İbraname; işçinin bir işyerinden yasalarca belirlenmiş nedenlerle (emeklilik, iş akdinin feshedilmesi vb.) ayrılması durumunda mutlaka düzenlenmesi gereken bir belge olup, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile ilk defa hüküm altına alınmıştır.
Kanun metnine geçmeden önce Türk Dil Kurumu’na bakarsak ibrayı; “aklama, temize çıkarma”, ibranameyi de; “aklama belgesi” olarak açıkladığını görmekteyiz.
Çalışma hayatı içinde ibraname işçi işveren ilişkilerinde, işçinin işverenden olan tüm yasal alacağını ve işçinin işverenini geçmişe dönük olarak akladığını gösteren bir belge olarak yer almaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun; “Ücret ve ücretin ödenmesi” başlıklı 32’nci maddesinde;”…İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve Kanundan doğan para ile ölçülmesi mümkün menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur.” der ve devam eder.
Bu madde ile işçinin işverenden hiçbir alacağının kalmaması yönünden hüküm içermektedir.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun; “Ceza koşulu ve ibra” başlıklı 420’nci maddesi; “Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir.
İşçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır. Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür.
Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması zorunludur.
İkinci ve üçüncü fıkra hükümleri, destekten yoksun kalanlar ile işçinin diğer yakınlarının isteyebilecekleri dâhil, hizmet sözleşmesinden doğan bütün tazminat alacaklarına da uygulanır.” denmektedir.
Bu madde incelendiği vakit dört önemli unsur karşımıza çıkmaktadır.
Birincisi; , ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması,
İkincisi, ödemenin noksansız ve mutlak surette banka aracılığı ile yapılması,
Üçüncüsü, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi
Dördüncü ve sonuncusu, yukarıda sayılan unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüz olduğu hüküm altına alınmış.
Özetlersek; Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde ibraname hazırlanırken yukarıda ki hususlara azami dikkat edilmesi, işçinin hak ettiği istihkakların teker teker yazılması, işçiyi ilgilendirmeyen ödemelere yer verilmemesi gerekmektedir.
TÜRK BORÇLAR KANUNU GEREĞİ 420. MADDESİ GEREĞİ
İBRANAME
İŞVEREN BİLGİLERİ :
Unvanı : ……………………………………….
Adresi : ……………………………………..
İŞÇİ BİLGİLERİ :
Adı Soyadı : …………………………………………………
TC Kimlik No : …………………………………………………
Adresi : …………………………………………………
İşe Başladığı Tarih : …………………………………………………
Görevi : …………………………………………………
Son Aldığı Ücret : …………...... , ..... TL (Brüt)
FESİH BİLGİLERİ :
Fesih Tarihi : ………………..
Fesih Nedeni : …………………
İŞÇİYE YAPILAN
ALACAK KALEMLERİ :
Hesaplamaya
Esas Dönem : …../……/……- …../…… /……….. tarihleri arası
|
Ödeme Türü |
Brüt Tutar |
Yasal Kesinti |
Net Kazanç |
Özel Kesinti |
Net Ödenen |
|
Normal Ücret |
|||||
|
Fazla Mesai |
|||||
|
Yıllık İzin Ücreti |
|||||
|
Hafta Tatili Ücreti |
|||||
|
Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti |
|||||
|
Sosyal Haklar |
|||||
|
İhbar Tazminatı |
|||||
|
Kıdem Tazminatı |
|||||
|
T O P L A M |
ÖDEMENİN ŞEKLİ
Banka : …………………………………………………...
Şube : ……………………………………………
Çek No : ……………………………………………………..
IBAN No : ……………………………………………………..
Yukarıda belirtili dönemler arasındaki çalışmam boyunca,
1. Çalıştığım döneme ait tüm ücretlerim ödenmiş olmakla, herhangi bir ücret alacağım bulunmamaktadır.
2. İşyerinde fazla çalışma veya fazla sürelerde çalışma yaptığım zamanlarda ücret yerine serbest zaman kullanmam şeklinde veya ücret olarak çalışma hakkım tamamen ödenmiştir.
3. İşyerinde hafta tatili ve genel tatillerde çalışılmamış olmakla birlikte, yasal olarak eczane nöbetlerinde çalıştığımız dönemlerde ayrıca ücret ödemesi yapılmış ve/veya serbest zaman kullanmamız sağlanmıştır.
4. Çalışma dönemim boyunca hak etmiş olduğum yıllık izinlerimin hepsi kullandırılmış veya ücreti ödenmiş olmakla, yıllık ücretli izin hakkım ve alacağım da kalmamıştır.
5. İşveren tarafından işbu ibranamenin üst tarafında belirtilen kıdem tazminatı ile fazla çalışma ücretlerimi banka kanalı ile tam ve eksiksiz olarak teslim aldım.
6. Bu anlamda, işveren nezdindeki çalışmam nedeni ile hizmet akdi hükümlerinden doğan bütün hak ve alacaklarımı, ücretlerimi, yaptığım fazla mesai ve eczane nöbetlerinde çalışma karşılığı ücretlerimi aldım. Tüm bu nedenlerle hizmet akdimden ve kanuni haklarımdan dolayı hiçbir şekil ve surette alacağım kalmadığını beyan ederek bütün bu hususlarda işverenim Ecz. ………………………………………………’i gayrikabili rücu olmak üzere ibra ederim. ..…/.…./……….
ÖNEMLİ NOT: Aşağıda kırmızı yazı ile yazılı bölümü işçi kendi el yazısıyla yazacak…
…….. TL Normal ücret, ……….. TL Fazla Mesai, ………….. TL Yıllık İzin Ücreti, ………… TL Hafta Tatili Ücreti, ……….. TL Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti, ………… TL Sosyal Haklar, …………. TL İhbar Tazminatı, ……….. TL Kıdem tazminatı ücretini aldım. Tüm haklarımı aldım. İşverenime karşı geçmişe yönelik hiçbir hak ve alacağım kalmamıştır.
İBRA EDEN
İşçi İsim ve İmza
*Kaynak: http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/enginmalay/024/
