AROMATERAPİ UYGULAMA YOLLARI VE GENEL İLKELER
Ecz. Sevil Ağalar Altınel
Uçucu yağlar, teröpatik etkinlik/yarar ve zevke göre çeşitli yöntemlerle uygulanabilir. Hangi kullanım metodu seçilirse seçilsin hem fiziksel hem psikolojik iki yönlü etki görülür.
Uçucu yağların oral kullanımı ancak doktor kontrolü ile olabilir. Uçucu yağlar çok konsantre, çok güçlü etkileri olan maddelerdir. Bu nedenle güvenli kullanıma dikkat edilmelidir. İstenilen etkinin oluşması ve tedavinin başarıya ulaşması için güvenirlilik değerlendirmesi, tavsiye edilen seyreltme oranı ve doğru uygulanım şeklinin seçimi önemlidir.
Uçucu yağ seçimi yaparken herşeyden önce gerçek bitkilerden distile edilmiş doğal ve saf uçucu yağlar seçilmelidir. Uçucu yağlarda tağşiş çok sık görülmektedir. Bu nedenle eczanının tavsiyesi ve seçimi önem taşımaktadır.
Uçucu yağların aromaterapi uygulama metodlarından en önemli ve yaygın kullanımı masaj yoludur. Bu uygulama metodunda masajın psikolojik yararından da faydalanılır. Masaj yolu ile kan ve lenf dolaşımı hızlanır , lenf drenajı sağlanır. Hayat enerjisi artarken sinir sistemi üzerinde de yatıştırıcı , sakinleştirici etki sağlanır.
Aromaterapi masajı, koku ile beyini uyarır ve uçucu yağ moleküleri cilt yüzeyinden geçerek dermise oradan da kılcal damar yolu ile dolaşıma katılır.
Uçucu yağlar hiçbir zaman cilde direkt uygulanmamalıdır. Uçucu yağlar, cilde direkt uygulama durumunda irritasyona veya yanığa neden olabilirler. Bu nedenle mutlaka taşıyıcı yağ ile seyreltilerek kullanılmalıdırlar. Taşıyıcı yağ seçiminde özellikle soğuk sıkım bitkisel yağlar örneğin; badem, susam, ceviz, üzüm çekirdeği gibi tercih edilir. Hangi sabit yağın kullanılacağı, uygulanacak tedavi veya kişiye göre seçilir.
Cilde seyreltilmeden direkt olarak uygulanabilen sadece lavanta ve çay ağacı yağlarıdır. Bu iki uçucu yağ noktasal tedavilerde yanık, böcek sokması, sivilce, ciltte olabilecek kabartı veya kızarıklıklarda gerektiğinde seyreltilmeden kullanılabilecek yağlardır. Lavanta ve Çay ağacı non-irritan uçucu yağ olarak sınıflandırılır.
Güncel kullanımda uçucu yağ ve sabit yağ hesaplanması yüzde ile yapılmaktadır. Kullanılacak kişi veya duruma bağlı olarak uçucu yağın, sabit yağa oranı %0,5 -3 oranında değişmektedir. Uçucu yağ sabit yağa damla hesabı yapılarak eklenir.
13 yaşın altındaki altındaki çocuklarda %1 veya 10 ml sabit yağda 2 damla olarak verilir. Üç yaşın altındaki çocuklarda %0,5 veya 10 ml sabit yağda 1 damla olarak hesaplanır.
Örneğin çok duyarlı ve allerjik kişiler veya hamilelerde % 0,5 oranını tavsiye edilir. Hamilelerde aromaterapi masajı oldukça faydalıdır yanlız karın bölgesine uygulanmaktan sakınılmalıdır. Hamilelerde rezene, nane, biberiye ve civanperçemi kullanılmamalıdır.
Eğer uçucu yağdan beklenti psikolojik bir yarar sağlamak ise %1 oran yeterli olmaktadır.
Üç yaş altı çocuklarda; 10ml sabit yağa 1 damla uçucu yağ eklenmesi yeterli olabilmektedir.
Aromaterapi masajı yaralı, enfeksiyonlu ve yoğun morlukların olduğu bölgelere uygulanmamalıdır.
Ayrıca uçucu yağlar krem veya jel ile karıştırılarak da uygulanabilmektedir. Bu durumda %2 oranı kullanılması tavsiye edilier. 20 damla uçucu yağ 50 gr krem veya jele damlatılarak karıştırılır.
Kompres belirli bölgelerin tedavisinde uygulanabilecek etkili bir yoldur. Özellikle sıcak kompresler sırt ağrıları, romatizmaya bağlı ağrılar ve osteoartrit de oldukça etkili yöntemlerdendir. Sıcak kompres uygulaması için bir kaba sıcak su doldurulur ve 3-5 damla uçucu yağ eklenir. Pamuklu bir kumaş suya daldırılıp sıkıldıktan sonra istenen bölgeye kompres yapılır.
Soğuk kompresler yine bir kaba soğuk su koyarak aynı yöntemle yapılır. Soğuk kompres akut vakalarda tercih edilir örneğin baş ağrısı, morluklar, burkulma ve incinmelerde tercih edilmektedir.
Buhar inhalasyonu, akciğerleri temizleme, sinusleri açma mukus ve enfeksiyonla baş etmek için etkili bir yöntemdir. 3-4 damla uçucu yağ, kaynayan suya damlatılır. Baş çevresine bir havlu konularak 1-2 dakika nefes alınır. Daha sonra aynı yöntem tekrarlanılır. Eğer uygulayan kişide rahatsızlık yaratırsa devam edilmemelidir.
Aromaterapi uygulamada en zevkli metod banyo uygulamasıdır. Bu metod ile adeleler ve sinir sistemi gevşer, ağrı ve kramplarda rahatlama sağlanır. Erişkin bir kişi için 5-6 damla uçucu yağın sıcak suya damlatılıp karıştırması yeterli olabilir.
Uçucu yağların oda içinde yayılımını sağlayarak rahatlama ve zihin temizleme sağlanabilmektedir. Buhurdanlıklar; sıcak suya uçucu yağ damlatma metodu ile havada yayılarak etki göstermektedir.
Yakında, "uçucu yağ kullanımında dikkat edilecek noktalar"...
