Sevgili meslektaşlarım,
Çok kapsamlı detay bilgiler de vermek istedim ama şimdi düşünüyorum ki önce çok temel bilgileri vereyim, sonrasında detaylara gireriz.
İlaç takip sisteminin amacını nerede okuduysam sahte ilaçları ve sahte kupür ile yapılan yolsuzluğu engellemektir deniyor.
Şimdi yazacaklarıma çok dikkat etmenizi isterim, ambalaj üzerine yapılmış bir baskı konumuz olan ilacın sahte olup olmadığını hiçbir zaman garanti altına almaz. Ambalaj malzemesi sahte olmayabilir ama insan için gerekli olan ilacın sahte olmasını engellemez. Bir diğer konuda mükemmele yakın bir takip gerektirecek olan bu sistem, olsa olsa Türkiye’nin gerçekleri kadar mükemmel bir sistemle takip edilebilir. Şöyle düşünelim, bugün için ülkemizde en mükemmel olduğunu düşündüğümüz hangi sanal sistem varsa işte en fazla onun kadar mükemmel olabilir. Çünkü uygulayıcılar ve sistemi kuracak olanlar bu ülkenin insanları. Şimdiye kadar neyi mükemmel yaptılarsa, bu sistemde en fazla o kadar olacağı beklenmelidir. Bu durumda en ufak bir hatanın gerek üreticiyi, gerek eczacıyı ve gerekse hastayı etkileyeceği için yüzde hatası olmayan bir sistem olmalıdır. Kanuni suç olacak olan hatalı işler ne kadar sağlıklı takip edilebilecektir. Doğrusu 30 yıllık bir eczacı olarak söyleyebilirim ki daha henüz idari işleri kuramamış, vatandaşlık görevimiz olan nüfus sistemini ve siyasi ödevimiz olan seçme ve seçilme işlemimizi bile sağlıklı bir şekilde hayata geçirememiş ülkemiz insanı için çok zor, içinden çıkılamaz zorlukları olan bir şekilde devreye girebilir ancak. Tabi bir şekilde ben yaptım oldu mantığı olabilir, devreye girer, önemli birilerinin canı yanınca da önce biraz gevşetilir ve sonrada sistem kalır ama ne takip eden nede soran kalır. Sonuçta müthiş bir ticaret hikâyesi ortaya çıkmış, ciddi yatırımlar ve para harcanmış olur.
Sözcükleri böylesine sıralamak güzel, hoş oluyor. Birde küçük öneri vererek bu seferlik yazıyı burada bitireyim. Neden sistem tüm ürünler için devreye alınıyor ki. Güncel bir seslenişle küçük ama anlamlı bir açılım yapalım ve şayet SGK biliyorsa pahada ağır ama sayıda az olan örneğin 20 – 30 ürün için devreye alalım. Hem daha az ürün takip edilir hem caydırıcı olur ve muhtemelen de daha sağlıklı sonuçlar alınır mesela bir iki sene sonra bu ürün sayısı çoğaltılarak sistem genişletilir. Açılımı böylece sürdürelim.
Neden bu sistem sağlıklı yürümez;
Sistem üreticiden başlayacak, Ülkede bir yılda üretilen ürünlerin ambalaj adedi nedir biliniyor mu? İşte bu sayı kadar ürün, ürünün raf ömrü boyunca takip edilecek. Bu mantıkla bakıldığında bir küçük öneri daha söyleyeyim, Kalite Güvencesi gereği ve GMP kavramı içinde her ürün için geri çekme işlemi belli bir sistemle ve tüm ambalajlar için yapılabilmelidir. Bu mümkün oluyor mu acaba. İlaç takip sistemini devreye almadan her firmanın en az 5 ürününde mesela 5 partisi için bir geri çekme prosedürü uygulasın, elde edeceği başarı ilaç takip sisteminin başarısı kadar olacaktır. Eğer bu başarı % 100 olursa sistem için umutlu bakılabilir. Bakalım kaç firma her parti üretiminin sayısını, dağıtımını, dağıtım zinciri içindeki depolar aynı verilerle hangi eczanelere ya da nerelere verdiklerini bildirebiliyorlar ve biz eczaneler hangi hastalara vermişiz ortaya çıkarabiliyor muyuz? Ama unutmamak gerek hiç hata olmayacak, hiçbir kuruluş bir diğerinden bilgi almadan sadece elindeki verileri iletecek. Bu sisteme SGK da dâhil olarak sistemden hastaları teyit edecek ve Sağlık bakanlığı da firmaların bilgilerini doğrulayacak. Önerim sadece birkaç parti ürün içindir. Unutmayın ki sistem tüm ürünler, tüm sistemler, tüm kuruluşlar için yürüyecek. Bakalım önerdiğim süreç ne kadar zamanda ve ne kadar sağlıkla yürütülebilecek.
Şimdilik bu kadar, şayet ilginizi çektiyse, firmalarda ve diğer kanallarda sistemden neden şüphem var onu da yazarım.
Bu konuda da küçük bir tüyo vereyim. Kaç firmada üretim firesiz yapılabiliyor, ya da üretim kayıtları 0 hatayla oluşturulabiliyor ve daha da önemlisi ne kadar ambalajlama işlemi firma içinde veya dışında üçüncü şahıslarla ve manüel olarak yapılıyor. Bir sonraki yazıda işte bunlar olabilir.
Saygılar, sevgiler
Dr. Ecz. B.Ufuk HALLI
