ECZACININ SESİ/ YAZI DİZİSİ
ECZACILIKTA GLOBAL GELİŞİM HEDEFLERİ
Yazı Dizisi
BÖLÜM-1-
Ecz. Ömrüm Ergüven ve Ecz. B. Sefa Mumay, FIP' nin (Uluslararası Eczacılık Federasyonu) Global Kalkınma Hedefi' ni dilimize çevirip, yorumlayıp dolu dolu bir yazı dizisi hazırladılar. Eczacılık mesleğine önemli bir katkı sunacak olan bu yazı dizisini yayımlamaktan mutluluk duyacağız. Ecz. Ömrüm Ergüven ve Ecz. Sefa Mumay' a yürekten teşekkür ederiz (Eczacının Sesi).
Eczacılıkta Global Gelişim Hedefleri
Dünyadaki en iyiyi bilmeden, yerli ve milli olunamaz. Lokal olarak güçlenmek için global olarak mesleki yaklaşımları takip etmeli, bu yaklaşımlardan güç alarak kendi yolumuzu daha güçlü bir şekilde çizebilmeliyiz.
Tam da bu sebeple, Uluslararası Eczacılık Federasyonu’nun (FIP) yayınlamış olduğu Eczacılıkta Küresel Gelişim Hedeflerini okumak, anlamak ve yorumlamak çok kritik bir öneme sahiptir. Biz de tam bu noktada daha fazla kişinin bu yaklaşımları ve tavsiyeleri anlayabilmesi ve benimseyebilmesi için 10 yazıdan oluşan bir yazı dizisi hazırlamaya karar verdik. Her yazımızda FIP’nin belirlediği hedefleri, ülkemiz şartlarını da göz önünde bulundurarak yayınlayacağız ve rapora ek literatür taramalarıyla birlikte “Eczacılıkta Global Gelişim Hedefleri Işığında Lokal Gelişim Hedefleri” kılavuzunu oluşturacağız. Bu yolculukta bizimle olduğunuz için teşekkür ederiz!
Hadi başlayalım!
FIP (International Pharmaceutical Federation) Eczacılıkta Global Gelişim Hedefleri Hakkında
FIP’nin Eczacılıkta Global Gelişim Hedefleri, eczacılığın geleceği için planlanmış en büyük bir küresel girişimlerden biridir. Uluslararası Eczacılık Federasyonu (FIP) tarafından Eylül 2020'de başlatılan FIP Gelişim Hedefleri, önümüzdeki on yıl boyunca hem küresel düzeyde hem de ulusal düzeyde eczacılık mesleğini dönüştürmek için önemli bir kaynaktır. Bu hedefler, FIP'nin küresel sağlığı destekleme misyonuyla uyumlu olarak, farmasötik bilimleri, pratikteki uygulamalar ve eğitim & işgücünün sentezlenmesini sağlamayı amaçlar. Bu hedefler, Birleşmiş Milletler’in yayınladığı Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin sağlık alanındaki tamamlayıcısı olma niteliğindedir. Çalışmada verilen her başlık, şekilde de gösterilen 3 boyutta ayrı ayrı incelenecektir. Bu incelemeyi takiben de lokal hedefler çerçevesinde bizler tarafından yorumlanacak ve yazının son haline gelmesi sağlanacaktır.
Eczacılıkta Global Gelişim Hedefleri
Hedef 1: Akademik Kapasite
İçinde bulunduğumuz çağ, bilim ve teknoloji çağı olarak adlandırılmaktadır. Tam bu da bu sebeple, yaptığımız hiçbir işi, konuştuğumuz hiçbir konuyu bilimden bağımsız düşünmemeliyiz. Bizler eczacılar ve sektör profesyonelleri olarak her işimizi bilim ile tamamlamalıyız. Bilimin hayatımızdaki konumunu geliştirmemiz için en önemli konu akademik kapasitelerin arttırılmasıdır. Bu sebeple, FIP’nin Global Gelişim Hedefleri arasında bu konunun en başta yer alıyor olması oldukça yerindedir. Ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün bize bıraktığı manevi mirası hatırlayalım; “Benim manevi mirasım ilim ve akıldır. Benden sonra, beni benimsemek isteyenler, bu temel mihver üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar.”
- İş Gücü & Eğitim: Eczacılık eğitimini geliştirme politikalarına katılım çok önemlidir. İş gücünün istediği alanlarda ve istediği yoğunluklarda eğitim standartları belirlenmelidir. Eğitim, üniversitelerin desteğiyle sektörün istediği altyapıya yönelik olarak güncellenmelidir.
- Bir amaca uygun olarak eğitim programlarını geliştirerek ulusal ihtiyaçlara (klinik uygulama, özel uzmanlık alanları ve paydaş sektörlere nitelikli eczacı yetiştirilmişi vb.) uygun bir eczacılık işgücü sağlama kapasitesi oluşturulmalıdır.
- Genç eczacıları akademide kariyer düşünmeye, eğitmenler olarak görev yapmaya, endüstriyel eczacılığa, alternatif uzmanlık alanlarına (spor eczacılığı, bilişim eczacılığı vs.) ve araştırıcı olarak temel bilim alanlarına çekmek için yeni ve yenilikçi yollar geliştirilmelidir.
- Zamanla işlevini kaybetmiş konular müfredatlardan çıkarılmalıdır.
- Eczacılık eğitimine yatırımı desteklemek için veri ve kanıtlar geliştirilmeli ve kullanılmalıdır.
- Pratikteki Uygulamalar: Üniversitelerin pratik uygulamaları akademik kapasiteyi direkt olarak etkilemektedir. Temel müfredattan başlayarak ileri uygulama ve/veya uzmanlaşma düzeyine kadar mesleki ilerleme yolları oluşturulmalıdır.
- Her bir akademisyenin özel bir uzmanlık alanında uzmanlaşması ve bilgilerini arttırması sağlanmalıdır.
- Lisans, lisansüstü ve diğer uzmanlık eğitimleri için standartlar ve ilerleme yolları geliştirilmelidir.
- Multidisipliner ve disiplinler arası bir eğitim geliştirilmelidir.
- Eğitim müfredatı, teknolojik gelişmeler ve 21. yüzyıl yetkinlikleri çerçevesinde şekillendirilmelidir.
- Eğitimin kontrol edilebilir olması için mutlaka performans kriterleri belirlenmelidir. Bu şekilde hem takibi kolaylaşır hem de çıktılar belirginleşir.
- Farmasötik Bilimler: Kurumsal akademik kapasite, hasta bakımına, yeni ilaç keşiflerine ve formülasyon geliştirmeye, klinik eczacılık kavramına, ilaç pazarlama projelerine ve sağlık ürünlerinin ekonomik değerlendirmesine katkıda bulunan eczacılar yetiştirmek için kaliteli eczacılık eğitimi sunma yeteneği içermelidir.
- Farmasötik bilimler, sektörün ihtiyaçları ile senkronize edilmelidir.
- Bölgesel ve küresel ihtiyaçları tanımlamak için akademik liderler, mesleki organizasyonlar, düzenleyici kurumlar ve ilaç endüstrisi ile iş birliği yapılmalıdır.
- İlgili paydaşlarla ilişkiler kurularak bilimsel müfredatlar eczacılık bilimlerindeki çağdaş profesyonel uygulamalarla uyumlu hale getirilmelidir.
- Dünya genelindeki eczacılık fakültelerindeki eğitim fırsatlarını envanterleyerek öğrencilere daha geniş erişim imkânı sağlanmalıdır.
Eczacılıkta Global Gelişim Hedefleri
Hedef 2: Erken Kariyer Stratejileri
Eczacılık sektörünü henüz öğrenciyken, profesyonel kariyerimiz başlamadan önce tanımak ve bunlara yönelik stratejiler, projeler, eğitimler düzenlemek önemli bir faktördür. Öyle ki, bu tarz erken kariyer fırsatları mesleği icra ederken yapılabilecek potansiyel hataları en aza indirir ve daha sağlıklı bir meslek hayatı sunar. Bu sebeple, Global Gelişim Hedefleri arasında bu konunun yer alıyor olması oldukça önemlidir.
- İş Gücü & Eğitim: Üniversiteler ile iş birliği, eczacılık işgücünün mesleğe başlangıç yılları için altyapının oluşturulmasını içerir ve bu, başlangıç eğitimi ve standart eğitimi pekiştirmenin temelini oluşturur.
- Mezuniyet sonrası dönem için sistematik bir eğitim programı oluşturulmalıdır.
- Erken kariyer mentörlük sistemlerine yapılandırılmış yaklaşımlar geliştirilmelidir.
- Staj programları için teşvikler sağlanmalıdır.
- Pratikteki Uygulamalar: Eczacılar için ileri uygulama ve uzmanlaşma hedeflerine ulaşmalarını destekleyecek şekilde yapılandırılmış eğitim programları oluşturulmalıdır. Bu programlar, kişilerin profesyonel yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olabilir ve çeşitli sertifikasyon programları içerebilir.
- Erken kariyer dönemindeki eczacılara, direkt olarak işyerinde eğitim fırsatları sunarak pratiğe daha iyi hazırlanmalarına yardımcı olunmalıdır. Bu, gerçek dünya deneyimi kazanmalarına ve becerilerini daha da geliştirmelerine yardımcı olabilir.
- Öğrencilere veya yeni mezun eczacılara deneyimli akademisyenlerden, endüstri profesyonellerinden ve düzenleyici kuruluşlardan oluşan nitelikli mentörlerle bağlantı kurma fırsatı sunulmalıdır. Bu, kariyerlerini daha iyi yönlendirmelerine yardımcı olabilir.
- Öğrencilere veya yeni mezun eczacılara, kişisel yaşamlarıyla eğitim ve kariyer hedefleri arasında bir denge kurmaları konusunda yardımcı olunmalıdır. Esnek çalışma düzenleri veya uzaktan eğitim gibi seçenekler sunulması, daha fazla kişiye profesyonel gelişim fırsatları sağlayabilir.
- Öğrencilere veya yeni mezun eczacılara teşvikler ve ödül sistemleri oluşturulmalıdır. Bu, motivasyonlarını artırabilir ve başarılarını daha fazla göz önüne çıkarabilir.
- Öğrencilere veya yeni mezun eczacıların kişisel gelişimlerine odaklanmaları teşvik edilmelidir.
- Farmasötik Bilimler: Yeni mezunların veya öğrencilerin temel, çeviri, klinik ve düzenleyici bilimlerdeki becerilerini geliştirmek için eğitim sağlanmalıdır.
- Öğrencileri ve yeni mezunları akademide, endüstride ve düzenleyici kurumlarda deneyime sahip nitelikli mentörlerle bağlayan mentorluk programları oluşturulmalıdır.
- Yeni mezun eczacılara yönelik tartışma forumları oluşturarak ve bu eczacıların bir araya gelebileceği ortamlar sağlayarak ağ oluşturulmalı ve mesleki gelişim fırsatlarını kolaylaştırılmalıdır.
Bazı tavsiyeler basit gibi gözükse de her maddeyi benimsemeli ve dünya genelinde konuşulan konuları ülkemizde daha sağlıklı hale getirmek için çalışabiliyor olmalıyız. Bir sonraki yazımızda kalan hedefleri de detaylı inceleyerek yorumlayacağız. Dünyadaki en iyiyi takip ederek, onu geçecek katma değere sahip olmak için çalışmalıyız.
Saygılarımızla;
Ecz. Ömrüm ERGÜVEN
Ecz. B. Sefa MUMAY
Kaynakça:
FIP. (2020). FIP Global Development Goals. Erişim Adresi: https://developmentgoals.fip.org/ (Erişim Tarihi 25.08.2023)
Ergüven Ö., Mumay B.S. (2022). Bölüm 7: Sağlık Yönetiminde Yapay Zekâ Ve Sağlık Sistemlerinin Sürdürülebilirliği. Kitap adı: Siyaset, Kamu Yönetimi Ve Uluslararası İlişkiler Bağlamında Yapay Zeka Tartışmaları. Ed. Korkusuz, M.H., Kutluk, E. Ekin Kitabevi Yayınları. Türkiye.
