Kamuoyunun uzun süredir beklediği “ kamu alacaklarının Yeniden yapılandırılmasına İlişkin Yasa Tarsısının Ana Başlıkları İlgili Bakanlar tarafından 15.11.2010 tarihinde yapılan basın toplantısında açıklanmıştır. Bilindiği üzere, Vergi mükelleflerinin büyük bir bölümünü ilgilendiren yasa tasarısı TBMM Bütçe Plan Komisyonunda ve TBMM’deki görüşmelerde yapılacak değişikliklerle son halini alacaktır. Bu yazımızda önceki yasalarındaki uygulamalarda göz önüne alınarak, matrah artırımı ve stok affının nasıl uygulanacağına ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.
Matrah artımı ile gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 2006–2007–2008–2009 T.yıllarına ilişkin olarak aşağıdaki tabloda belirtilen koşullarda beyan edecekleri matrahlar üzerinden belirlenen vergi oranı dikkate alınarak hesaplanacak vergiyi ödemeleri halinde ilgili yıllarda yasada belirtilen istisnalar dışında haklarında vergi incelemesi yapılmayacaktır.
GELİR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ:
1- Geliri sadece GMSİ olan mükelleflerde ilgili yıl için belirlenen tutarın 1/5’ i Basit Usul Mükellefleri için 1/10’ nu ve vergisini tam olarak ödeyenler için vergi oranı %15 olarak uygulanacaktır.
2- Vergisini Tam ve gününde ödeyen mükellefler için vergi oranı %15 olarak uygulanacaktır.
BEYAN EDİLEN MATRAHA ASGARİ MATRAH UYGULANACAK
YILI GÖRE ARTIŞ ORANI ARTIŞ TUTARI VERGİ ORANI
2006 % 30 10.000.-TL % 20
2007 % 25 12.000.-TL % 20
2008 % 20 15.000.-TL % 20
2009 % 15 20.000.-TL % 20
KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİ:
1-Vergisini Tam ve gününde ödeyen mükellefler için vergi oranı %15 olarak uygulanacaktır.
BEYAN EDİLEN MATRAHA ASGARİ MATRAH UYGULANACAK
YILI GÖRE ARTIŞ ORANI ARTIŞ TUTARI VERGİ ORANI
2006 % 30 30.000.-TL % 20
2007 % 25 36.000.-TL % 20
2008 % 20 45.000.-TL % 20
2009 % 15 60.000.-TL % 20
KATMA DEĞER VERGİSİ –GELİR VERGİSİ STOPAJI MATRAH ARTIŞI:
Yıllık Hesaplanan Katma Değer Vergisi/Beyan Ed.G.Safi Ücret Tutarı üzerinden aşağıda belirtilen vergi oranları üzerinden hesaplanacak vergi ödenecektir.
UYGULANACAK YILLIK BEYAN EDİLEN G.SAFİ ÜCRET
YILI ARTIŞ ORANI (KDV) TUTARI ÜZERİNDEN (G.V.Stp. ORANI)
2006 % 3 % 5
2007 % 2,5 % 4
2008 % 2 % 3
2009 % 1,5 % 2
STOK AFFI UYGULAMASI :
STOKLAR VE KASA MEVCUDUNA İLİŞKİN HÜKÜMLER
FİİL HESAPLANACAK VERGİ
İŞLETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE GENEL ORANA TABİ EMTİA VE
KAYITLARDA YER ALMAYANEMTİA VE D.BAŞ İÇİN %10 İNDİRİMLİ
DEMİRBAŞLARIN KAYDA ALINMASI ORANA TABİ EMTİA VE D.BAŞ
İÇİN TABİ OLDUĞU ORANIN
YARISI ORANINDA
İŞELETMEDE MEVCUT OLDUĞU HALDE BEYAN EDİLEN DEĞERİN
KAYITLARDA YER ALMAYAN KIYMETLİ %2,5 ORANINDA VERGİ
MADEN VE ZİYNET EŞYASININ KAYDA ÖDENECEKTİR.
ALINMASI
İŞELETMEDE MEVCUT OLMADIĞI HER TÜRLÜ VERGİSİEL
HALDE KAYITLARDA YER ALAN EMTİA YÜKÜMLÜLÜĞÜN YERİNE
VE DEMİRBAŞLARIN KAYDA ALINMASI GETİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR.
KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE DÜZELTİLEN TUTARIN
İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN KASA %10’ NU TUTARINDA
VERGİ ÖDENECEKTİR.
A- İŞLETMELERİNDE MEVCUT OLDUĞU HALDE KAYITLARINDA YER ALMAYAN EMTİA, MAKİNE, TEÇHİZAT VE DEMİRBAŞLARIN BEYANI.
Gelir ve Kurumlar vergisi mükelleflerine ( serbest meslek erbabı, ferdi ticari işletmeler, adi ortaklıklar, kollektif şirketler, adi komandit şirketler ile sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler ve iş ortaklıkları dâhil bulunmaktadır). İşletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşları ile kayıtlarında düşük değerle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşlarını yasal kayıtlarına intikal ettirmek suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri olanağı sağlanmıştır. Beyan edilecek emtia ve demirbaşların –tesis-makinelerin değerlemesine, beyan ve bildirime ilişkin esas ve usuller yasada yer alan hükümler ve yasa ile Maliye Bakanlığına verilecek yetki maddesine dayanılarak Gelir İdaresince çıkartılacak tebliğ ve sirkülerde uygulamaya yönelik açıklamalar yapılacaktır. Benzeri hükümlerin yer aldığı 4811 sayılı Vergi Barışı yasasının uygulanmasına yönelik olarak çıkartılan 1 no’lu genel tebliğde yer alan bazı açıklamalara aşağıda özet olarak yer verilmiştir (1)
Madde hükmü uyarınca beyan edilerek kayıtlara intikal ettirilen makine, teçhizat ve demirbaşlar ile genel orana tabi emtianın bedeli üzerinden % 10 oranı, indirimli orana tabi diğer emtianın bedeli üzerinden ise bu emtianın tabi olduğu oranların yarısı esas alınmak suretiyle katma değer vergisi hesaplanarak, 2 No.lu ayrı bir beyanname ile yasada belirlene sürelere içerisinde sorumlu sıfatıyla beyan edilecek ve aynı süre içinde ödenecektir
- Beyan edilen emtia üzerinden hesaplanan katma değer vergisi, 1 no.lu beyannamede genel esaslar çerçevesinde mal ve hizmet teslimleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilecektir. Ancak, gerek kayıtlarda yer almayan gerekse düşük değerle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşların bedeli üzerinden hesaplanarak ödenen katma değer vergisinin indirimine ilişkin olarak yayınlanacak genel tebliğ hükümlerine uygun işlem yapılması gerekmektedir.
Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler, aktiflerine intikal ettirdikleri emtia için ayrı, makine, teçhizat ve demirbaşlar için ayrı olmak üzere pasifte karşılık hesabı açılacaktır. Karşılık hesabı, kayıtlarda düşük değerle yer alan makine, teçhizat ve demirbaşlar için değerleme farkı tutarı kadar olacaktır. Belgesiz iktisadi kıymetin iktisabı için çek, senet veya başka bir değer verilmişse karşılık olarak bunlarla ilgili hesap gösterilecektir.
İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ise beyan ettikleri emtiayı defterlerinin
Gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.
MUHASEBE KAYITLARI :
- Kayıtlarda yer almayan emtia kaydı.
----------------------------- / ----------------------------------------------
153-TİCARİ MALLAR XXXXX
191-İNDİRİLECEK KDV XXXX
525-KAYDA ALINAN EMTİA KARŞ. XXXXX
(……S.K. …..MAD. )
360-ÖDENECEK VERGİ VE FOLAR XXXX
(Sorumlu Sıfatı ile ödenecek KDV)
---------------------------- / -------------------------------------------------
- Kayıtlarında yer almayan makine ve demirbaşların kaydı.
---------------------------- /-------------------------------------------------
253-TESİSİ MAKİNE VE CİHAZLAR XXXXX
689-DİĞER OLAĞANÜSTÜ GİD.VE ZARAR. XXXX
526-D.BAŞ-MAKİNE VE TEÇHİZAT XXXXX
ÖZEL KARŞILIK(…..S.K….MAD.)
360-ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR XXXX
------------------------------- / ------------------------------------------------------------------
B- KAYITLARDA YER ALDIĞI HALDE İŞLETMEDE MEVCUT OLMAYAN MALLARIN BEYANI.(1)
Madde kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine, "……… sayılı yasanın…………..maddesi uyarınca düzenlenmiştir.”ibaresi yazılacaktır.
Yukarıda açıklanan şekilde faturalanan ve yasal defterlere kaydedilen mallarla ilgili işlemler, normal satış işlemlerinden bir farklılık arz etmemektedir. Faturada malın tabi olduğu oranda katma değer vergisi hesaplanacak ve ilgili dönem beyannamesine dahil edilecek, satış hasılatı yıllık gelir veya kurumlar vergisi matrahının hesaplanmasında da dikkate alınacaktır.
Fatura bedeli "600 Yurtiçi Satışlar", faturada hesaplanan katma değer vergisi de "391 Hesaplanan KDV" hesabına alacak yazılmak suretiyle kayıtlara intikal ettirilecektir. Bu hesapların karşılığını teşkil edecek borçlu hesap uygulamayı yapan mükellefçe gerçeğe uygun olarak tespit edilecektir. Gerçek durum ile kayıtlar arasındaki farklılık faturasız satışlardan kaynaklanmaktadır ve faturasız satılan malların karşılığında işletme kalemlerinden birinde artış olması gerekmektedir. Bu artış nakit para, banka hesabında alacak, alacak senedi, çek ve benzeri değerler şeklinde olabilir. Dolayısıyla, mal çıkışı karşılığında aktif değer olarak işletmede ne varsa veya işletmede beyan tarihinde bu artış ne olarak görülüyorsa, buna ilişkin hesaplara kayıt yapılması gerekmektedir. Aktif hesaplarda meydana gelen artışın ortaklar tarafından işletmeden çekilmiş olması halinde, "231 Ortaklardan Alacaklar" hesabına, artışın herhangi bir şekilde tespit edilememesi halinde "689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar" (Beyannamenin düzenlenmesi sırasında kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır) hesabına borç kaydı yapılacaktır
-------------------------------- / ---------------------------------------------------
689 -231-121 XXXXX
600- YURT İÇİ SATIŞLAR (….S.K.Mad…….) XXXXX
391-HESAPLANAN KDV XXXX
--------------------------- / -----------------------------------------------------------
KAYNAKÇA :
1-4811 S.K. Genel Tebliğleri.
2-Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırması İle İlgili Basın Açıklamaları.
İsmail DÜLGER
Yeminli Mali Müşavir
ismaildulger63@mynet.com
