Bu durumda sözleşmesini feshetmek isterse bir yıl beklemeden yeni sözleşme imzalayabilir.
25- Yedek liste ne demektir? Bu listeye girmenin avantajı var mıdır?
İlk yerleştirmeye müracaat edip, yerleştirme işlemine katıldığı halde yerleştirme sırası kendisine gelmeden bütün pozisyonların dolması nedeniyle yerleştirilemeyenler yedek listeye kaydedilir. Yedek listeye ilk yerleştirmeden sonra ilave yapılmaz.
Herhangi bir nedenle aile hekimliği pozisyonlarının boşalması veya yeni pozisyon açılması durumunda, yapılacak yerleştirmede değerlendirmeye alınır. Ancak ilk yerleştirme esnasında yedek listeye giren hekimler müteakip yerleştirmede sıra kendilerine gelmesine rağmen yerleşmezler ise yedek listeden çıkarılırlar.
26- Yönetmeliğe göre aile hekimliği uzmanlarının yerleştirilmesi nasıldır? 3 aile hekimliği uzmanı aynı merkezde görev alabilir mi?
Başvurabilmeleri için çalıştıkları kamu kurumunun muvafakat vermesi gerekir. Birinci grupta yer alırlar ve hizmet puanına göre sıralanırlar. Yerleştirme birinci gruptan başladığı, istediği pozisyona yerleşmek yönünden en avantajlı gruptur. Ancak her aile sağlığı merkezinde bir pozisyon tercih edilebilir.
4 (dahil)- 6 (dahil) planlanmış aile sağlığı merkezinde ikinci bir aile hekimliği uzmanı, 6nın üzerinde birim bulunan merkezlerde ise üçüncü bir aile hekimliği uzmanı tercihte bulunabilir.
Merkezin aile hekimliği uzmanı kontenjanı dolmuşsa, ilgili hekim ancak bir alt gruptan hizmet puanları sıralamasına göre yerleşir. Dolayısıyla 3 aile hekimliği uzmanının aynı merkezde görev alabilmesinin tek koşulu; bu merkezden 6nın üzerinde birim bulunmasıdır.
27- Hizmet puanının önemi nedir?
Başvuru yapan aile hekimliği uzmanları birinci grup, tabipler ve diğer uzman tabipler ise ikinci grup olacak şekilde hizmet puanına göre sıralanmakta, yerleştirmeler önce birinci grup olmak üzere en yüksek hizmet puanından başlanarak yapılmaktadır.
28- Yönetmeliğe göre İdari görevdeki (il sağlık müdürü, müdür yardımcısı ve şube müdürü) hekimlerin, aile hekimi başvurmaları halinde nasıl bir işlem yapılır?
İl Sağlık Müdürü, Müdür Yardımcısı ve Şube Müdürü olarak görev yapan tabip ve uzman tabipler aile hekimliğine başvurmaları halinde, Yönetmelikte belirtilen sıralamaya tabi tutulurlar. Ancak yerleştirilme hakkı elde etmesine rağmen idari görevlerinden ayrılmaları Bakanlıkça uygun görülmeyenler; ilde pozisyon boşalması veya yeni pozisyon açılması halinde öncelikli olarak yerleştirilirler.
Sağlık hizmetlerinin aksamaması ve devamlılığı açısından; pilot ilde aile hekimliği pozisyonuna yerleşme hakkı elde etmekle birlikte görevlerinden hemen ayrılması Bakanlıkça uygun görülmeyen hekimlerin seçtikleri pozisyon kendilerine tahsis edilerek ilin uygulamaya geçtiği tarihten itibaren azami 6 aya kadar sözleşme imzalamaları tehir de edilebilir. Bu süre zarfında seçtikleri pozisyondaki aile hekimliği hizmetleri görevlendirme usulü ile yerine getirilir.
29- Aile hekimi bulunduğu bölgeden ayrılabilir mi?
Aile hekimi naklen atanma talebinde bulunabilir. Bu halde yine hizmet puanına göre sıralanır:
Boşalan veya yeni açılan aile hekimliği pozisyonuna, birinci alt grubun hizmet puanı en yüksek olan personelden başlamak üzere kabul eden uzman tabip veya tabibin ataması gerçekleştirilir. Açıktan atama yapılabilmesi için bütçe imkânlarının uygun olması, Bakanlığın önerisi ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü şarttır.
30- Geçici aile hekimi kimdir?
Aile hekiminin yıllık izin veya hastalık izninde bulunduğu sürede yerine bakan veya boş aile hekimliği pozisyonuna yerleştirme yapılıncaya kadar bu pozisyona görevlendirilen aile hekimidir.
31- Aile Sağlığı Merkezinin fiziki şartları nelerdir?
- Kolay ulaşılabilir, güvenli, uygun havalandırma, ısıtma ve aydınlatma imkânlarına sahip, toplam alanı tek aile hekimi için 60 metrekare olan bir binada olmalı; birden fazla hekimin birlikte çalışması durumunda her aile hekimi için 20 metrekare ilave edilmelidir.
- Bekleme ve kayıt bölümü bulunmalıdır.
- Muayene odası, her aile hekimi için en az 10 metrekare olmalıdır.
- Hastaya tıbbi girişimlerin yapılabileceği büyüklükte lavabosu bulunan tıbbi müdahale odası bulunmalıdır.
- Laboratuar hizmetlerinin verilmesi planlanıyorsa bu hizmetler için uygun bir oda bulunmalıdır.
- Sağlık kayıtlarının tutulacağı, dosyalama, verilerin toplanması ve istatistikî değerlendirmeler ile resmi kurum ve sigorta kurumlarına yapılacak bildirimlerin hazırlanması gibi çalışmaların güvenli bir şekilde yapılabileceği bir büro veya bölme bulunmalıdır.
- Hastaların kullanabileceği bir lavabo ve tuvalet olmalıdır.
- Tercihen binanın giriş katında kurulmalı, özürlü ve yaşlı hastaların giriş ve çıkışlarını mümkün kılan, kolaylaştırıcı tedbirler alınmalıdır.
Muayene odası dışında yukarıda sayılan diğer odalar aile hekimlerince müşterek kullanılabilir.
32- Aile Hekimi – TSM ilişkisi nasıldır?
Aile hekiminden kimi bilgi ve raporlamaları, TSM’ye iletmesi beklenmekteyse de, aralarında ilişkinin hiyerarşik olduğunu söylemek mümkün görünmemektedir. Daha çok bir işbirliği ve koordinasyondan söz edilebilir. Nitekim aile hekimine; çalıştığı bölgenin sağlık hizmetinin planlamasında bölgesindeki TSM ile işbirliği yapma, hekimlik uygulaması sırasında karşılaştığı toplum ve çevre sağlığını ilgilendiren durumları bölgesinde bulunduğu TSM’ye bildirme sorumluluğu verilmiştir. Keza hekim gezici ve/veya yerinde sağlık hizmeti aylık planını ve ay sonunda da faaliyet raporunu TSM’ye bildirecektir.
33- Aile hekimi-aile sağlığı elemanı ilişkisi nasıldır?
Aile hekimi ile aile sağlığı elemanı ekip anlayışı içinde çalışır. Aile hekimi, birlikte çalıştığı aile sağlığı elemanını yönlendirmek ve denetlemek yetkisine sahiptir. Aile hekimi, aile sağlığı elemanının görev tanımında belirtilen işleri yapmaması veya eksik yapması, meslek ilkelerine aykırı davranması, çalışma huzurunu bozucu davranışlarda bulunması, kılık-kıyafet ve mesai saatlerine uyum göstermemesi gibi durumlarda sözleşmeyi sona erdirmek üzere il sağlık müdürlüğüne teklifte bulunma yetkisine sahiptir. 34- Ölü muayene ve defin ruhsatı verilmesinde aile hekiminin ve TSMnin görevleri nelerdir?
Ölü muayenesi ve defin ruhsatı düzenlenmesi cenazenin bulunduğu yerdeki belediye tabibi tarafından, belediye tabibi bulunmayan yerlerde toplum sağlığı hekimi, toplum sağlığı hekiminin bulunmadığı yerlerde ise aile hekimleri tarafından gecikmeksizin yapılır. Hekim bulunmayan yerlerde defin ruhsatı ilgili mevzuata göre gömme izin belgesi görevlisince veya yetkilendirilen diğer şahıslarca verilir.
Ölü muayenesi yapılan ve defin ruhsatı verilen kişilerin kayıtları defin ruhsatını veren makam tarafından müdürlüğe bildirilir. İlgili aile hekimi en kısa sürede bilgilendirilir.
35- Aile hekimi ortalama kaç kişiye hizmet verecektir?
Aile hekimlerinin çalışma bölgeleri nüfus yoğunluğu, idari ve coğrafi şartlar ile kişilerin sağlık hizmeti alma alışkanlıkları göz önünde bulundurularak belirlenir. Aile hekimliği uygulanan ve uygulanacak olan illerde ortalama 3500 kişiye bir aile hekimi düşecek şekilde aile hekimi çalışma bölgeleri tespit edilir. İdari, coğrafi ve nüfus özellikleri ile yerel şartları farklılık gösteren yerleşim yerlerindeki pozisyonlarda aile hekimine kayıtlı nüfus sayısı değişiklik gösterebilir. Bu nüfus değişiklikleri gerekçeleri ile birlikte Bakanlık onayına sunulur. Bakanlık onayı alındıktan sonra pozisyonlar ilan edilir.
36- Aile sağlığı merkezi yöneticisi nasıl belirlenir, görevleri nelerdir?
Aile sağlığı merkezinde birden çok aile hekimi hizmet veriyor ise, aile hekimleri kendi aralarında bir yönetim planı oluşturarak yönetici belirler ve yönetici ismini müdürlüğe bildirirler. Yönetici seçimi zorunlu haller dışında yılda bir kez yapılır. Yönetim tarafından alınan kararlar karar defterine işlenir. Yönetici, aile sağlığı merkezinin işletilmesinden birinci derecede sorumlu olduğu gibi bu merkezin müdürlük ve toplum sağlığı merkezi ile koordinasyonunu sağlamakla da görevlidir.
37- Laboratuar hizmetleri nasıl yerine getirilir?
Tanı ve takip için gerekli görülen basit görüntüleme ya da laboratuar tetkikleri aile sağlığı merkezlerinde yapılabilir. Aile hekimlerinin istediği laboratuar tetkikleri öncelikle halk sağlığı laboratuarı olmak üzere müdürlüğün uygun gördüğü bir laboratuarda yaptırılır.
38- Aile hekiminin başkaca bir iş yapması (işyeri hekimliği, özel bir sağlık kuruluşunda çalışma vb) mümkün müdür?
Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik’in 7. maddesi gereğince; Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları, bu görevleri dışında, bilimsel faaliyetler hariç olmak üzere mesleklerinin icrasından menfaat temin edemezler. Hizmet akdi suretiyle veya esnaf veya tacir sayılmayı gerektiren herhangi bir faaliyette bulunamazlar.
39- Aile hekimliği sözleşmesi kim tarafından düzenlenmekte ve imzalanmaktadır?
Aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları ile sözleşme imzalamaya vali veya görevlendireceği merci yetkilidir. Standart bir sözleşme imzalatılmakta ve tüm haklar, tek taraflı olarak düzenlenmektedir.
40- Aile hekimi olmazsam pratisyen hekim olarak hasta bakma, reçete yazma yetkimi kaybeder miyim?
Tabiki hayır. Hekimlik yapma, reçete düzenleme yetkisinin kaynağı 1219 sayılı Tababet Ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ve tıp fakültesi diplomanızdır.
41- Aile hekimliği sözleşmesi nasıl sona erer?
A- Ölüm ya da tabi olduğu mevzuata göre malulen emekli olma hakkını elde edenlerin sözleşmesi, herhangi bir işleme gerek olmadan sona erer.
B-Aşağıdaki hallerde sözleşme, vali tarafından herhangi bir ihbar veya ikaza gerek duyulmadan sona erdirilir:
a) Aile hekimine kayıtlı kişi sayısının aralıksız iki aydan fazla (aylık yapılan üçüncü bildirimde) 1000’in altına düşmesi,
b) Çalışanın, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (4), (5) ve (7) nci alt bentlerinde belirlenen şartlar ile bu Yönetmelikte belirtilen şartları taşımadığının anlaşılması veya bu şartları sonradan kaybetmesi,
c) Kazanç getirici faaliyetlerde bulunulduğunun tespit edilmesi,
d) Verilen süre içinde mal bildiriminde bulunulmaması,
e) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125 inci maddesinin (E) bendinde yer alan ve devlet memurluğundan çıkarılmayı gerektiren suçların işlendiğinin mahkeme kararıyla sabit olması,
f) Kurumundan aylıksız veya ücretsiz izinli sayılanlar hakkında yüksek disiplin kurullarınca Devlet memurluğundan çıkarma veya sözleşmenin sona erdirilmesi kararı verilmesi,
g) Özürsüz olarak kesintisiz 10 gün görev başında bulunmaması.
C- Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları askerlik, doğum, emeklilik veya diğer sebeplerle iki ay önceden bildirmek kaydıyla sözleşmenin sona erdirilmesini talep edebilirler. Bu süreyi doldurmadan görev yerini terk eden personel, bir yıl süreyle aile hekimi veya aile sağlığı elemanı olamaz.
42-Sözleşme hangi hallerde ihtaren sona erer?
a) Görev tanımında belirtilen işleri yapmamak veya eksik yapmak ve bu eksiklikleri 7 günden az olmamak üzere verilen sürede gidermemek,
b) Aile sağlığı merkezinin zorunlu fiziki veya teknik şartlarındaki eksiklikleri 7 günden az olmamak üzere verilen makul sürede gidermemek,
c) Meslek ilkelerine aykırı davranmak,
d) Bir yıl içinde aralıklı olarak özürsüz 10 gün görev başında bulunmamak,
e) Görevin yerine getirilmesi için gereken belgeleri usulüne uygun düzenlememek ve bu eksiklikleri 7 günden az olmamak üzere verilen sürede gidermemek,
f) Denetimlerde işbirliği yapmamak, istenilen verileri ibraz etmemek, eksiklikleri 7 günden az olmamak üzere verilen makul sürede gidermemek,
g) Koruyucu hekimlik uygulamalarında verilen görevleri yerine getirmemek, eksiklikleri 7 günden az olmamak üzere verilen makul sürede gidermemek,
h) Koruyucu hekimlik uygulamalarından aşı, gebelik veya çocuk-bebek takip oranlarını, mücbir sebepler veya ihbar düzenlenen haller dışında, % 80’in altına düşürmek,
i) Verilen eğitimlerin belirlenmiş devamsızlık sürelerini aşmak,
hallerinin tespiti durumunda aile hekimlerine (tespitin mülki idare amirliği ve yerel sağlık idareleri tarafından yapılması halinde mülki idare amirliğince, tespitin Bakanlık tarafından yapılması halinde Bakanlıkça) doğrudan yazılı ihtar yapılır.
Yıl içinde, aynı bentte sıralanan fiillerin iki defa, farklı bentlerde sıralanan fiillerin üç defa işlenmesi halinde sözleşme, ilgili vali tarafından sona erdirilir.
43-Doğum, askerlik uzun süreli işten ayrılma halinde sözleşmem ne olur?
Yönetmelikte bu konuda düzenleme bulunmuyor. Ancak konu Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik’te ve Aile Hekimliği Hizmet Sözleşmesinde düzenlenmiş durumda. Buna göre; aile hekimleri askerlik, doğum, emeklilik veya diğer sebeplerle iki ay önceden bildirmek kaydıyla sözleşmenin sona erdirilmesini talep edebilirler. Bu süreyi doldurmadan görev yerini terk eden personel, bir yıl süreyle aile hekimi veya aile sağlığı elemanı olamaz.
Ancak bu durumdaki kişilere, askerlik dönüşü veya doğum sonrası bir defalık tercih hakkı tanınmaktadır. Bu grupta bulunan aile hekimlerinde öncelik sıralaması askerlik veya doğum sonrası kamu görevine başlama tarihidir. Kamu görevlisi olmayan hekimler için ise müdürlüğe başvuru tarihidir.
44-TSM’ de geçici görevlendirilme, en çok ne kadar süreyle olur?
Yönetmelikte bu konuda düzenleme bulunmuyor. Bu nedenle genel düzenlemeler bakmak gerekiyor. Sağlık Bakanlığı Atama Ve Nakil Yönetmeliği’nin 11. maddesine göre; Bakanlık önceden duyurmak suretiyle talepte bulunan personeli görevlendirebileceği gibi ihtiyaç halinde re’sen geçici görevlendirme yapabilir. Bu şekilde görevlendirilen personel için süre bir mali yılda iki ayı geçemez. Memuriyet mahallinde Valiliklerce de bu şekilde görevlendirilen personel için süre bir mali yılda her seferinde üç ayı ve toplamda altı ayı geçemez.
Ayrıca 12.08.2005 tarih ve 25904 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik’in 17. maddesine göre; geçici görevlendirilenler de dahil olmak üzere, Bakanlıkça aile hekimi olarak görevlendirilenlere 209 sayılı Döner Sermaye Kanunu uyarınca ek ödeme yapılmaz. Bunların aylık veya ücretleri kadro veya pozisyonlarının bulunduğu birimden ödenmeye devam olunur.
-Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimlerinin kendilerinden yapılacak sosyal güvenlik kurumu prim veya kesenekleri, (A) bendinde belirtilen ödemeden düşülür. Aile Hekimliği Pilot
-Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik madde 16
|
