Reçete atlatma veya erteleme olarak bilinen, muayene katılım payı tutarlarının hastadan alınmaması amacına dönük fiilin cezai şarta bağlanması 2013 yılı Ek Protokolü ile gerçekleştirilmiş, kısa sürede her işlem için fiile iştirak eden tüm eczanelere ayrı ayrı 250.-TL cezai şart uygulanması neticesinde SGK tarafından çok sayıda eczacıya tebligat yapılmıştı.
Bu konunun aksaklıkları sürerken ve meslek örgütleri dahi açıktan hemen hemen hiç konuşmazken, 28.11.2014 tarihli “Katılım Payı Atlatma Can Yakıyor” başlıklı yazım yayınlanınca, eczacılar tarafından olumlu tepkiler aldı. Eczacı Zekai Özkurt, “konuya değindiğiniz ve her iki taraf için de etraflıca inceleyerek çözüm yolu sunduğunuz için teşekkür ederim” diyor.
Böyle olmakla birlikte, konuyu bana yolladıkları e-postalarla gündeme taşıyanlar arasında önemli ağırlığı olan Batmanlı eczacılar ise, yazının ve reçete atlatma işleminin sadece Batman’a özgüymüş gibi yanlış algılanabileceği hususunda benimle iletişime geçtiler. Söylemeye bile gerek yok; yazı ve yapılan işlemler bir gruba, belli bir yere ya da belli bir eczacıya dönük olmayıp, ülke genelinde sıkıntılı bir uygulamaya dönüktür.
Yazıda, somut biçimde bana e-postalarla ulaşan eczacılardan hareketle, bir meslek kuruluşunun asli görevlerinden birisinin tekerlek kırılmadan yol göstermek olduğunu ve yükümlülük gerektiren bir sözleşme imzalandıktan sonra üyelerinin bilinçlendirmesi gerektiğini belirtmiştim. Nitekim bu durumda olan eczacı sayısının ilk etapta 2600 civarında olduğu bilinirken, bu işin toplamda 90-100 kadar eczacısı bulunan ve kendi beyanlarına göre bu fiille muhatap 10-15 kadar eczacının olduğu Batman’da ya da tek başına başka bir ilde yapılmadığı açıktır.
Şu halde buradaki zâfiyet genel olarak, tüm eczacılar için bir uyarma ve bilgilendirme eksikliği, ayrıca eczacıların da yapılan ek protokollere ve getirdiklerine yeterince dikkat etmedikleridir. Bu hangi ilde varsa o ilin bağlı bulunduğu meslek kuruluşunun, giderek aslında protokolü imzalayan üst meslek örgütünün eksikliğidir. Protokol sonrası değerlendirmeler hep kazanımlar yönünden yapılmış, muhtemel kayıplar ya da cezalar bakımından herhangi bir öngörü ya da uyarı ortaya konulamamıştır.
Öte yandan yapılan sözleşmeler için SGK’nın da zaman zaman elektronik ortamda, zaman zaman da yüzyüze bilgilendirme yapmasının zamanı gelmiştir. Bu çerçevede yapılan bir çalıştayın amacına ulaşmadığı gözükmektedir.
Bu arada bana ulaşan Batmanlı eczacılar, cezalardan sonra meslek kuruluşlarının gereken işlemleri yaptığını, hatta bu uygulama genel olarak ülke genelinde olmasına karşın kendilerinin de içinde olduğu bir grup kurulması yoluyla girişimlerde bulunulduğunu, çalışma yapıldığını ve hastaların gerçekten bazen katılım paylarını ödeyecek güçleri olmasına karşın ilaca erişim haklarının bulunduğunu, bu nedenle bu maddenin çok katı bir madde olduğunu belirtmişlerdir.
Diğer yandan bir başka önemli husus ise, cezaların, sadece sözleşmenin 6.13.15. maddesinin içerdiği kadarıyla uygulanması değil bununla birlikte reçete bedellerinin de tahsil edilmesidir. Reçete içeriklerinde ve şeklinde hiçbir aksaklık olmamasına karşın sözleşmenin 4.3.6 maddesine dayanılarak tahsil edilen bedeller haksızlık yaratmaktadır. Eczacı İhsan Tezdiğ’in verdiği örnek son derece çarpıcıdır: Şayet 10.000.-TL’lik reçete atlatılıyorsa 10000+250.- tahsil edilirken, 50.-TL’lik reçete atlatılıyorsa 50+250.-TL tahsil edilmektedir.
Gerçekten de sahtecilik ya da ceza yasası kapsamında başkaca herhangi bir karşılığı olmayan aynı fiilden dolayı, farklı cezalara muhatap olunması, fiilin esası düşünüldüğünde eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir. Bu durum daha çok kanaatimce cezai şarta ve feshe konu olan reçete bedellerinin tahsilini de öngören 4.3.6 maddesinin yanlış düzenlenmesi veya bu haliyle bile yanlış yorumlanmasından kaynaklanmaktadır. Ancak bu madde, başlıbaşına ayrı bir yazı konusudur.
Başa dönüyor, eczacıların eleştiri ve önerilerini de görünce bu konunun daha çok su kaldıracağını, tartışılacağını ve çok dikkate edilmesi gerektiğini söylemekle yetiniyorum.
İletişim: https://twitter.com/_FevziCakmak_
f.cakmak@eczacininsesi.com
