Ecz. Şeyma ŞAHİN
HAFIZA VE KONSANTRASYON ARTIRICI ÜRÜNLER
Her sabah Afrika’ da bir ceylan uyanır. Kafasında tek bir düşünce; en hızlı koşan aslandan daha hızlı koşabilmek…
Yoksa aslan tarafından yenilecektir.
Her sabah Afrika’ da bir aslan uyanır. Kafasında tek bir düşünce; en yavaş koşan ceylandan daha hızlı koşabilmek
Yoksa açlıktan ölecektir…
Aslan da olsanız, ceylan da olsanız güneş doğduğunda bilmeniz gereken dünden daha HIZLI koşuyor olmanızdır.
Aksi takdirde ertesi gün olmayacaktır.
Hedef bir önceki günden daha iyi olmaktır. Hiç vazgeçmemek ve yoluna devam etmek… Veliler bu konuda çocukları için endişelenirken; akademik hayatına devam eden yetişkinler kendileri için tedirgin olurlar. Bunun için ebeveynlerin ya da akademik hayatına devam eden kişilerin en büyük sorusu şudur: “ Sınavlarında sınavlarımda yardımcı olabilmek için hafıza ve konsantrasyon artırıcı hangi ürünleri kullanabilirim? “
Hafıza ve konsantrasyonda en önemli rol sinir iletisindeki kimyasallardır. Sinir iletisinde en çok bilinen kimyasallar: asetilkolin, norepinefrin, epinefrin, histamin, GABA, serotonin, dopamin ve glutamattır.
Asetilkolin:Asetilkolin öğrenme ve hafıza ile ilişkilidir.
GABA: Bellek oluşumunda kaydetme ile birleştirme aşamalarında görevi vardır. GABA sistemi bellek oluşumunun yaşandığı hippocampus’ta bulunur. Kimyasal adı açık olarak Gamma-aminobütürikasid’dir.Hipokampus bilgilerin kalıcı hafızaya geçip geçmeyeceğine karar veren merkezdir. Merak uyanmaz ise hipokapüs uyarılmayacağından bilgiler kalıcı belleğe aktarılmaz.
Glutamat:Beyin işlevi için önemli bir uyarıcıdır.
Histamin:Bir çok dokuda bulunabildiği gibi beyinde de sinirsel aktarıcı olarak vardır. Histamin veren sinir hücreleri hipotalamustadır.
Epinefrin ya da Adrenalin: Hem bir hormondur, hem de sinirsel-aktarıcıdır. Beyin üzerine uyarı etkisi yapar. Kimyasal olarak fenilalanin ile tirozinden (aminoasitler) türetilen bir sempatomimetikmonoamin, bir katekolamin hormondur. Sürekli uyuklayan ya da uykuya fazla eğilimi olan birisi yüksek proteinli, ama karbohidrat içermeyen besinlerden yarar görebilir.
Serotonin:Triptofandan türetilir. Beyin üzerine yatıştırıcı etkisi vardır. Uyku, gevşeme, sinirsel algılama, ısı düzenlemesi ile ruhsal durumun düzenlenmesinden sorumlu olduğu düşünülür. Karbohidrattan zengin bir besin maddesi beyne daha fazla triptofan gerektirecektir.
Norepinefrin: Dopaminden sentezlenir ve beynin dikkat ve çevreye yanıt verme ile ilgili bölümlerini etkilerler.
Dopamin: Sevgi hissi, enerji, kendini iyi hissetme, hissi algılama, otomatik devinimden sorumludur. İnsan bedeninde doğal olarak üretilen bir kimyasaldır. Beyinde sinirsel-aktarıcı görevdedir. Ayrıca sinirsel bir hormondur. Hipotalamustan salgılanır. Dopamin ilaç olarak ta kullanılır. Ancak dopamin kan-beyin engelini (blood-brainbarrier) aşamaz. Bu yüzden L-DOPA biçiminde verilir.
Hafıza ve konsatrasyondestekleyicilerin ortak özelliği:
v Beyindeki dolaşımı artırmalıdır.
v Nörotransmitterlerinprekürsörü olmalıdır.
v Beyin enerji için kullanabilmelidir.
v Nöron fonksiyonlarını desteklemelidir.
v Beyin hücresi oksidatif hasara karşı korumalıdır.
AKADEMİK HAYAT BOYUNCA KULLANILABİLECEK TAKVİYELER
a. Multivitamin ve mineraller
b. Antioksidanlar
c. Omega 3 takviyeleri
d. Aminoasit kombinasyonları
e. Fosfolipid türevleri
f. Bitkisel takviyeler
MULTİVİTAMİN VE MİNERALLER
v B1 vitamini: Özellikle karbonhidratların glukoza çevriminde görev alır bu yüzden beyin fonksiyonlarında önem kazanmaktadır.
v B12 vitamini: Nörotransmitter yapımı için kullanılmaktadır. B12 öncelikli fonksiyonu kan hücrelerinin yapımıdır. Yağ asidi metabolizmasında da görev almaktadır. B12 eksikliğinde odaklanma ve analitik düşünme problemleri ortaya çıkar. B12 bakterilerce sentezlenir ve spirulina hariç hiçbir bitkisel içerikli üründe yoktur.
v B3 Vitamini: NADH coenzyme 1 üretimine katılarak beyin fonksiyonlarında yardımcı olur.
v Folik asit: Yaşla beraber artan hafıza problemleri ile daha çok ilgilidir.
v Kolin: Bir B vitaminidir. Asetilkolin yolağı üzerinden hafıza ve konsantrasyona yardımcı olur.
v Vitamin D ve E özellikle yaşla beraber artan kognitif bozukluklarda daha etkindir.
v Demir hemoglobin yapımını artırarak beyne oksijen taşınmasında yardımcı olur.
v Germanyum beyinde oksijen taşınmasına destek olur.
v Tüm vitamin ve mieraller sinirsel ağlarda belli görevelere sahiptir burada sadece ilk göze çarpan görevi olanlar verilmiştir. Diğer vitamin ve minerallerde kombinasyon halinde mutlaka kullanılmalıdır. Örneğin iyot tiroid fonksiyonları ile direkt ilişkilidir. İyot eksikliği sonucu gelişen hipotirodizm hafıza ve konsantrasyona da etki eder.
Bu yüzden hafıza ve konsantrasyon artırmada hem genç hem de orta yaştaki bireylerde günlük mutivitamin- mineral kullanımı önem kazanmaktadır.
ANTİOKSİDANLAR
v Oksidatif hasara karşı beyni serbest radikal hasarına karşı korur.
v Alfa lipoik asit: İnsülin etkinliğini artırarak glukoz ve aminoasit gibi maddelerin beyin hücreleri tarafından kullanımını artırır. Yağda çözünür özelliği ile antioksidan etkinlik gösterir.
v Antosiyanidin, flavonoid, Tanenler, fenolik asit, polifenollerısoflavonlarvestilbentler: Serbest radikal hasarına karşı nöroprotektif etkileri vardır. (Yeşil çay, resveratrol, soya, yaban mersini, üzüm çekirdeği ekstresiv.b. )
Yaşla beraber artan hafıza ve konsantrasyon problemlerinde tercih edilmelidir. Üniversite dönemi dahil okul çağında ilk tercih ürün olmamalıdır. Fakat akademik hayatına üniversiteden sonra da devam eden kişilerde tercih edilebilir.
OMEGA 3
v Hücre yapısına girerek kognitif fonksiyonları destekler. Ve antioksidan döngüyü destekler.
v Sinir hücre membranı ve myelin kılıf içine girer.
v Nörotransmitter üretiminde gereklidir.
v Depresyonda serotonin üretimine yardımcı olur.
v DHA ve EPA öğrenmeyi destekler. Bunu sadece membran elastikiyetini ve hücresel işlevleri artırarak değil, glukozutilizasyonu düzenleyerek, mitekondriyal fonksiyonları destekleyerek ve oksidatif hasarı azaltarak da etki eder.
Tüm yaş gruplarında günlük olarak uygun dozlarda mutlaka kullanılmalıdır.
AMİNOASİTLER
v Ketakolaminlerin yapımına girer ve uyarıcıdır.
v L-carnitine: Her ne kadar KVS üzerindeki etkileri konuşulsa da asetil L- carnitine vücutta çevrimi vardır ve mental fonksiyonları destekler. Yağları mitekondri içine sokar ve enerji dönüşümü sağlar.Asetil L- karnitin artması ile asetilkolin üretiminde artış, protein sentezi ve membranfosfolipid sentezinde artış meydana gelir. Daha çok yaşla beraber bozulan kognitif fonksiyonlarda tercih edilmelidir.
v L-sistein: N-asetil L-sistein olarak kognitif fonksiyonları arttırır. BDNF (brainderivedneurotrophicsfactors) biyosentez ve üretimi artırır.NACglutatyon ağını da destekler böylece serbest radikal hasarına karşı korur.
v L-glutamine: Glutamik asit beyin tarafından enerji kaynağı olarak kullanılır. Kullanımı için B6 vitamini gerektirir.
v L- fenilalanin: Dopamin, norepinefrin ve epinefrin nörotransmitterlerini düzenler ve mental aktiviteyi artırır. Öğrenme ve hafızayı direkt etkiler.
v L- triptofan: Öğrenme ve hafızayı destekler. Asetilkolin ve serotonin öncülüdür. Asetilkolin direkt beyin fonksiyonlarına, serotoninile de depresyon ya da anksiyete kısmına yardımcı olur.
v L-tirozin: Dopamin, norepinefrin ve epinefrin gibi katekolaminlerin üretimini destekler.
L- carnitine harici diğer aminoasit kombinasyonları tüm yaş gruplarında kullanılabilir. İçerisinde L- fenilalanin gibi aminoasitler fenilketonürili hastalarda kullanılmamalıdır. Bu yüzden özel bir rahatsızlık var ise aminoasit içeren takviyeler doktor ve eczacıya danışılmadan kullanılmamalıdır.
FOSFOLİPİD TÜREVLERİ
A. Fosfotidilkolin:Asetilkolin yapımında gereklidir. Hafıza ve öğrenmede rol alır.
Sinir kas kontrolünde asetilkolin üretimi önemlidir. Pantotenik asit çevriminde gereklidir.
B. Fosfotidilserin:Öğrenme, konsantrasyon, duygudurum düzenlenmesi gibi durumlarda yardımcı olur. Asetilkolin reseptörlerini artırır.
Bitkisel Takviyeler ile devam edecek
seymasahinecz@gmail.com
