SGK-TEB 2016 İlaç Temin Protokolü eczanelerin hangi durumlarda, nasıl, kim tarafından denetleneceğini ve denetim sonucuna göre yapılacak işlemlere ilişkin hükümler koymuştur.
Buna göre Kurum müfettişleri ve diğer Kurum yetkilileri eczaneler üzerindeki inceleme ve denetim yetkisini Sözleşmenin 6.13 numaralı maddesinden almaktadır. Maddede, Kurum müfettişleri ve diğer görevlilerinin denetim yetkisinin çerçevesi çizilmiştir. Buna göre ortada hiçbir gerekçe yokken, eczanelerin mahallinde ya da verdiği belgeler üzerinden rutin denetime tabi tutulması mümkün değildir.
Oysa geçmişte özellikle fiili olarak eczane içi denetim sıklıkla başvurulan yollardan birisiydi. Sağlık Merkez Müdürlüklerinde kurulan denetim ekipleri marifetiyle gerekçe olsun ya da olmasın rutin olarak eczaneler gezilmek suretiyle kontrol edilmekteydi. Sağlık Bakanlığı denetimlerine benzeyen bu inceleme ve kontrol yöntemi, 2012 sözleşmesinden beri terk edilmiştir.
Son olarak imzalanan 2016 yılı sözleşmesinin 6.13 maddesinde göre, Kurum herhangi bir şikayet ya da tespit ettiği bir husus nedeniyle gerekçeli olarak, Protokol’ün uygulanmasıyla ilgili hususları, eczane nezdinde yapılacak olan da dahil olmak üzere Kurum müfettişleri ve Kurum yetkilileri marifeti ile her zaman inceletebilir.
Bu denetimlerde eczacılar tarafından dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan birisi 6.13. maddedeki, “Kurum yetkilileri tarafından yapılacak denetimlerde çalışanların sigortalı olup olmadıklarının tespiti yapılarak, sigortasız çalışanlar Kurumun ilgili birimine bildirilir” şeklindeki hükümdür. Sözleşmenin, bu cümleyle sadece sağlık denetimi değil, onunla birlikte sigortalılık denetimine de cevaz verdiğini göstermektedir.
Öte yandan Kurum yetkilileri tarafından eczane içinde yapılacak inceleme ve denetimler, Bölge Eczacı Odalarınca görevlendirilecek denetçi eczacı ile birlikte yapılır. Kurumun Oda’dan denetçi eczacı talebi karşılanmazsa, denetim Kurum görevlileriyle gerçekleştirilir.
Ancak burada aslolan “denetim gerekçesiyle” sınırlı inceleme ya da kontroldür.
Buna göre, eczane içinde fiili bir inceleme veya kontrol sözkonusuysa, bunun; mutlaka ya Kurum’a ya başka bir kamu kurumuna ya da savcılıklara yapılan ihbar veya şikayet sonucu ya da reçete kontrolü, eczane işlemlerinin incelenmesi veya risk odaklı analizler sonucunda saptanan bir hususa dayanarak yapıldığını bilmek gerekir. Eczanede eylemli denetim dışındaki incelemeler de yine 6.13. maddeye göre gerekçeli olmak zorundadır.
Öte yandan İl Sağlık Müdürlüklerince görevlendirilen yasal denetçiler ile TEB ve Bölge Eczacı Odaları tarafından eczanede yapılan denetimler kendi mevzuatlarına göre yürütülmektedir. Ancak bu denetimler sırasında sözleşmenin feshi ve/veya cezai şart gerektiren durumlar tespit edilerek Kuruma bildirilmesi halinde, Kurum tarafından değerlendirilerek fesih hükümleri ve süreleri ile cezai şarta ilişkin işlem yapılmaktadır.
Kuşkusuz buradaki “değerlendirme” kavramı yapılan tespitlerin sözleşmeye uygunluğundan başlayarak, tespitlerin doğruluğunun kontrolüne kadar uzayabilen geniş bir kavramdır. Ayrıca TEB ve Eczacı Odalarınca yapılan tespitlerin yargı kararı ile haksız olduğuna karar verilmesi durumunda, Sözleşmenin 6.15. maddesinde göre, eczacının uğradığı her türlü maddi ve manevi zarar, tespiti yapan eczacı odası ile Türk Eczacıları Birliğince müteselsilen karşılanmaktadır.
Bu bilgilere göre, Kurum’a genel hukuk kuralları dışında Sözleşme ile eczanede kontrol ve inceleme yetkisi tanınmıştır. Ancak bu denetim yetkisinin Eczacı Odası temsilcisiyle birlikte hareket edilmesi ve denetim gerekçesiyle sınırlı olması koşuluyla verildiğini önemle belirtmek gerekir.
https://twitter.com/_FevziCakmak_
