Türk Borçlar Kanunu çalışma hayatında uzun yıllardan beri sorun oluşturan “ibraname” konusunda yaşanan sorunların çözümüne yönelik önemli düzenlemeler yaptı.
İbranameler konusunda en sık yaşanan sorunların başında işçilerin boş bir sayfaya imzalarının işe girerken alınması ve işçi işten çıkarken boş sayfanın doldurularak işçinin mağdur edilmesi geliyordu. İbranameler konusundaki boşluklar yargı kararlarıyla doldurulmaya çalışılıyordu.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu bu ve buna benzer ibraname düzenlemelerinin mağduriyete yol açmaması için yeni hükümler getirdi. Buna göre işçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin noksansız ve banka aracılığıyla yapılması gerekiyor(6098/420.Md).
Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüz olarak kabul ediliyor.
Örnek: İşveren A’nın işçi B ile yapmış olduğu iş sözleşmesi 30.06.2012 tarihinde sona ermektedir. İşveren işçinin haklarının ödendiğine ilişkin ibraname düzenlemesi gerekiyorsa ibranamenin düzenleme tarihi 30.07.2012 tarihinden sonra olması gerekiyor.
Gerçek tutardan az ödemeler de banka aracılığı ile ödenecek
Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu durumda dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması gerekiyor.
Tazminat alacakları da banka aracılığı ile ödenecek
İbranameye ilişkin düzenlemeler, destekten yoksun kalanlar ile işçinin diğer yakınlarının isteyebilecekleri miktarlar dahil, hizmet sözleşmesinden doğan bütün tazminat alacaklarına da uygulanıyor. Bu bağlamda mirasçılara ibraname düzenlenerek yapılacak ödemelerde de ibraname koşullarına uyulması ve ödemelerin banka aracılığı ile yapılması gerekiyor.
Arif Temir
e-mail: arif.temir@gunes.com
