Ecz. Mehmet İrfan DEMİRCİ
Gaziantep Eczacı Odası Başkanı
PLANSIZLIK, POPÜLİZM ve PARA
Resmî gazetede üç yeni eczacılık fakültesi daha açılmasına ilişkin kararname yayınlandı. Artık geldiğimiz noktada kaç tane eczacılık fakültesi olduğunu sayamıyoruz. Kesin olan bir şey var ki Türkiye’de 60’tan fazla eczacılık fakültesi var.
Oysa ilaç-eczacılık alanında ciddi yatırım, üretim ve ihracatı olan, güçlü bir ilaç sanayiine ve bizimle benzer nüfusa sahip Almanya’da, eczacılık fakültesi sayısı 22 ve bu rakam da uzun yıllardır sabit kalıyor, hiç değişmiyor.
Bizde ise son yıllarda neredeyse her yıl en az 3 yeni eczacılık fakültesi açılıyor ve açılan bu eczacılık fakültelerinin birçoğunda eczacı öğretim üyesi bulunmuyor, verilen eğitimin niteliğinin düşük olduğu konusunda bir görüş birliği var.
Eczacı sayımız 50 binin üzerine çıkmak üzere, oysa 2011 yılında yayınlanan “Sağlık Bakanlığı Sağlıkta İnsan Kaynakları 2023 Vizyonu” na göre Türkiye’de 2023 yılı için öngörülen eczacı ihtiyacı sayısı 32000. Bu projeksiyonu hazırlayan Sağlık Bakanlığı bu hedefi eczacılar konusunda çok farklı biçimde ıskalamış. Neredeyse iki katı bir sapma söz konusu. Bu sapmanın sonuçlarından hem eczacılar, hem gelecek umuduyla eczacılık fakültelerine giden gençler gerek yoksullaşarak, gerekse işsiz kalarak olumsuz şekilde etkilenmektedir.
Buradaki amaç nedir, verilerle bakalım;
Verilerden biri; 2018 yılından, yani cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi adı verilen yönetim biçiminin başlamasından bu yana açılan toplam fakülte sayıları ortada. Gereksinimlere bakılmaksızın her meslek ve branşta fakülte açılıyor. İhtiyaç planlamasının üstüne çıkılıp çıkılmadığına bakılmaksızın, meslek sahibi genç işsizler yaratılıyor.
Üniversiteler meslek edindirme kurslarına dönüştürüldü. Bu yozlaşmada özel vakıf üniversitelerinin payı daha büyük.
Diğer veri; kendi alanımız olan eczacılıkta son beş yıla baktığımızda kontenjan artışı içinde devlet üniversiteleri %19 iken özel üniversiteler %123 lük bir artışa sahip.
Bu arada şunu da görüyoruz; Sağlık Bakanı’nın kurucusu olduğu özel üniversitede bir değil iki tane eczacılık fakültesi var. Türkiye’de eczacı sayısının 2023 ihtiyacının çok üstüne çıktığını Sağlık Bakanlığı raporlarından biliyoruz. Aynı bakanlığın başındaki ismin kurucularından olduğu özel üniversite ise, iki fakültesiyle, ihtiyacın çoktan aşıldığı bu sisteme eczacı yetiştiriyor.
İşsiz eczacı sayısı giderek artarken akla şu soru geliyor;
ülkemizdeki üniversite eğitiminin amacı, evrensel ilkelerle nitelikli bilim üretmek yanında nitelikli iş gücü ve meslek sahipleri yetiştirmek mi, yoksa özel üniversitelere kaynak yaratmak mıdır?
Ne yazık ki; gelinen noktada bilim ve akademik hayatın geride, eğitimden para kazanma düşüncesinin ise ön planda tutulduğunu görüyoruz.
Bu durum sadece bizim alanımızda da yaşanmıyor. Pek çok akademik alanda ihtiyacın çok üzerinde yeni fakülteler açılıyor, kontenjanlar arttırılıyor. Sadece son beş yıla baktığımızda bile içler acısı bir tabloyla karşı karşıya kalıyoruz;
|
HAZİRAN 2018’DEN BUGÜNE AÇILAN FAKÜLTE SAYILARI |
|
|
SAĞLIK BİLİMLERİ FAKÜLTESİ |
50 |
|
SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTESİ |
39 |
|
UYGULAMALI BİLİMLER FAKÜLTESİ |
33 |
|
İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ TEKNOLOJİLERİ |
23 |
|
DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ |
19 |
|
ECZACILIK FAKÜLTESİ |
15 |
|
TIP FAKÜLTESİ |
14 |
|
FEN FAKÜLTESİ |
13 |
|
HUKUK FAKÜLTESİ |
12 |
|
MİMARLIK FAKÜLTESİ |
12 |
|
TURİZM FAKÜLTESİ |
11 |
|
İLETİŞİM FAKÜLTESİ |
10 |
|
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ |
9 |
|
İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİ |
6 |
|
LİSANS EĞİTİM ENSTİTÜSÜ |
6 |
|
BİLGİSAYAR VE BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ FAKÜLTESİ |
5 |
|
FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON FAKÜLTESİ |
5 |
|
GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ |
4 |
|
HEMŞİRELİK FAKÜLTESİ |
4 |
|
YABANCI DİLLER |
4 |
|
HAVACILIK VE UZAY BİLİMLERİ FAKÜLTESİ |
3 |
|
İKTİSAT |
3 |
|
ZİRAAT FAKÜLTESİ |
3 |
|
FİNANSAL BİLİMLER FAKÜLTESİ |
2 |
|
İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ |
2 |
|
İŞLETME FAKÜLTESİ |
2 |
|
SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLER FAKÜLTESİ |
2 |
|
TARIM VE BİLİM TEKNOLOJİLERİ FAKÜLTESİ |
2 |
|
AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ |
1 |
|
BİLİM TARİHİ |
1 |
|
DEPREM TEKNOLOJİLERİ |
1 |
|
EĞİTİM FAKÜLTESİ |
1 |
|
MÜZİK VE SAHNE SANATLARI FAKÜLTESİ |
1 |
|
NÜFUS VE SOSYAL ARAŞTIRMA |
1 |
|
ORGAN NAKLİ ENSTİTÜSÜ |
1 |
|
SANAT VE TASARIM FAKÜLTESİ |
1 |
|
TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ |
1 |
|
VETERİNER FAKÜLTESİ |
1 |
|
YÖNETİM BİLİMLERİ |
1 |
İlaç-eczacılık alanında çözmek zorunda olduğumuz, yerli üretim ilaç ve ulusal ilaç sanayii sorunumuz var. Cumhuriyetimiz yüzyılını doldurdu, yüzyıllık cumhuriyette ilaç eczacılık alanına yakışan ulusal ilaç sanayi ve yerli ilaç üretimi sağlamak yanında, insanlığın yararına sunabileceğimiz bir ilaç molekülü geliştirmeyi henüz başaramadık. Eczacılık fakülteleri bu konuda ciddi destekleri sağlayabilir. Bunun için de eczacılık fakültelerini yalnızca öğrenci yetiştiren mecralar yerine bu alanın akademik tarafında nitelikli yapılar olarak gelişmesini sağlamak lazım.
Buradan dünyaya baktığımızda bizden çok küçük bir ülke olan ve 5 milyon nüfusa sahip İrlanda’nın 2022 yılında 76 milyar dolar ilaç ihracatı varken Türkiye aynı yılda sadece 1,92 milyar dolar ilaç ihraç edebilmiştir.
İhtiyacımız olan yeni eczacılık fakülteleri değil, planlama ve ihtiyaçlara uygun eczacılık eğitimi ve ulusal ilaç sanayisinin gelişimine yönelik sektörel ve akademik gelişmelerdir.
Bilimsel amaçlara değil, popülizme hizmet eden adımlar, bizleri Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün işaret ettiği çağdaş uygarlık seviyesinden her gün biraz daha uzaklaştırıyor.
Nitelikli, bilimsel eğitim öncelenerek, ülkenin ve zamanın gereksinimlerine göre dizayn edilecek bir akademik yapı, genelde ülkemizin, özelde mesleğimizin geleceği için hayati önem taşımaktadır.
Eczacılık mesleğini, yeni fakülte açılması bir yana, halihazırda açılmış olan fakültelerin sayısı ve kontenjanları azaltılmadığı takdirde çok zor günler beklemektedir.
Bu konuda verilen mücadele seviyesi yükseltilmeli, karar verici mercilere; ne bu okulları tercih edecek gençlerin, ne de mesleğimizin geleceğiyle artık oynamamaları gerektiği en yüksek perdeden anlatılmalıdır.
Bu mücadele yalnızca eczacılık alanını kapsamamalı, üniversite eğitiminin tamamındaki plansızlık, niteliksizlik ve bilimin geriye bırakılıp, kar amacının esas alınmasına tüm akademik meslek odaları ve bilim insanları birlikte karşı çıkmalıdır.
Kaynaklar:
