Prof. Dr. Sabahattin Aydın
Her reçetede 1 $'lık ucuz ilaç 250 milyon $ tasarruf sağlar!
Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Aydın; "Yılda 1.2 milyar kutu ilacın tüketildiği Türkiye'de en fazla israf antibiyotiklerde. Her doktor reçetesinde 1 dolar daha ucuz olan ilacı yazsa 250 milyon dolar kazanırız" dedi..
Türkiye'de en pahalı ilaç grubu arasında yer alan antibiyotikler, aynı zamanda en fazla israf edilen ilaç grubu. İsrafın nedeni de daha çok yarım tedavi. Sağlık Bakanlığı Müşteşar Yardımcısı Prof. Dr. Sabahattin Aydın, Türk insanının baş ağrısından uyku sorununa kadar her alanda önce antibiyotiği tercih ettiğini, ancak tedaviyi tamamlamadan yarım bırakması nedeniyle ilaç israfına yol açtığını belirtti. Aile Hekimliği ve Akılcı İlaç kullanımı başlığı altında Ankara'da 13 Haziran tarihinde gerçekleştirilecek "Uluslararası Sağlıkta Gelecek" sempozyumu öncesinde Prof. Dr. Sabahattin Aydın, Türkiye'de akılcı ilaç kullanımı ile ilgili olarak sorularımızı yanıtladı:
* Pahalı ilaç en iyi ilaç mıdır?
Böyle bir inanış halk arasında yaygın olarak varsa bunu acil olarak yıkmak gerekli. Eğer bir doktorun yazacağı ilacın daha ucuz biyoeşdeğeri varsa onu yazması hakkı değil aynı zamanda görevidir. Geçen yıl doktorlara 330 milyon başvuru oldu. Bunların 250 milyonu için reçete yazıldı. Her doktor bir dolar daha ucuz ilaç yazsaydı 250 milyon dolar Türkiye tasarruf edebilirdi. Her doktor reçetede 10 dolarlık tasarruf sağlasa yılda 2.5 milyar dolar cebimizde kalırdı. Bu rakamın 11 milyon yeşil kartlı vatandaşın bir yıllık sağlık harcamasının toplamından daha fazla olduğunu söylemeliyim.
* En çok hangi ilaçlarda israf oluyor?
İlaç istatistiklerine bakıldığında en çok israfın antibiyotiklerde olduğu görülüyor. Bu, ilaç tüketimine göre değil. Avrupa ülkelerinin ilaç kullanım oranlarına bakarak belirledik. Türkiye'de antibiyotikler oransız kullanılıyor. En çok da grip ilaçları... Kişilerin, kendi kafalarına göre bu tarz ilaç kullanmaları çok gereksiz hatta zararlı sonuçlara gidiyor.
* Akılcı ilaç kullanımında önerileriniz nedir?
Bir ilacın kolay erişilebilmesi için hastanın bir şekilde sosyal güvencesinin olması ve ilacı alabilecek ekonomik gücünün olması gerekiyor. Hastanın evine yakın bir yerden birde bunu temin etmesi gerekiyor. Ayrıca, zamanında ve uygun dozlarda kullanılması gerekir. Doktor gerekli dozu yazsa da eczacı gerekli uyarılarda bulunursa evde bu ilacı alacak kişinin zaman ve doz konusunda hassas olması ve dikkatlice tedavisini takip ettirmesi gerekiyor.
* İlaçlar kutu yerine taneyle satılmalı mı?
İngiltere'de bu uygulama var. Ancak Türkiye'de bu uygulama sadece hastanelerde geçerli. Bu durumun hem olumlu hem olumsuz yönleri var. Raflarda ilaçların birikerek israfa yol açtığı için tercih edilen bu uygulamanın ben taraftarı değilim. Çünkü Türkiye'de sosyo kültürel düzey yeterli olmadığı için kullanımda oldukça büyük hataların yaşanabileceğini sanıyorum. İlacın eczaneden tek tek verilip poşete konulması, üzerinde sadece adını yazan bir etiket yapıştırılması ve hastanın ilacı öylesine alarak kullanmasının, Türkiye gerçeğini de göz önüne alırsak, çok başarılı sonuç vereceğini sanmıyorum.
* IMF sağlık ve ilaç harcamalarında tasarruf bekliyor. Bu müdahaleyi önlemek için stratejiniz neler?
IMF ne sağlık ne de eğitim harcamalarının detayını analiz edecek bilgi ve deneyime sahip değil. Onlar daha çok rakamlar üzerinde duruyor.
Fazla ilacı başkalarına vermeyin
* İlacı boşa almayın.
* Evlerdeki fazla ilaçları başkalarına vermeyin.
* İlaçlar yarıda bırakıldığında tedavi de yarım kalmış olur. İlaçların diğer yarısını başka kişiye verdiğinizde de o kişinin de yarım tedavi alarak hastalığının tam iyileşmesine engel olmuş olursunuz.
* İlacın kullanımı ile ilgili hem doktor hem de eczacıdan yeterli bilgiyi alın.
* Anneler çocuklarına ilacın kontrolsüz kullanımı sonrası doğabilecek tehlikelerle ilgili bilgilendirme yapmalı.
En büyük hata kullanılmayan ilacın evde kalması
* Evlerdeki fazla ilaçlar nasıl değerlendirilmeli?
Gümüşhane'de 1985 yılında mecburi hizmetim sırasında evlerden fazla ilaçları toplama gibi bir girişimde bulundum. Topladığım ilaçları daha sonra arkadaşlarımla birlikte tasnifledim ve ihtiyacı olan hastalara dağıttık. Bizzat bunu yaşamış biri olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki, bizim toplum olarak en fazla yaptığımız hata rafta ilacın kalmasıdır.
* Reçetesiz ilaçlar geri ödeme listesinden çıkartılmalı mı?
Reçetesiz satılacak ilaçların hangileri olduğu bilinmiyor. Ancak geri ödeme listesinden çıkartılan ilaçların oluşturduğu grup bir anlamda reçetesiz ilaçları oluşturuyor. Ancak şöyle bir husus var ki reçetesiz ilaçlar büyük market veya Amerika Birleşik Devletleri'ndeki gibi ilaç marketlerde değil Türkiye'de mutlaka eczanelerde satılmalı.
