2017 Ek Protokolü ve Protokolün Yürürlük Süresi Üzerine
SGK ve TEB arasında 2017 yılı Ek Protokolü 03.05.2017 tarihinde imzalandı. Ek Protokol yeni bir sözleşme çapında değişiklikler ve eklemeler içeriyor. Protokolün değiştirilen ya da eklenen hükümlerinin uygulanmaya başlama tarihi ise 01.04.2017 olarak kabul edildi.
Böylece 2+2 toplam 4 yıl olarak 1 Nisan 2016 tarihinden beri yürürlükte olan SGK-TEB Eczane (İlaç Temin) Protokolü ‘daha ilk yılında’ çok önemli değişikliklere konu oldu.
Ek Protokol değişikliklerini sonraya bırakarak, öncelikle, varılan bir anlaşmanın etkinliği bakımından protokollerin süresi üzerinde durmanın yararlı olacağını düşünüyorum.
Bir yıl sonra yapılan Ek Protokol, ilaç/eczacılık/sağlık dünyasının dinamizmi dikkate alındığında bir kez daha uzun erimli sözleşme yapmanın mümkün olmadığını göstermiş bulunuyor. Yine süre uzadıkça taraflardan birinin değişen durumlara göre sözleşmeyi yenileme isteminin sürüncemede kalması da sürpriz olmuyor. 2012-2015 yılı sözleşme döneminde uzun süre anlaşma sağlanamaması nedeniyle görüşmelerin sonuçsuz kalması, daha sonra 3 aylık sözleşme yapılması deneyimi de henüz tazedir.
Öte yandan Protokolün 9.1 maddesi 2+2 toplam 4 yıl Protokolün yürürlükte kalacağını belirtirken; 7.1 maddesi, asıl önemli olan ve eczacıyla Kurum’un taşra teşkilatı arasında gerçekleşen tip sözleşmenin eczacı tarafından her yıl Nisan ayında yenileneceğini düzenlenmektedir. Bu durum eczacı için farklı yönlerden büyüyen bir yüktür. Nitekim hiçbir değişiklik olmadan eczacının geçmişte sözleşmeyi yenilediğine tanık olduk.
2. yılında Protokolün genel değerlendirme yani revize görüşmeler ve değişiklikler yapılacak olmasının, 1 yıl sonra 03.05.2017 yılında imzalanan Ek Protokol’den sonuç ve işleyiş olarak hiçbir farkı yoktur. Ayrıca mali konuların görüşülmesi ve değiştirilmesi ayrı bir usule bağlanmıştır. Buna göre Protokol’de “mali konular bir önceki yılın hesaplamaları yapılarak, bir önceki yılın enflasyon oranında güncellenir.” denilmektedir.(m 9.1) Ek Protokol ile mali konularda enflasyona göre iyileştirme uygulamasının ilgili yılın Nisan ayının birinden geçerli olacağı(Ek Prot m.6) hükme bağlanmıştır.
Protokolün uygulama bakımından sözleşmeyle tamamen aynı hükümler içerdiğini dikkate aldığımızda, yürürlük süresi 4 yılmış gibi görünse de aslında bunun böyle olmadığı, istenildiği zaman değiştirilebilir bir metin olduğu ve bu durumun Protokol/Sözleşme hükümleri ve hükümlerin istikrarı bakımından belirsizlik ve istikrarsızlık yarattığı söylenebilir.
Geçmişte önce 1 yıl olan protokol süresi, 3 yıla çıkarılmış ve nihayet 2016 yılında 4 yıllık protokol dönemine kadar gelinmiştir. Bu durum, protokolün; bir kerede değiştirilmeksizin uzun, ama aynı zamanda günceli kaçırmayan ve çok da kısa olmayan istikrarlı bir yürürlük süresine ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Geçmiş sözleşme deneyimleri bunu net bir şekilde ortaya koymuştur.
Bu tespitten yola çıkıldığında protokol için ideal sürenin; değişen eczacılık uygulamaları, geri bildirimlerin sağlıklı biçimde değerlendirilmesi ve uygulamaya dönük çalışmaların yapılabilmesi amacıyla 2 yıl olduğunu gösteriyor.
2 yıllık süre hiç değiştirilmeden ve eczacı tarafından sözleşmeden yenilenmeden blok olarak uygulanmalıdır. Tüm değişiklikler, ek protokol, revize protokol, mali gözden geçirmeler gibi farklı uygulamalar olmaksızın iki yılın sonunda yeni protokolle yapılmalı ve uygulama kesintisiz olmalıdır.
İki yıllık süre, uygulamayı görebilecek kadar yeterli ve uzun, güncellemeleri yapabilecek ve dinamizmi izleyecek kadar da aktif ve dengeli bir süredir. Böylece eczacı da her sene sözleşme yenileme derdinden kurtarılacaktır.
fecakmak@gmail.com
