Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikle eczanede satılacak ürün yelpazesini gösteren 28. maddenin 2. fıkrasına “...kapsamı Sağlık Bakanlığınca belirlenen tıbbi malzemeler…. eczanelerde satılabilir” ibaresi konulmuştur. Böylece tıbbi malzemeler eczanede satılabilecek ürünler arasında daha açık bir biçimde sayılmış oldu.
Ancak daha önce de tıbbi malzemelerin satılamayacağı konusunda bir engelleme de yoktu. 6308 sayılı yasa ile değiştirilmeden önce 28. madde “Eczanelerde eczacılık ve ziraatte kullanılan kimyevi maddelerle sıhhi malzeme, alatı tıbbiye ve tuvalet eşyasından maada eşyanın müşteriye satılmak maksadiyle bulundurulması yasaktır” şeklindeydi.
Anlaşılacağı üzere tıbbi malzemeler, değişiklikten sonra Sağlık Bakanlığı tarafından belirlense dahi sadece eczane tarafından değil, başka yerlerce de satılabilecektir. Bu bakımdan sadece eczanelere özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
Tersinden bakıldığında, doğrudan kullanılan tıbbi malzemeler olmamakla birlikte ilaç kullanımını sağlayan veya kolaylaştıran strip, enjektör, iğne ucu, şeker ölçüm cihazı gibi malzemeler, basit tıbbi malzeme kapsamında değerlendirilmekle birlikte SGK ilaç temin sözleşmesi ile hastalara verilmektedir.
Öte yandan, asıl önemli gelişme medikal malzemelerin “ilaç gibi” SGK sözleşmesi çerçevesinde temin edilme noktasına gelinmesidir. Ancak bunun giderek kârları düşen eczacılara “ilaç gibi gelip gelmeyeceği” hususunda tereddütler de yok değildir.
2013 yılı Ek Protokolü ile “Medula provizyon sisteminde yapılacak çalışmalar ve entegrasyon sonrası” yürürlüğe girecek değişiklik ve eklerle, artık sigortalı ve haksahipleri, kapsamı belirlenecek medikal malzemeleri eczanelerden alacak ve eczaneler sözleşme çerçevesinde verdikleri medikal malzeme bedellerini SGK’ya fatura edebilecekler.
Eczanelerin medikal malzeme satışına ilişkin 2012 SGK-TEB Protokolü’nün 3.14. maddesi “Kurumca belirlenecek bazı medikal malzemeler bu Protokol kapsamında sözleşmeli eczanelerden temin edilecektir. Bu ürünler Kurumca belirlenen fiyatlar esas alınarak ödenir. Söz konusu medikal malzemelere ait barkodun reçeteye eklenmesi zorunludur.” şeklindeyken 2013 yılı Ek Protokolü ile “Kurumca belirlenecek bazı medikal malzemeler bu Protokol kapsamında TİTUBB (Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankası) kaydı bulunan sözleşmeli eczanelerden de temin edilebilecektir. Bu çerçevede EK-6’da belirtilen ürünler Kurumca belirlenen fiyatlar esas alınarak ödenir. Söz konusu medikal malzemelere ait barkodun reçeteye eklenmesi zorunludur.” şeklinde değiştirilmiştir.
Buna göre kapsamı sözleşmeyle belirlenen tıbbi malzemelerin satışı için, eczanelerin Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Ulusal Bilgi Bankasına kaydolması ve faturalandırma sırasında tıbbi malzeme barkodlarını eklemesi gerekmektedir.
Eczanelerde verilebilecek tıbbi malzemeler, 2013 yılı Ek Protokolü’nün ekinde (EK-6) Kurumca Belirlenen Fiyatlar Esas Alınarak Eczaneler Tarafından Temin Edilebilecek Medikal Malzeme Listesi başlığı altında belirtilmiştir. Bu listedeki malzeme gruplandırmalarına bakıldığında “Hasta Alt Bezi”, “Enteral Ve Parenteral Beslenme Sonda, Torba ve Setleri”, “Diyaliz Sarf Malzemeleri”, “Kolostomi ile İlgili Sarf Malzemeleri”, “İleostomi ile İlgili Sarf Malzemeleri” “Ürostomi ile İlgili Sarf Malzemeleri” şeklinde satılabilecek tıbbi ürünlerin sınırlandığı görülmektedir.
Dikkat edilirse eczanede SGK-TEB sözleşmesi çerçevesinde satılabilecek tıbbi malzemelerin, tıbbi sarf malzemesi çerçevesi ve sınırları içinde kaldığı, sanılanın ve yaratılan imajın tersine ortada son derece zor bir alan olan tıbbi cihaz alanına geçilmediği açıklıkla görülecektir. Zaten ne SGK-TEB sözleşmesinde ne de genel eczacılık mevzuatında bu yönde net bir düzenleme ve yönelim bulunmamaktadır.
Asıl ihtisası “ilaç” olan eczacıların; bambaşka bir alan olan ve kullanımı, bakımı, onarımı, garantili satışı ile apayrı bir uzmanlık gerektiren tıbbi cihaz ve Sözleşme ekine konulanlardan daha derin bilgi ve deneyim gerektiren tıbbi malzeme satışına geçmesi yönünde dikkatli ve ihtiyatlı olması gerekir.
Kârları düşen eczacılara, ilaç-eczacılık dışında başka kâr alanları yaratmaya kalkışırken ataların “dimyat-pirinç” üzerine söylenmiş sözünü ve tıbbi malzeme/cihaz piyasasının çok aktörlü ve karmaşık bir “gayya kuyusu” olduğunu hatırlatmak gerekir.
f.cakmak@eczacininsesi.com
