İlaç harcamalarında, ulusal gelire oranına göre bakıldığında dünya lideri olan Türkiye'de ilaç harcamalarıyla ilgili rakamlar dudak uçuklatıyor.
Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın etkisiyle 2006 yılında kamu sağlık harcamaları, geri ödeme kurumlarının borçlarıyla 22 milyar dolara, toplam sağlık harcamalarıysa 30 milyar dolara çıktı. Tıp Kurumu Derneği'nin verilerine göre, Türkiye'de 2006 yılında ilaç tüketiminin ulusal gelire oranı yüzde 1.75, bu oran ilaç tüketimde açık ara dünya lideri olan ABD'den (yüzde 1.5) bile yüksek.
Son 10 yılda Türkiye'de ilaç pazarı dolar bazında 4 kat büyüdü. Türkiye ulusal gelirine oranla ilaç tüketiminde dünya lideri olurken üretmeden tüketti. Türkiye ilaç pazarı dünyanın 13 büyük pazarı konumunda ve yakın gelecekte ilk 10 pazar arasına girmesi bekleniyor. Türkiye'nin de arasında olduğu gelişmekte olan 7 ülkede 2020 yılında dünya ilaç satışlarının beşte birinin gerçekleşeceği öngörülüyor.
Bir yandan ilaç tüketimimiz hızla artarken öte yandan ilaçta dışa bağımlılık derinleşiyor. Tıp Kurumu Derneği'nin verilerine göre yerli ilaç şirketleri ulus ötesi ilaç şirketleri tarafından yutuluyor. Çoğu jenerik olmak üzere yaşanan evlilikler ve satın almalarla Türkiye'deki en büyük 20 ilaç firmasının 14'ü yabancı sermayenin elinde.
Böylece ulus ötesi şirketler ulusal pazarın yüzde 70'inden fazlasını denetimleri altına almış bulunuyor. Bu gelişmelerin etkisiyle ilaç ticaret açığımız 2006 yılında 3 milyar dolara yaklaşırken ilaç ihracatının ithalatı karşılama oranıysa yüzde 10'a geriledi.
Tıp Kurumu Genel Sekreteri Ali Rıza Üçer, verilerle ilgili değerlendirmesinde küresel kıskaçtan çıkış yolunun ulusal sağlık, ilaç ve tıbbi teknoloji stratejilerinin geliştirilmesinden geçtiğini belirtti. Üçer, kimi çevrelerin ne pahasına olursa olsun sağlık harcamalarının arttırılması gerektiğini savunduklarını anımsatarak "Bu talepler küresel güçlerin değirmenine su taşımanın ötesinde bir anlam taşımıyor" dedi.
Türkiye'de ilaç pazarı dünyanın en hızlı büyüyen pazarlarından biri. Türkiye'de 2006 yılında üretici fiyatlarıyla eczaneler kanalıyla yapılan satışlar, hastaneler ve diğer kanallardaki ilaç satışlarıyla birlikte 7.5 milyar dolar, tüketici fiyatlarıyla da 11 milyar dolar oldu.
Aynı yıl kişi başı ilaç tüketimi üretici fiyatlarıyla 105 dolar, tüketici fiyatlarıyla da 145 dolar. Tıp kurumu, hastane dışı kanallar da göz önüne alındığında üretici fiyatlarıyla ilaç tüketiminin 9 milyar dolara, tüketici fiyatlarıyla da 12-13 milyar dolara çıkacağını tahmin ediyor. Buna göre, Türkiye ilaç pazarı dünyanın 13 büyük pazarı konumunda, 2009 yılında da ilk 10 pazar arasına girmesi bekleniyor.
Yalnızca ilaç değil medikal ürün sektöründe de benzer biçimde dışa bağımlılık derinleşiyor. Tıbbi teknoloji, tıbbi cihaz ve sarf malzemelerini de kapsayan medikal ürün pazarında 2005 yılında 3 milyar dolara yakın ithalat yapılırken ihracat 200 milyon doların altında kaldı. İlaç ve medikal ürün pazarında 2006 yılında ithalat 6 milyar dolara, dış ticaret açığı da 5.5 milyar dolara yaklaştı.
