6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’da, 31.05.2012 tarihinde 6308 sayılı yasa ile çok önemli değişiklikler yapıldı.
Bilindiği üzere yasayla getirilen değişikliklerin uygulaması, yönetmeliğin de çıkarılamaması nedeniyle eksik gedik gitmektedir. Eczanelere tam olarak yansıdığını ya da eczacılar tarafından bilindiğini söylemek güç.
Bu değişikliklerin en önemlilerinden birisi, eczanede satılacak ürün yelpazesini gösteren 28. maddedir.
Değişiklik sonrası 28. maddenin birinci fıkrası “münhasıran” demek suretiyle, “sadece eczanede satılacak” ürünleri düzenlemeye çalışırken, ikinci fıkrası “eczanede de satılabilecek” ürünleri, başka bir deyişle, başka yerlerle birlikte eczanelerin de satabileceği ürünleri belirlemeyi hedeflemektedir.
Değişiklikten önce de sonra da serbest eczacıların ne satıp satamayacaklarını belirleyen bu madde, serbest eczacılığı doğrudan etkileyen, yaşamsal düzenlemelerden birisidir.
28. maddenin 1. fıkrası şöyledir: “Beşerî ilaçlar, Sağlık Bakanlığından ruhsatlı geleneksel bitkisel tıbbi ürünler; Sağlık Bakanlığının iznine tabi olan homeopatik tıbbi ürünler, enteral beslenme ürünleri dâhil özel tıbbi amaçlı diyet gıdalar ve özel tıbbi amaçlı bebek mamaları münhasıran eczanede satılır.”
Buradaki kritik sözcük “münhasıran” sözcüğüdür.
Bu sözcük yerine yaşayan Türkçeden “yalnızca” ya da “sadece” yazılmaması, muhtemelen sadece eczanelerde satılacak ürün yelpazesindeki genişlemeye yapılacak eleştiri ve tepkileri dikkatlerden kaçırma ve yasayı bu şekilde geçirme düşüncesidir.
Ancak bu düzenleme ya da davranış biçimi, aynı zamanda kendi sıkıntısını da beraberinde getirmekte; “münhasıran” sözcüğü nedeniyle fıkradaki sadece eczanede satılacak ürünler için bir belirsizlik, bir muğlaklık hali ortaya çıkmaktadır.
Nedeni “münhasıran” sözcüğünün Türkçe karşılığında yatmaktadır. Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde “münhasıran” sözcüğünün anlamı “yalnız, özellikle” olarak verilmiştir.
“Münhasıran” sözcüğü, “yalnızca” ya da “sadece” ile karşılaştırıldığında daha kapalı ve farklı anlamlar içermekte, “sadece” ile birlikte “ayrılmış, özgülenmiş, özellikle, ağırlıklı olarak” anlamlarına gelen çağrışımlar yapmakta ve anlam kaymalarına yol açmaktadır.
Her ne kadar yasa gerekçesinde “sadece, yalnızca” anlamına gelecek bir yaklaşım olsa da “münhasıran” sözcüğünün “sadece eczanede satılabilecek ürünlerle” ilgili itiraz ve değerlendirmelerde, varılmak istenen amacı etkileyeceğini söylemek gerekir.
Türkçenin güzel ve net sözcükleri dururken, “münhasıran” sözcüğüyle anlamı zorlamak ve belirsizleştirmek ilginç...
Yağ satarım, bal satarım, münhasıran satarım.
Hazırlanın,.. “münhasıran eczacılık” dönemi başlıyor!..
f.cakmak@eczacininsesi.com
