ANKARA - Plan ve Bütçe Alt Komisyonu’nda bazı maddeleri değiştirilen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’na göre, emekli aylıklarının hesaplanmasında kullanılan güncelleme katsayısı, her yılın aralık ayında açıklanan TÜFE ile o yılın GSYİH gelişme hızının yüzde 25’inin toplamına bir tam sayının ilave edilmesiyle hesaplanacak.
Kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa devlet memuru olanlar, bu kanuna tabi olacak ve Genel Sağlık Sigortası kapsamına alınacak.
Emzirme ödeneğinden sigortalı kadın, sigortalı erkeğin çalışmayan eşi ile Bağ-Kur’lular yararlanacak. Bu kişilere, çocuğun yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan asgari ücretin 3’te biri tutarında emzirme ödeneği verilecek. Emzirme ödeneğinden yararlanmak için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olma şartı aranacak. Genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarını ödemeyen Bağ-Kur’luya emzirme ödeneği verilmeyecek. Ölüm aylığından yararlanabilmek için ise en az 1.800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödeme şartı aranacak. Hak sahiplerine verilecek cenaze yardımı tutarı, brüt asgari ücret kadar olacak.
Aylık bağlama oranı, sigortalının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi geçen toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanacak. Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınacak, ancak aylık bağlama oranı, yüzde 90’ı geçemeyecek.
YIPRANMA PAYI KALKANLAR
Gazeteciler, PTT Dağıtıcıları, İnfaz Koruma Memurları, Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Karantina teşkilatı ile Veteriner Teşkilatında görev yapanlar, Devlet Tiyatrosu Sanatçıları, Hava Yollarındaki Uçucu Personel, Lokomotif Makinistleri, Gemi Adamları, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası üyeleri de fiili hizmet zammından yararlanamayacak.
EMEKLİLİK YAŞI 2048’DE 65’E ÇIKACAK
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte işe giren sigortalının emekli olması için aranan 7.000 prim ödeme gün sayısı, her yıl 100 gün artırılacak. Bu süre, 2028 yılında 9.000’e ulaşacak. İlk defa 2028 yılında işe girecek olan bir sigortalının emekliliğinde 9000 gün prim ödeme şartı aranacak. Kadın ve erkeklerde emeklilik yaşı 2048 tarihinden sonra 65’te eşitlenecek.
Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde işverenler tarafından çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri hakkında kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası hükümleri uygulanacak. Bu kişiler, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmak istemeleri halinde, haklarında isteğe bağlı sigorta hükümleri uygulanabilecek.
KİMLER SİGORTALI SAYILACAK?
Tasarıya göre, SSK ve Bağ-Kur’luların yanı sıra, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra devlet memuru olanlar; aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar; dünya, olimpiyat ve Avrupa şampiyonluğu kazanmış sporcular ile bunların aileleri; mütekabiliyet esası da dikkate alınarak, oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler, jokey ve antrenörleri genel sağlık sigortalısı sayılacak.
SAĞLIK HİZMETİNİN YÜZDE 1’İ KATILIM PAYI
Yatarak tedavilerde genel sağlık sigortalılar ile bakmakla yükümlü olduğu kişilerden, sağlık hizmetinin yüzde 1’i oranında katılım payı alınacak. Ancak SGK, katılım payını almamaya veya bir kat artırmaya yetkili olacak. Yatarak tedavilerde alınacak katılım payının tutarı, her bir yatarak tedavi için asgari ücretin dörtte birini, yıl içinde de asgari ücret tutarını geçemeyecek.
Özel hastaneler, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden sağlık hizmeti bedelinin yüzde 20’sine kadar ilave ücret talep edebilecek. Sözleşmeli sağlık hizmeti sunucuları kurumca belirlenmiş standartların üstündeki talepleri karşılayan otelcilik hizmetleri ile hayati öneme sahip olmama ve alternatif tedavilerin bulunması gibi hususlar göz önüne alınarak Sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonu tarafından belirlenen istisnai sağlık hizmetleri için, genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerden belirlenen hizmet fiyatlarının 3 katını geçmemek üzere ilave ücret talep edebilecek.
YOKSULUN PRİMİNİ DEVLET ÖDEYECEK
Çalışanlardan alınacak sosyal güvenlik destek primlerine kademe getirildi. Buna göre, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı, brüt asgari ücretin üçte birinden az olanların (202.80 YTL) primleri, devlet tarafından ödenecek. Bu tutar her bir kişi için mevcut asgari ücrete göre 18,25 YTL olacak.
KİMLER NE KADAR DESTEK PRİMİ ÖDEYECEK?
Geliri, brüt asgari ücretin üçte biri ile asgari ücretin tamamına (202.80-608.40 YTL) kadar olanların ödeyeceği destek primi, 24.34 YTL olacak. Asgari ücret ile asgari ücretin 2 katına kadar gelire sahip olanlar, (608.40-1216.80 YTL arasında) 73.01 YTL destek primi ödeyecek. Geliri asgari ücretin 2 katından fazla olanların ödeyeceği destek primi ise 146.02 YTL olacak. Hiçbir geliri bulunmayanlar, geçici köy korucuları ile dünya, Avrupa ve olimpiyat şampiyonu olanlar ile bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanabilecek.
Bağ-Kur’lu emeklilerin yeniden çalışmaya başlaması durumunda, aylıklarından kesilen sosyal güvenlik destek primi oranı, kanunun yürürlüğe girdiği tarihte yüzde 12, sonraki her yıl ise yüzde 1 oranında artırılacak. Daha sonraki yıllarda bu oran, yüzde 15 olarak uygulanacak.
KAYITDIŞINA ‘BANKA HESABI’ ÇÖZÜMÜ
İşveren, çalıştırdığı işçinin ücret, prim ikramiye ve bu nitelikteki her türlü hak edişini, özel olarak açılan banka hesabına yatıracak. Bankaya yatırılmayan işçi alacakları, ödenmemiş sayılacak.
Sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmet sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulaması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, haciz, devir ve temlik edilemeyecek.
Asgari işçilik incelemesi sonucunda, gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte hesaplanacak sigorta primi ile uygulanacak idari para cezalarında işverenle uzlaşılabilecek. Sosyal Güvenlik Kurumu’na 250 bin YTL’nin üzerinde prim borcu bulunan işverenlere yurt dışına çıkış yasağı getirilecek.
Banka, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler, personeli için kurulmuş olan sandıklarının iştirakçileri ile malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından aylık ve gelir bağlanmış olanlar ile bunların hak sahipleri, herhangi bir işleme gerek kalmaksızın, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 yıl içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na devredilecek. Devir tarihi itibariyle iştirakçiler, sigortalı sayılacak.
EMEKLİ VEKİLE ZAM
Yeni düzenleme yapılıncaya kadar, emekli maaşı alan milletvekillerine temsil tazminatı verilecek. Bu düzenleme emekli milletvekili maaşlarında yaklaşık 1.500 YTL artış getirecek. Eski milletvekillerinin temsil tazminatı ise yüzde 70 artırılarak ödenecek.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 1 Ağustos 2008 tarihinde yürürlüğe girecek.
