Tülay SAĞLAM
NTV-MSNBC
İSTANBUL - Sağlık Bakanlığı’nın yeni tebliği uyarınca ilaç ve malzeme temin edemediği için ameliyat yapamaz hale gelen üniversite hastanelerinde sıkıntı büyüyor. Geçen hafta NTVMSNBC’ye “Ameliyat yapamayız” diyen hastane yetkilileri, bugün “Bırakın sağlık malzemelerini, çarşaf, yastık bile alamıyoruz” diyor. Bazı hastanelerde “hastaya özel ihale” başladı. 22 Ocak’ta 7 üniversite rektörü, Çalışma, Maliye ve Sağlık bakanları masaya oturarak, çözüm arayacak. Bu toplantı öncesi üniversite yetkilileri ve Sağlık Sigortası Genel Müdürü NTVMSNBC’nin sorularını yanıtladılar; çözüm önerilerini anlattılar.
Üniversite hastanelerinin feryadı üzerine, Sağlık, Çalışma ve Maliye bakanları biraraya gelerek çözüm arayacaktı. Ancak Maliye Bakanı’nın Cumhurbaşkanı ile Mısır’a gitmesi üzerine, toplantı 22 Ocak tarihine ertelendi. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Genel Sağlık Sigortası Genel Müdürü Opr. Dr. Sami Türkoğlu; bu toplantı öncesinde gelinen noktayı ve 22 Ocak’ta neler olabileceğini NTVMSNBC’ye anlattı:
GSS GENEL MÜDÜRÜ: GERİ DÖNÜŞ YOK
“Sıkıntıların nasıl çözüleceği konusunda tedbirlerin tartışılacağı bir toplantı olacak. Sorunlar tartışılacak ama, herkesin şunu bilmesi gerekir ki, bu uygulamadan geri dönüş yok. Sistemin nefes alma noktaları vardır, tavsiyem; sistemi revize etmek için elimizden gelen ve bize düşen ne varsa yapmamızdır. Yani artık altyapı-üstyapı işlerini aşalım, işimize bakalım.”
HASTAYI ORTAYA KOYMALARI DOĞRU DEĞİL
Üniversite hastanelerinin tavrını da eleştiren Doç. Türkoğlu, “Revizyondan kastınız nedir” sorumuzu şöyle yanıtladı: “Biz veya Sağlık Bakanlığı’nın mevzuat değişikliği yapması gerekirse yaparız, Kamu İhale Kanunu ile ilgili öneriler götürürüz, bunların hepsi revizyon çalışmaları içerisindedir. Ama bu sistemden asla taviz vermeyiz. Geldiğimiz noktada kimse ‘bu sistem kötüdür’ demiyor, ‘iyidir ama sıkıntıları var’ deniyor. Bu sıkıntıları hep birlikte aşacağız. Bizim hastanelerden tek ricamız, hastayı ortaya koyarak bu işi çözmeye çalışmasınlar, bu doğru değil.”
215 GÜN ELEKTRİK SANTRALİ İÇİN BİLE FAZLA
İlaçta problem yaşanmadığını, tek sorunun tıbbi malzemede olduğunu ileri süren Türkoğlu, üniversite hastanelerinin uygulamaya hazırlanmak için yeterli vakitlerinin olduğunu savundu ve “Yapmak istedikten sonra yapılırdı” dedi.
Türkoğlu şunları söyledi: “Bu işi resmi olarak 25 Mayıs’ta duyurduk, 15 Ekim’de başlayacağız dedik ama 75 gün daha uzattık. Bazı hastanelerin ‘haberimiz geç oldu, hazırlanamadık’ gibi sözleri inandırıcı değil. Altyapımız hazır değil, diyorlar, 215 gün altyapıyı hazırlamak için yeterli bir süre değil midir? Elektrik santrali ihaleleri için bile 215 gün anormal bir süredir.”
TRAFİK KAZASI OLURSA, PARAYI VER, MALZEMEYİ AL
Üniversite hastaneleri için “beceriksiz” demediğini de belirten Türkoğlu, “Sizce üniversite hastanelerinde yaşanan sıkıntı nereden kaynaklanıyor” sorumuzu şöyle yanıtladı:
“Üniversite hastaneleri bu uygulamanın ertelenme ihtimalinin yüksek olduğunu düşünebilirler. Metropollerdeki üniversitelere taşradan çok fazla hasta gelmiş olabilir. Malzeme ihalesi yetişmedi, diyorlar. Hastaneler bu ay içerisinde anormal derecede ihaleye çıkmış durumdalar. Bunu da geçtik, doğrudan alım yöntemi var, pazarlık yöntemi var. Yani trafik kazası geldi, doğrudan alım yöntemiyle adamın cebine parayı koy, ne istiyorsan al gel... Bu, hastanelerde yapılıyor. Altyapıyı falan geçelim, yapmak istedikten sonra yapılırdı. İnandırıcılığımız mı yok, ne hikmetse bazıları bu işin uygulanmayacağı, vazgeçileceği iddiasında.”
NTVMSNBC’nin sorularını yanıtlayan üniversite hastanelerinin yetkilileri de, 22 Ocak’ta yapılacak toplantıdan beklentilerini ve çözüm önerilerini şöyle anlattılar:
Prof. Ahmet Özkağnıcı (Meram Tıp Fak. Hst. Başhekimi)
ACİL HASTA ALAMIYORUZ
Bazı tıp fakültesi hastanelerinin başhekimlerini anlamıyorum, şirin gözükmek için ‘sıkıntımız yok’ diyorlar, ama bana çok inandırıcı gelmiyor. Zaten kadro ve mali sıkıntılarımız dört yıldan beri vardı, 1 Ocak genelgesi bu sıkıntıları katmerleştirdi. En büyük problemimiz mali sorun. Bunu Sağlık Bakanlığına da, SGK’na da bir türlü anlatamıyoruz. Şu anda acil hastaları alıyoruz ama acil ameliyat gerekmeyen ve protez gibi tıbbi malzeme kullanacak hastaları bekletiyoruz.
HAZİNE PAYI DÜŞÜRÜLSÜN
22 Ocak’ta yapılacak toplantıda üniversitelerin mali problemlerinin çözümü yoluna gidilmesi gerekir. Üniversitelerin vergi oranları çok yüksek, yani yöneticilerin dediği gibi bu bizim iç sorunumuz değil. Çünkü bir devlet hastanesinin hazine payı yüzde 1, benim hazine payım yüzde 15. Yüzde 5’ini bilimsel araştırma projelerine ödüyorum, yüzde 1.5 de işletme giderim var. Yani ben yüzde 21.5 vergi ödüyorum, devlet hastanesinin ödediği vergi ise yüzde 1. Bunu niye dile getirmiyorlar, biz bunun altından nasıl kalkacağız.
Prof. Murat Hancı (Cerrahpaşa-Beyin Cerrahi)
HASTAYA ÖZEL İHALE BAŞLADI
Dün itibariyle hasta bazında doğrudan alım yapılmaya başlandı. Yani hasta bazında ve ihtiyaç olduğu kadar ihaleye çıkılıyor. Diğer yandan toplu alımlar için işlem yürütülüyor. Ama şu anda ihtiyaç duyulan vaka bazında direkt alım yapılmaya başlandı; bu da olumlu bir gelişme, ancak çözüm değil. Geçici de olsa bu çözüm iş görüyor. Uzun vadede toptan alım sürecine gidilecektir, zaten olması gereken de budur.
Prof. Mustafa Şare (Gazi Ünv. Hastanesi Başhekimi)
MALZEMEYİ SGK ALSIN
Doğrudan alım yöntemini de her seferinde her hasta için kullanırsak kanunun ruhuna aykırı ve çözüm değil. Asıl sorunumuz ihaleleri tamamlayamamak. Bakanlık, ‘sorunu çıkaran üniversite hastaneleri’ diye bizi hedef gösteriyor. SGK yöneticileri de bizi ‘beceriksizlik’ ile itham etti. O zaman hangi hastaneler ihalelerini tamamlayıp da tüm ilaç ve malzemelerini alabilmişler, diye bakmaları lazım. Doğrudan alım metoduyla hastalarımızı mağdur etmemek için uğraşıyoruz, ama bu geçici bir çözümdür. Çözüm bulunmazsa her kurum sıkıntıya gider ve sonunda da batar. Biz bu malzemeleri alamıyoruz, bunları SGK alsın, biz kullanalım. Bu malzemelerden kar etmek istemiyoruz, zaten de zarar ediyoruz. Güç sizde, para sizde, firma ihalelerini siz yapın, dedik ve bir öneri sunduk. Ama yapmıyorlar, oysa tek büyük bir alıcı olarak ihaleye çıksa istediği fiyata o ürünü alır.
Prof. Sinan Adıyaman (AÜ Tıp Fak. Ortopedi ABD)
ÜNİVERSİTELERE KAYNAK AKTARILMASI LAZIM
Şu anda ortopedide yumuşak doku gibi, malzeme kullanılmayacak basit ameliyatlar yapılıyor. Malzeme gerektirecek komplike ameliyatlar ise yapılmıyor, yani durumumuzda bir değişiklik yok. Buradaki asıl sorun; bilinçli olarak üniversite hastanelerine kaynak aktarılmaması. Üniversitelerin kaynakları o kadar kısıldı ki; normal ameliyatlarda kullanılacak, mesela elektrotlar bile artık bulunamıyor, damar cerrahisinde damar grafisi bulunamıyor, ürolojide sonda bulunamıyor. Ankara Üniversitesi’nde durum budur, hemen hemen bütün üniversite hastaneleri bu durumdadır. Çözüm ise çok basit; üniversitelere kaynak aktarmak. AKP hükümeti sağlıktan devletin elini çekmeye çalışıyor, bunu zaten Sosyal Güvenlik Yasa Tasarısı ile ortaya koydu, bu da bunun göstergesi.
Prof. Murat Akal (Ankara Tıp Fakültesi Dekanı)
ÇARŞAF, YASTIK BİLE ALAMIYORUZ
Sadece komplike tıbbi malzemeleri değil, çarşaf, yastık gibi malzemeleri bile alamıyoruz. Bu vahim durumumuzda hiç bir değişiklik yok, hastalarımız mağdur olmaya devam ediyor, ameliyat süreleri gecikiyor. Çünkü her hasta için tek tek ihale yapıyoruz, tek değişiklik bu oldu, ama çözüm değil. Şu anda işlerimizi güçlükle yürütüyoruz, işin ilginç tarafı beceriksizlik ile suçlanıyoruz. 2 sene önceye kadar beceriyorduk da şimdi ne oldu da beceremiyoruz, bunun sorgulanması lazım. Bir de doktorların firmalarla işbirliği içinde olduğu yönünde bir söylem var, bu da hiç hoş değil. Böyle bir durum varsa bunun yasal yönden ele alınması gerekir. Alacaklarımızın bir milatla ya sıfırlanması ya da devlet tarafından üstlenilmesi veya borçların SGK tarafından ödenmesi çözüm olabilir.
Doç. Oktay Eray (Akdeniz Üniversitesi Hst. Başhekimi)
SORUN YAŞAMAYACAĞIMIZ ANLAMINA GELMEZ
Şu anda ameliyatlarda durma, ertelenme ya da hasta kabul etmeme gibi bir durum yok. Biz devletin mevzuatına uygun çeşitli ihale yöntemlerini kullanarak hastalardan şikayet gelmeyecek şekilde bu alımları gerçekleştirdik. Biraz daha fazla efor harcadığımız doğrudur, ama bir çok hastane ne kadar efor harcasa da mali durumları uygun olmadığı için bu sorunları yaşamak zorunda kalıyor. Bizim şu anda sorunsuz olarak sisteme adapte olmamız önümüzdeki dönemde sıkıntı yaşamayacağımız anlamına gelmemeli. Çünkü firmalar üniversite hastanelerine mal satmak istemiyorlar. Biz ihaleleri yapabilmek için firmalara 60-90 günlük garanti verdik. Ama bir çok üniversite hastanesinin mali durumu bu garantiyi vermeye uygun değil. Devlet hastanelerindeki Hazine payını yüzde 15’den yüzde 1’e çeken uygulamanın üniversite hastaneleri için de uygulanmasını, SGK’nın otomasyon sisteminden kaynaklanan sorunları atlatabilmemiz için bize bu ödemelerde biraz öncelik ve hız kazandırılmasını talep ediyoruz. Sisteme adapte olmamız için 22 Ocak’taki toplantıda bu güçlendirmelerin yapılması şart.
