Tam adı “Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacılar Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol” olan sözleşme 01.02.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. İlaç temin işlemi devam edegelen bir süreçtir. Dolayısıyla Protokol’ün yürürlük tarihinden önce Kurum’a fatura edilen, ancak işlemleri anılan sözleşmeden sonra tamamlanan reçetelerle ilgili yaptırım sözkonusu olduğunda, lehe hüküm içeren sözleşmenin uygulanması önem kazanmaktadır.
Geçmiş sözleşmeler döneminde fatura edilen, ancak işlemleri 2012 sözleşmesine sarkan reçeteler için hangi sözleşmenin uygulanacağı sorunu, Protokol’ün “Cezai Şart ve Feshe İlişkin Genel Hükümler” başlıklı bölümün 6.10 maddesinde düzenlenmiştir.
Protokol’ün 6.10. maddesi; “Bu protokolün yürürlük tarihinden önceki dönemlerde geçerli olan protokol hükümlerine göre Kuruma fatura edilen ve kontrolleri Kurum tarafından bu protokol yürürlük tarihinden sonra yapılan reçeteler için, ya da reçete kontrolleri yapılmış olmakla birlikte fesih ile ilgili işlemleri henüz tamamlanmadığı durumlarda tespit edilen fiil/fiiller için Kurumca ilgili protokol hükümleri uygulanır. Ancak eczacı tarafından Kurumdan yazılı olarak talep edilmesi halinde, bu protokol hükümleri uygulanır.” şeklindedir.
Buna göre Sosyal Güvenlik Kurumu; reçetesi geçmiş dönemlerde fatura edilen ancak işlemi ve tebliği, 2012 sözleşmesinin yürürlüğünden sonraki tarihe denk gelen fiiller için öncelikle reçetenin fatura edildiği tarihte yürürlükte bulunan sözleşme hükümlerini uygulamaktadır. Sözleşmenin 6.10 maddesindeki “ilgili protokol”den kastedilen budur.
Ancak eczacının yazılı talebi halinde eski sözleşme değil, 2012 sözleşmesi ile getirilen hükümler uygulanmaktadır.
Önceki sözleşme olan 2009 yılı sözleşmesi ise; eskiden de fatura edilse yürürlükteki (2009) sözleşmenin uygulanacağını kabul etmiş, talep halinde reçete faturalandırma işleminin gerçekleştiği tarihteki sözleşmenin uygulanmasını düzenlemişti.
Bu anlamda 2012 sözleşmesi 2009 sözleşmesinin tam tersi bir düzenleme yapmıştır. Eczacının yazılı talebi ise iki sözleşmede de bulunmaktadır.
Geçmiş işlemlerin, yeni sözleşme döneminde sonuçlandırılmasında başvurulan geçmişe yürütme uygulaması dolaylı bir yöntemdir. Yazılı başvuru koşuluna bağlanması, lehe olan hükmün uygulanmasında kimi zaman eczacıları hak kaybına uğratmaktadır.
Bu tür dolaylı bir yöntem yerine sonuçlanmamış ve yeni sözleşme dönemine taşmış işlemlere uygulanacak yaptırımlar bakımından, “Kurum tarafından eczacı lehine olan hüküm uygulanır” şeklinde madde konulması yeterli olacaktır. Buna karşın karmaşık yapısı nedeniyle her olay kendi içinde özgünlük taşıdığı için bu cümleden sonra “…Ancak eczacı yazılı başvuru yaparak istediği sözleşmenin uygulanmasını talep edebilir” şeklinde bir cümle daha eklenmesi eksikliği giderecektir.
Böylece Kurum daha baştan, yazılı başvuru talebi olmaksızın 6.10 maddesini uygulayarak işlemleri sadeleştirecek, herkes için eşit ve objektif bir yol açacaktır.
Ancak uygulama değişmeden, bu şekilde sürdüğü takdirde eczacıların, birden fazla sözleşme dönemine yayılan işlemleri için, hangi sözleşme hükmünün yararına olacağı konusunda dikkatli olmaları ve yazılı talep koşulunu gözden ırak tutmamaları gerekmektedir.
