Amerikan Ulusal Hava ve İklim Tahmini Merkezi yetkililerine göre İstanbul’u vuran hortumlarda şehirleşme ve ağaç kesimlerinin etkisi var. Merkez yetkilileri aynı nedenlerle yağışların azalacağını ancak şiddetlerinin artacağını söylüyor.
Akdeniz’de 10 yıldır etkisi artırarak sürdüren kuraklığın en büyük nedeninin şehirleşme, sera gazı etkisi ve ağaç kesimleri olduğu belirlendi. Uzmanlara göre İstanbulluları korkutan hortumlar da aynı sebeple ortaya çıkmaya başladı.
Hürriyet muhabiri Razi Canikligil, ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’ne (NOAA) bağlı Maryland Eyaleti, College Park şehrindeki Ulusal Hava ve İklim Tahmini Merkezi’ne girdi.
Canikligil, dünyanın en büyük hava ve iklim merkezinden Türkiye ’nin hava durumunu gördü:
- "Dünyanın her köşesinden ve uzaydaki uydulardan gelen bilgileri analiz eden yaklaşık 850 meteoroloji uzmanının çalıştığı merkezin süper bilgisayarlarından Türkiye’nin de havasına baktık. 13 Ağustos günü ziyaret ettiğimiz merkezin bilgisayarlarında hava oldukça temiz ve güneşli görülürken, İstanbul ’a 2 Ağustos günü büyük korku yaşatan hortumları sorduk. Uzmanlar, Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA’nın uydularına bağlanarak İstanbul üzerindeki hortumun fotoğrafını çıkardılar. Sonuç: Küresel ısınmanın etkisi, özellikle Akdeniz çevresindeki hava kirliliği, kömür gibi fosil yakıtların kullanılmasıyla atmosfer ısınıyor; yeşil alanların azalması ile de havada karbondioksit artarken İstanbul üzerindeki nemli havanın, soğuk hava kütlesiyle birleşmesi bu hortumları oluşturuyor."
- "NOAA Meteoroloji uzmanı Mark Rubinski’den 2 Ağustos’ta İstanbul’u vuran hortumu göstermesini istiyorum. Mark, 1 dakika içinde Güney Kutbu üzerinde dolaşan NASA uydusuna bağlanarak 2 Ağustos’ta İstanbul’da gerçekleşen hortumun görüntüsünü ekrana taşıyor. Bu defa daha da ileri gidip Türkiye’nin Suriye ve Irak ile olan sınırlarında bir bombalama ya da yangın olup olmadığına bakmasını istiyorum. Kayda değer bir şey bulamıyor. Ancak tarih ve saat verebilmem durumunda istediğim ciddi bir patlamanın görüntüsünü çıkarılabileceğini söylüyor."
- "Rubinski çalışmalarını şöyle özetliyor: ’Pek çok uydudan veriler alıyoruz. Her 15 dakikada bir aldığımız fotoğraflarla döngü gerçekleştiriyoruz. Bir de kutuplarda dolaşıp tüm dünyayı aynı anda gören uydular da var. Bilgisayardaki modellere giden verilerin yüzde 90’ı uydulardan geliyor. Diğerleri uçaklar, havalimanları ve hava balonlarından. Balonlar çok detaylı bilgi veriyor. Ancak, her istasyondan günde sadece 2 tane salınıyor. Halbuki uyduda sürekli veri alınıyor.""
YAĞMURLAR AZALACAK ŞİDDETLERİ ARTACAK
- "Uydudan 2 Ağustos’ta İstanbul’da heyecan yaratan hortumu gösteren ABD Ulusal Hava ve İklim Tahmini Merkezi uzmanları, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz bölgesindeki aşırı sıcakların daha da artacağını belirtti. Meteoroloji Uzmanı Marty Hoerling, ‘şehirleşme, yeşil alanların yok edilmesi ve atmosferi ısıtan sera etkisi yaratan gazların kullanımının giderek artmasına neden olan insan etkileri’ nedeniyle yağmur sayısının azalacağını ancak çok şiddetli yağmurlar olacağını söyledi."
- "NOAA’ya bağlı Colorado eyaletindeki ‘Earth System Research Laboratory’den (Dünya Sistemi Araştırma Laboratuvarı) Meteoroloji Uzmanı Marty Hoerling, Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz havzasında, geçen 10 yıl boyunca kış aylarında kuraklığın giderek arttığının gözlendiğini söylüyor. Kış aylarındaki bu ısınmaya bağlı kuraklık eğiliminin, kısmen de olsa insan kaynaklı iklim değişikliğinin sonucu olduğunu anlatan Hoerling; ‘Kışları yaşanan kuraklığa rağmen, özellikle yaz aylarındaki aşırı yağışlar 21’nci yüzyıl sonuna kadar artmaya devam edecek’ diyor."
- "Kış aylarında kuraklıkların artmasına neden olarak, ‘şehirleşme, yeşil alanların yok edilmesi ve atmosferi ısıtan sera etkisi yaratan gazların salımının giderek artmasına neden olan insan etkilerine’ dikkat çeken Hoerling, kömür ve diğer sanayi gazlarının sadece atmosferi ısıtmakla kalmayıp okyanusu da ısıttığına işaret ediyor."
HAVA YÜZDE 10 ISINACAK
- “Türkiye küresel ısınmadan en çok etkilenen ülkeler arasında yer alıyor. Akdeniz’de en çok etkilenen bölgede bulunuyor. Türkiye’nin Karadeniz bölgesinin güneyinden itibaren kuvvetli bir kuruma ve iklimde ısınma olacak. Türkiye’de 2046-2065 tarihlerinde, havada yüzde 5-10 derecelik sıcaklık artışı olacak. Bunun anlamı şu; sıcaklık 3 derece artarsa, yağmurlar yüzde 20-30 arası düşecek. 1986-2005 yılları arasındaki rakamlar averaj alındığında 2081-2100 yılları için de projeksiyon aynı. Yazları daha az yağmur düşecek. En önemli etkilerinden biri yağmur sayısı azalıp şiddetli yağmurların olması. Düşen yağış ciddi oranda azalacak.”
İSTANBUL İÇİN TAHMİN ZOR
- "NOAA’nın Oklahoma Eyaleti Norman şehrindeki Fırtına Tahmini Merkezi’nden Kasırga Uzmanı Harold Brooks, İstanbul’da yaşanan tornadoları (hortum) önceden tahmin etmenin zor olduğunu söylüyor: “Türkiye’deki hortumların dağılımındaki olası değişiklikleri tahmin etmek çok zor. Genel olarak tornadonun oluşması için gerekli olan bileşen sıcak ve nemli havadır. İkinci gerekli bileşen ise hortumların oluştuğu, gök gürültülü fırtınaya sebep olan, bölgedeki yüksekliğe bağlı olarak bir rüzgâr kesenin olması. Bu durumda fırtına yön değiştirip hortum formunu almaya başlıyor. Türkiye’de hortumlarla ilgili duyarlılık da az ve bu konuda birkaç rapor dışında çok fazla veri bulunmuyor.”
- Hava Durumu Tahmini Merkezi şefi Ed Danaher, İstanbul’daki hortumu izlediklerini ancak ABD’ye bir etkisinin olmayacağını düşündükleri için incelemediklerini, ancak ilginç bulduklarını söyledi.
DÜNYANIN KALBİ BURADA
- 2 yıl önce milyonlarca dolar harcanarak açılan NOAA’da kısa vadeli iklim, hava ve okyanus tahminleri yapılırken, bütün dünya her gün aslında hiç farkında olmadan buradan gelecek bilgileri bekliyor.Merkezin 3 günden 7 güne kadar hava durumu tahminleri ile 1 yıla kadar mevsimsel tahminleri; çiftçisinden sanayicisine, enerji üreticisinden belediyelere, süper marketlerden otomobil üreticisine, nakliyatçısından havayollarına ve inşaat sektörüne kadar hemen hemen tüm iş çevrelerini direkt ilgilendiriyor.
