Uzm. Ecz. Dilek Kiremitçi
DEMİRHİNDİ
LATİNCE ADI: Tamarindus indica
FAMİLYASI: Fabaceae
YÖRESEL ADLARI: Hint hurması, İngilizce’de tamarind olarak bilinir.
YETİŞTİĞİ YERLER: Afrika kökenli olmakla birlikte öteden beri bütün tropikal ülkelerde, özellikle de Hindistan ve Mısır'da yetiştirilen ağaç türü.
ÖZELLİKLERİ: Demirhindi ağacının olgunlaşmış meyveleri baharat olarak kullanılır. Tadı ekşi olan bu baharat çok besleyicidir. Birçok yemeğe, salatalara, çorbalara, turşulara katılır. Üzerine toz şeker serpiştirilerek çiğ olarak da tüketilebilir. Ayrıca içki üretiminde, reçel ve şerbet yapımında da kullanılır. Demirhindi meyvesinin müshil ve iç yumuşatıcı bir etkisi vardır. Tahriş edici olmadığından tehlikesizce ve kolaylıkla kullanılabilir. 20 - 60 gramı müshil etkisi gösterir. Çoğu zaman macun halinde alınır ve demirhindi macunu yapmak için 3 gr papatya tozu, 30 g sinameki, 50 g demirhindi yeterince şeker şurubuyla karıştırılır. Afrika kıtasında fillerin uysallaştırılması için kullanılır.Afrika, Asya ve Latin Amerika mutfaklarında yemeklere verdiği ekşi tadı ve koyu rengi ile yer almaktadır.Demirhindi ağacı 150 yaşına kadar yaşayabilmektedir. Demirhindi meyvesinin bir ağacından yılda 250 kg kadar demirhindi meyvesi elde edilebilir
ETKEN MADDESİ: Protein, şeker, pektin, A, B1, B2, B3, B5, B6 ve C vitaminleri, potasyum, magnezyum, fosfor, kalsiyum, sodyum, selenyum, demir ve bakır gibi mineraller mevcuttur. İçinde barındırdığı A,C ve E vitaminleri ve selenyumdan dolayı antioksidan kaynağıdır. Tartarik asit,sitrik asit ve malik asit içerir.
ETKEN MADDENİN KİMYASAL FORMÜL AÇILIMI:
NERELERDE KULLANILIR: Özellikle Hint, orta doğu ve güney doğu Asya yemeklerinde tatlımsı ekşi bir aroma verdiği için tercih edilmektedir. Günümüzde de şekere kıvam verici olarak kullanılmaktadır.Demirhindi mide, bağırsak, sistemine olumlu etki eder. Bağırsak spazmını engeller, kabızlığı giderir ve sindirimi rahatlatır. Bu meyve kan lipitlerini düşürür ve kilo verilmesine destek sağlar. Kalp hastalıklarına karşı koruyucu etkisi olduğu bilinenler arasında yer alır. Ayrıca ağrılı ve şişen eklemlerde oldukça etkili bir tedavi alternatifi olabilir. Boğaz ağrılarında meyvesi kaynatılan su ile gargara yapılırsa ağrıyı giderir, enfeksiyonu düşürür. Demirhindinin kaynatılmış suyu iltihaplı göz hastalıklarına ve göz kuruluğuna da iyi gelmektedir. Sarılık ve nezlede tedavi edici özelliği ile bilinir. A, C ve E vitamini bulunan içeriğinden ötürü kansere karşı koruyucu olan çok iyi bir antioksidandır. Ateş düşürücü özelliğinin yanı sıra cilt lekeleri ve çillere karşı etkilidir. Hipertansiyon, kolesterol ve obeziteye karşı iyi gelir. Safra kesesi hastalıkları ve ülsere de iyi gelmektedir.
NASIL HAZIRLANIR:
Osmanlı döneminde 41 çeşit baharat ilavesiyle yapılan demirhindi şerbetinin tarifi basılı ilk
Türkçe yemek kitabı olan Melceü't Tabbahin'de de yer almış.
200 gram demirhindi (kabuklu ise meyvelerin net ağırlığı)
2 litre içme suyu
1 su bardağı toz şeker azaltıp arttırabilirsiniz (isterseniz şeker yerine bal da kullanabilirsiniz)
1 çubuk tarçın
2-3 diş kuru karanfil
Taze zencefil (2-3 santimlik ince bir parça)
2-3 adet yıldız anason
Paketteki preslenmiş demirhindiler kırılır ve büyükçe bir tencereye alınır,
1. Şayet kabuklu demirhindi ise kuru dış kabukları ayıklanır ve yıkanıp süzüldükten sonra tencereye alınır,
2. Üzerine 2 litre içme suyu koyulup kapağı kapatılır ve 1 gece bekletilir,
3. Ertesi gün tenceredeki demirhindiye çubuk tarçın, kuru karanfil, taze zencefil ve toz şeker eklenir,
4. Şeker yerine bal kullanılacaksa bal bu aşamada değil ılıdıktan sonra eklenir,
5. Orta ateşte su fokurdadıktan sonra 10-15 dakika daha kaynatılır,
6. Ocaktan indirilen şerbet soğumaya bırakılır,
7. Derin bir kasenin veya tencerenin ağzına ince tel bir süzgeç yerleştirilir,
8. Süzgecin içine de temiz tülbent serilir ve şerbet süzülür.
9. Buzdolabında soğutulduktan sonra istenirse buz ilavesiyle servis yapılır.
10. Bu şerbeti isterseniz çay gibi damak tadınıza göre soğuk su ile seyreltebilirsiniz.
KULLANIM MİKTARI: Sabah öğlen akşam 1 su bardağı içilmesi tavsiye edilir.
YAN ETKİLER: Yok.Ama aşırısı zarar diyoruz değil mi?
KLİNİK ÇALIŞMALAR:
Bu klinik çalışma bize, antitüberküloz ilaçlarının kullanımı sırasında karaciğere verdiği zararı önlemede demirhindinin çok başarılı olduğunu göstermektedir.
Burada anlatmak istediği ise kanda lipit seviyesini düşürücü etkisinin bulunmasıdır…
KAYNAKLAR: https://tr.wikipedia.org/wiki/Demirhindi
http://www.1organik.com/demirhindi-nedir-nasil-kullanilir.html
http://www.1organik.com/demirhindi-nedir-nasil-kullanilir.html
http://www.masalkek.com/kose-yazilari/demirhindi-faydalari-demirhindi-serbeti-faydalari- antioksidan-demirhindi-meyvesi/
http://eds.a.ebscohost.com/eds/detail/detail?vid=1&sid=f8f38bd6-c98a-4162-ac40-
0ea56ed82519%40sessionmgr4007&hid=4105&bdata=Jmxhbmc9dHImc2l0ZT1lZHMtbGl2ZQ%3d%3d
#AN=edsgcl.468141463&db=edsgih