Majistral Zirve Sonuç Bildirgesi
Türkiye’ de ilk kez gerçekleştirilen Majistral Zirve, 5- 8 Nisan 2018 tarihinde Konya- Dedeman Otel’de, Eczacının Sesi-Farmazi Akademi düzenleyiciliğinde, İstanbul Eczacı Odası ve Konya Eczacı Odası’nın katkılarıyla yapıldı.
Majistral Zirve, ilgili protokolün, bilim insanlarımızın, meslek örgütlerimizin yöneticileri, sektörel firmalarımızın temsilci ve yöneticilerinin, eczacıların, eczacılık fakülteleri öğrencilerinin, basınımızın temsilcilerinin katılımıyla, Selçuk- As Ecza Deposu’nun ana sponsorluğunda, sektörel firmalarımızın katkılarıyla gerçekleşti.
Majistral Zirve etkinliğimizde öne çıkan tespit, düşünce ve önerilerimizi ilgili tüm kişi, kurum ve kuruluşlarla paylaşmayı görev ve sorumluluk sayıyoruz.
Özet olarak Majistral Zirve adı ile düzenlediğimiz Kongre; eczacının sanatı olan majistral ürünlerin hazırlanmasında eczacıların majistral formülasyonlara olan yaklaşımlarını değerlendirmek, majistral ürünler konusundaki bilgi düzeyini artırmak ve bu ilaçları ne kadar doğru hazırladıkları ve hazırlarken karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunları çözmede tutumlarını geliştirmeyi amaçlamıştır.
Majistral ürünler, geçmişte ülkemizde sık olarak hazırlansa da zaman içerisinde önceliğini kaybettiği görülmektedir. Bunun nedenlerinden başlıcaları; farmasötik teknoloji alanındaki ilerlemelere bağlı olarak yeni ilaç hazırlama tekniklerinin geliştirilmesi, üretim miktarının artırılması ile ilaç maliyetinin düşük tutulmak istenmesi, ilaç çeşitliliğindeki artış ve hekim reçetelerinin azalması gibi etkenlerdir.
Sonuç olarak müstahzar ilaçların kullanımı yaygınlaşmış ve buna bağlı olarak majistral formülasyonlar yetersiz kalmıştır.
Bununla birlikte gelişmiş ülkeler başta olmak üzere diğer dünya ülkelerinde kişiye özel tedavi seçenekleri önem kazanmakta, gerek hastane gerekse eczane eczacılığında majistral üretim yükselen bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bu anlamda dünyada kişiye özel tedavinin yaygınlaşması ile birlikte ülkemizde de majistral üretim tekrar önem kazanmaya başlamıştır.
Majistral formülasyonun en önemli avantajlarından biri, piyasada müstahzarı olmayan veya ithal ürün olduğu için çok pahalı olan bir dozaj formunun eczacı tarafından düşük maliyetle hazırlanabiliyor olmasıdır.
Hasta açısından kendisi için özel olarak hazırlanmış bir ilaç ile tedavi edildiğinde olumlu bir psikolojik etki de sağlanabilmektedir.
Diğer taraftan majistral formülasyonların hazırlanmasında üniversitelerin rolünün değerlendirilmesi, gerek lisans gerekse meslek içi mevcut eğitimlerin güncellenmesi ve ek eğitimlerin planlanması için gerekli konuların belirlenmesi, majistral formülasyon hazırlayanların ise karşılaştıkları sorunların ve yapılabilecek hataların değerlendirilmesi önem arzetmektedir.
Majistral formülasyonları hazırlarken eczacıların çeşitli sıkıntılar yaşadıkları bilinmektedir.
Eczane Mesul Müdürlerinin Majistral İlaç Hazırlama ile ilgili sorunlarını kısaca özetleyecek olursak;
SONUÇ
Günümüzde majistral formülasyonlar, eczane mesul müdürlerinin bilimsel ve teknolojik alt yapılarını kullanmasına olanak sağlaması nedeniyle eczacılık mesleğinin bugünü ve geleceği için büyük önem taşımaktadır.
Amerikan Farmakopesi (USP)’inde eczacıların, iyi eczacılık uygulaması ve yasal standartlar çerçevesinde majistrallerin, bilimsel veri ve bilgilere uygun olarak kabul edilebilir etkinlik, kalite ve saflıkta hazırlanmasından, uygunşekilde ambalajlanmasından ve etiketlenmesinden sorumlu oldukları belirtilmiştir.
Her ne kadar üniversitelerde majistral formülasyon hazırlanması ile ilgili eğitim verilse de, edinilen bilgilerin zamanla unutulması, teknolojik gelişmelerdeki artış, günümüzde hasta odaklı eczacılık konusunun önem kazanması sonucu hastaların ihtiyaç ve beklentilerinin değişmesi gibi nedenlerle, eczacıların mesleklerindeki gelişmeleri takip etmesi ve bu konudaki bilgi ve birikimlerini artırması gerekmektedir. Gelişmiş ülkelerde majistral üretim alternatif dozaj şekilleri, yetim ilaçlar, pediatrik ve veteriner ilaçlar, stabilitesini kısa sürede kaybeden ilaçlar gibi spesifik alanlarda bile önemini korumaktadır. Ayrıca diğer dünya ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de sağlık için ayrılan bütçe sınırlıdır ve zaten sınırlı olan bu kaynaklar mümkün olan en iyi şekilde kullanılmalıdır. Dolayısıyla ilaçların akılcı bir biçimde kullanımında, etkinlik ve güvenirliliğin yanı sıra ilaçla ilgili ekonomik değerlendirmelerin de doğru bir şekilde yapılması gerekir. Günümüzde farmakoekonominin önem kazanması majistral üretimin önem kazanmasının temel nedenlerinden biri olmalıdır.
Bu toplantımızda pediatrik/geriatrik majistral ilaçların hazırlanması, ayrıca genel olarak reçetelerde hesaplamalarda dikkat edilmesi gereken noktalar, sık karşılaşılan hesaplama ve reçete hataları, görülen geçimsizlikler konusunda çok önemli bilgiler verilmiştir.
Majistral formülasyon hazırlamadaki eksikliklerinin ve yanlışlıkların önüne geçmek amacıyla lisans eğitiminde majistral formülasyon hazırlanmasına yönelik eğitimin arttırılması, meslek içi eğitim programlarının düzenlenmesi, düzenlenen meslek içi eğitimlere eczacı meslektaşların katılımının/ilgisinin arttırılmasına yönelik çalışma yapılaması, internet sitelerinin hazırlanması, kaynak kitap sayısının arttırılması ve bu kitapların içeriğinin geliştirilmesi gerekmektedir.
Uzun vadede ise majistral formülasyonların bileşime giren maddelerin özelliklerini (etkileşimleri ve geçimsizlikleri gibi) karşılaştıran bilgisayar programlarının yazılması, gerekli bilgilere kolay ulaşılabilmesi ve olabilecek yanlışlıkların önlenmesi için faydalı olabilecektir.
Eczacılar, farklı üreticilerden aldıkları etkin ve yardımcı maddelerin fizikokimyasal özelliklerindeki farklılıklardan dolayı zorluk yaşamakta olup bunu önlemek için ilaç ve kimya depoları tarafından tedarik edilen maddelerin kalite kontrol ve güvenilirlik sonuçları ilgili kurumlarca daha etkin denetlenmelidir. Sonuç olarak, tedarik edilen etkin ve yardımcı maddelerin standardizasyonunun sağlanması ile tekrarlanabilirliği olan formülasyonlar hazırlanabilecek ve eczacıların yaşadığı sorunların önüne geçilebilecektir.
TİTCK tarafından yapılan açıklamada majistral ilaç hazırlanmasına yönelik olarak, hammaddelerim bölünmüş miktarlarda satılmasına olanak sağlandığı ifade edilmiştir.
Hekimlerin bu reçeteleri daha çok yazmalarını sağlamak amacıyla ilgili farmakopelerin yanı sıra yeni çıkacak olan Türk Farmakopesinde de Majistral ilaçlarla ilgili bir bölüm olduğu ayrıca bu konuda yazılmış Türkçe ve yabancı dildeki kaynaklardan faydalanılabileceğinin altı çizilmiştir(Sn.Figen Tırnaksız sunum, compoundingtoday.com, www.ijpc.com gibi)
Ayrıca gelecek toplantıda pek çok soru ve sorunun muhatabı olduğunda-n SGK dan bir yetkilinin olmasının faydalı olacağına karar verilmiştir.
Eczacılık eğitimini en üst düzeyde gerçekleştiren gelişmiş ülkelerin eczacıları, eczane eczacılarının işyerlerindeki ilaç hazırlamaya yabancılaşma konusundaki gerilemelerini durdurmak amacıyla ilk çalışmalarını 1986 yılında başlatmışlardır. Aynı girişim bizim ülkemizde de aynı yılın ekim ayında TEB tarafından "Eczanelerde İlaç Üretimi" başlığı altında gündeme getirilip birtakım çalışmalar yapılsa da ne yazık ki günümüze kadar anlamlı bir gelişme kaydedilememiştir. Bugün bu süreci kaldığı yerden başlatmakeczacılık mesleğinin bugünü ve geleceği için bir zorunluluktur.
Eczaneleri sadece hastaya ilaç temininde lojistik nokta olmaktan çıkartan, üretken, ilaç imal eden eczacı kavramını yeniden oluşturarak toplumda eczacı saygınlığını artıran majistral olgusunu yeniden yaratmak zorundayız.
Tüm ilgililerin dikkatine ve değerlendirmesine sunuyoruz.
Majistral Zirve’mize katkı veren, katılan tüm kişi, kurum ve kuruluşlara bir kez daha teşekkür ederiz.
Saygılarımızla…
Eczacının Sesi- Farmazi Akademi
