GÜNDEM
MUSTAFA BALBAY
Eczaneler Zincirleniyor
Türkiye’de yazboz tahtasına dönen alanların başında sağlık geliyor. Artık sağlık sözcüğünü de tek başına kullanmamak gerekiyor:
Sağlık sektörü!
AKP hükümeti her şeye ihale ve para gözüyle baktığı için, 6 yıldır sağlık alanında attığı adımlar da bundan payını aldı. Durmuş bir saatin bile günde iki kez doğruyu gösterdiği gibi, elbette bu atılan adımlar arasında doğru olanlar da vardı. Ancak bir bütün olarak bakıldığında Türkiye’deki sağlık sistemi AKP uygulamalarıyla birlikte içinden çıkılması giderek zorlaşan bir karmaşaya dönüştü.
Sosyal devlet kavramının en temel unsurlarından biri olan sağlıkta her birkaç ayda bir yeni bir uygulamayla karşı karşıya kalıyoruz. Son olarak eczacıları da sektörün bir parçası haline getirdiler.
Diyelim ki sürekli kullandığınız bir ilaç var, her zamanki gibi eczanenize gittiniz, ilacınızı istediniz. 10 YTL muayene ücreti ödemeniz gerekiyor. Diyelim ki yaptığınız ödemelerin belgesini toplamada hassassınız, fiş istediniz, eczacı size şu karşılığı veriyor:
“Özür dileriz, fiş veremeyiz. Çünkü bu bizim aldığımız bir para değil. Devlet adına sizden biz topluyoruz.”
Eczacı bir anlamda tahsildar yerine konuyor.
***
Çağdaş sağlık değerleri dikkate alındığında eczacı sağlık hizmetinin çok önemli bir unsuru. Eczacılar işlevlerinin daha yaşamsal hale gelmesini istiyor ve şunu öneriyorlar:
Hastaya ilacı verdiğinizde ilacın etkisi konusunda biz de devrede olalım. Buna göre yeni bir sistem geliştirilsin.
Hükümetse eczacıların bu isteği bir yana, yeni bir yasa çıkarmaya hazırlanıyor. Eczacı ortaklığı getirilecek, böylece bir sermaye sahibi istediği kadar eczane sahibi olabilecek. Kısacası eczane zincirleri oluşacak.
İlk bakışta serbest bir ticaret ortamına geçiş gibi görünen bu değişiklik özünde eczacıyı sağlık hizmeti veren bir kişi değil, reyon görevlisi durumuna düşürecek.
Türkiye’deki ilaç pazarı yaklaşık 15 milyar dolar. Uluslararası ilaç tekellerinin hesaplamalarına göre giderek yükselen bir pazar. Öyle anlaşılıyor ki, özel hastaneler konusunda yaşanan karmaşanın üstüne şimdi eczacılar eklenecek.
Hükümetin kafasındaki değişiklikler yaşama geçtiğinde Türkiye’deki 24 bin eczaneden 7-8 bini ilk aşamada kapısına zincir vuracak. Ayakta kalanlar da zincirlenecek. Yani eczaneler zincirinin birer halkası olacak.
***
Yürürlükteki eczacılık yasasının en önemli maddesi şu:
“Eczanenin sorumlusu eczacıdır.”
Çok doğal bir madde gibi görülen bu tümce konunun ruhunu oluşturuyor. Yapılması planlanan değişiklikle eczacı artık fiilen sorumluluğun dışına çıkıyor.
Dünyada kimi ülkeler eczanelerde zincir sistemini benimsedi. Ancak uygulamada yukarıda sözünü ettiğimiz olumsuzluklar gündeme gelince bir kısmı vazgeçti, vazgeçmeyenler de çözüm arıyor.
Halen uygulanmakta olan sistemin olumsuzlukları yok mu? Elbette var. Örneğin batıdaki kimi illerde 700-800 kişiye bir eczane düşerken doğuda 15 bin kişiye bir eczane düşüyor. Hükümet, her alanda olduğu gibi burada da bu ve benzeri sorunları çözüyormuş gibi gösterip daha köklü bir olumsuzluğa imza atıyor.
Türk Eczacıları Birliği yarın tüm eczacılarla, öğrencilerle ve sağlıkta dönüşümün mağduru olanlarla birlikte Ankara’da Kolej Meydanı’nda sesini duyurmaya çalışacak.
Zincirlenmek istenen sadece eczaneler değil, Türkiye’deki sağlık sisteminin en önemli halkasıdır.
