Ecz. Şeyma ŞAHİN
EREKTİL DİSFONSİYON (Erkek Sağlığı)
Erektil disfonsiyon (ED) görülme sıklığı yaş ile beraber artar. Tablo aşağıdaki gibidir:
.jpg)
· ED cinsel performansa yetebilecek penil ereksiyonu sağlayamama veveya sürdürememe durumudur. (bazı kaynaklarda bu süreden en az 6 ay diye bahseder)
· ED olan erkeklerde serum fenilefrin değerleri yüksek bulunmuştur. Fenilefrin priapizm tedavisinde penise enjekte edilir ki penis içindeki kan boşaltılsın. Böylece ereksiyondan çıkılsın.
En çok reçetelenen ve en sık kullanılan ilaçlar PDE5 inhibitörleridir. Bu kısımda sadece bundan bahsedilecektir.
PDE5 inhibitörlerinin kesin etkili ya da etkisiz denilmesi için aynı ürünün aynı kişi tarafından en az 4 kez kullanılmış olması gerekmektedir.
· Etki mekanizması hepsinde cGMP ile ereksiyon için gerekli olan vazodilatasyonu (damar genişlemesi, böylece kanlanma artar) sağlamaktır.
· Ereksiyon için gerekli olan cGMP PDE5 enzimi ile inaktive olmaktadır. İlaçlar bu enzimi inhibe ederek cGMP yıkımını engeller böylece ereksiyona geçme ve ereksiyonda kalma süresi uzar.
Not: Dapoksetin güçlü bir SSRI’ dır ve premetür ejekülasyonda kullanılır. Bu halk arasında erken boşalma olarak bilinir. Besin etkileşimi bulunmamaktadır.
Erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılabilecek tamamlayıcı ürünler
L-arginine:
· NO öncülüdür.
· Endotelden ereksiyona geçiş sırasında salgınan L-arjinin-nitrik oksit ilişkisi ile vazodilatasyonu sağlar.
· Yapıla çalışamlarda Pycnogenol (yalı çamı kabuk ektstresi- oligomerik proantosiyanidin içermektedir) ile beraber kullanımında NO üretimi daha da artmıştır.
Yohimbe (Pausinystalia johimbe):
· FDA ‘in iktidarsızlık tedavisinde onayladığı tek bitkisel ilaçtır.
· Libidoyu ve erektil dokuya kan akışını arttırır.
· Alfa 2 adrenerjik reseptör antagonistidir. Bu etkisi ile penil sinirlerde NO salınımına katılır.
· Beyin ve omurilik üzerine etkisi ile norepinefrin (noradrenalin) salımını bloke eder
· Testosteron üzerine etkisi yoktur. Tek başına kullanılan olguların %34-43 ünde etlkili olmuştur.
· Striknin veya testosterona göre daha etkindir
· Kadınlar, böbrek hastaları ve psikiyatrik rahatsızlıkları olanlarda kontrendikedir.
· Başağrısı, terleme, heyecan, hipertansiyon ve uykusuzluk en sık görülen yan etkileri arasındadır.
· Hafif ve orta derecedeki ED tedavisinde cinsel birleşmeden 1-2 saat önce alınması yapılan çalışmalarda yeterli bulunmuştur.
· L-arginine ile beraber kullanımında etkinlik artmıştır.
Maca (Lepidium meyenii) :
· Erkek seksüel fonksiyonlarını arttırır.
· Afrodizyak etki gösterir
· Sperm üretimini destekler.
· Yapılan çalışmalarda testosteron üzerine herhangi bir etki gözlemlenmemiştir.
Ginkgo Biloba (Japon eriği) :
· Etkinlik hafıza ve konsantrayon için ileri yaşlarda Ginkgo Biloba kullanan hastaların ED sıkıntısının azalması ile fark edilmiştir.
· Özellikle antidepresan kullanımına bağlı ED tedavisinde başarılıdır
· SSRI grubu antidepresan (SSRI grubu ilaçlar erken boşalma tedavilerinde kullanılmaktadır.)kullanımı ile serotonin salınımı artar. Serotonin salınımı ereksiyon için gerekli olan öncül-erektil nörotransmitter salımını bloke eder. (bkz. Paragigantoselüler çekirdek yolağı) Bu da damar epitelinden NO salımını inhibe eder. (yan etki yolağı)
· Yazar notu dikkat: yeni dönem ilaçlarından dapoksetin etki mekanizmasının bir yolağı paragigantoselüler çekirdektir, diğer yolağı ise serotonin salınımı üzerinedir. Bu ilaç erken boşalmayı önleyici olarak kullanılmaktadır. İleri dönem çalışmaları Ginkgo Biloba’ nın erken boşalma üzerine olumlu etkilerini gösterebilir.
· Ginkgo Biloba kullanımı ile damar epitelinden NO salımı artar bu sayede antidepresanların neden olduğu etki de bloke olur.
· Kullanımından sonra ilk etki 6 ile 8 haftada başlar bu yüzden düzenli ve sürekli olarak 6’ şar aylık kürler halinde kullandırılmalıdır. (Bazı çalışmalarda 12-18 ay sürekli kullandırıldığı da görülmektedir.)
Panax Ginseng:
· Ginseng yetiştiği bölgeye göre 3 çeşittir. Asya (Kore ve Çin’ de yetişen ginseng), Amerika ve Sibirya (dayanıklılık ve strese karşı tolerans artar.)
· Asya Ginseng kökleri 3-6 yaşına geldiğinde hasat edilir. Hasattan hemen sonra güneşte kurutulursa beyaz ginseng, önce su buharı işlemine tabi tutulup sonra kurutulur ise kırmızı ginseng olur ve içerisindeki ginsenoid içeriği kırmızı ve beyazda değişir.
· Erektil disfonksiyon ve sperm kalitesini desteklemek için kırmızı ginseng kullanılmalıdır.
· İçerisindeki saponinler olan gingsenoidler ile etkinlik gösterir.
· Yapılan çalışmalarda ginseng kullanan kişilerde penis ereksiyon süresi uzamış, libido artmıştır.
· Yapaılan çalışmalarda sperm sayısı artmıştır.
· Damar endotelinden NO salımınına katılır.
· Korpus kavernosum kaslarını NO salımı ile gevşetir.
· Prolaktin hormonunu azaltır ve serum testosteron seviyelerini arttırır. Bazı çalışmalarda testosteron üzerine etki görülmez iken bazı çalışmalarda testosteron üretimini desteklediği görülmektedir.
· Hipofiz ön lobu ve hipotalamik dopaminerjik mekanizmaya direkt etkisi vardır.
· En sık görülen yan etkileri hipertansiyon, uykusuzluk, mastalji, kızarıklık, vajinal kanama, döküntü, ishaldir.
· Alt yapısında depresyon olan kişilerde uzun dönem kullanımında depresyon, kişilik bozukluğu ve konfüzyon yapabilir.
· Varfarin, fenelzin gibi MAO inhibitörleri ve alkol ile etkileşimi bulunmaktadır.
Hornygoat weed (icariin):
· Epidemeii herba’ dan elde edilir. (Epidemium brevicornum)
· PDE5 inhibe ederek cGMP üzerine etki gösterir.
· Testosteron benzeri etkisi ile erektojenik rol oynar.
· eNOS ekspresyonunu arttırır ve NO üretimini arttırır.
· İntrakavernöz basıncı arttırır.
DHEA ve Tribulus terrestris:
· Yaş ile beraber azalan DHEA seviyeleri ile yaş ile beraber azalan ED arasında bulunan bağlantı sonucu ortaya çıkmıştır.
· DHEA üzerine yapılmış çok az klinik çalışma olsa da yapılan çalışmalarda etkinlik gözlenmiştir.
· Tribulus terrestis (demir dikeni) içerisindeki protodioscin ile etki gösterir. Etki mekanizması DHEA seviyelerini arttırarak ED a etki eder.
· Yapılan hayvan çalışamlarında cinsel isteği artırmış, pro-erektil etkileri açığa çıkarmış ve intrakavernöz basıncı artırmıştır.
Hayıt (vitex Agnus castus):
· Prolaktin seviyelerini erkeklerde azaltarak cinsel performansın artmasını sağlar.
Muira Puama (İktidar ağacı) :
· Adaptojen ve afrodizyak etki gösterir.
· Stres azaltıcı, merkezi sinir sistemi baskılayıcı
Damiana (Turnera diffusa):
· İdrar yolunu hafifçe tahriş ederek penis duyarlılığını arttırır.
· Tek başına kullanımı ticari ürünlerde yoktur karışım halinde bulunmaktadır.
· Afrodizyak etkisi vardır.
· Tüm idrar yolu, böbrek enfeksiyonlarında destekleyici tedavi olarak kullanılır.
Velvet Bean (Mucuna pruriens):
· L-dopa öncülüdür.
· Stres ve buna bağlı psikolojik olarak kişiyi rahatlattığı için afrodizyak etki gösterir.
· Sperm sayısını arttırır.
Haftaya "Diğer Takviyeler" ile devam....
