ECZACININ SUT İLE İMTİHANI –XII
EPOIETIN REÇETELERİ
Sevgili meslektaşlarım,
Bu hafta epoetin içeren reçetelere göz atalım.
Eritropoez Stimüle edici Ajanlar (ESA) kan Hemoglobin düzeyini yükseltmeyi hedefleyen ilaçlardır. Prediyaliz ve diyalize giren hastaların renal anemisi ile kemik iliğinde kırmızı kan hücresi üretemeyen Miyelodisplastik Sendrom (MDS) hastalarının hemoglobin üretimini artırmak ve hayat kalitesini yükseltmek için reçete edilmektedir.
KRONİK BÖBREK HASTALARINDA EPO YAZILMA KOŞULLARI
Rapor Kodu: 03.00 Kronik Böbrek yetmezliği
Rapor düzenleyebilecek hekimler: Nefroloji veya Diyaliz Sertifikalı Uzman hekimler
Reçete yazabilecek hekimler: Nefroloji veya Diyaliz Sertifikalı tüm hekimler
Tedavi başlama koşulları:
A- HEMOGLOBİN TAKİBİ
Hemoglobin değeri 10 gr/dL altına düştüğünde tedaviye başlanır.
B- TSAT VEYA FERRİTİN TAKİBİ
Hastanın aşağıda belirtilen TSAT veya Ferritin değerlerinden en az birinin koşulları karşılıyor olması gerekir.
- TSAT (transferrin saturasyonu) değeri %20 seviyesinin altına düştüğünde tedaviye başlanabilir.
TSAT hesaplamada kullanılan formül:
TSAT %= Demir /Demir bağlama kapasitesi
- Ferritin değerinin 100 µg/L üzerine çıktığında tedaviye başlanabilir.
İdame tedavi sırasında ve/veya tedaviye yeniden başlandığında TSAT >%20 ve/veya ferritin >100 µg/L olmalıdır.
Tedaviye devam kararı koşulları:
Hemoglobin değeri 11 gr/dL’ye ulaşıncaya kadar başlangıç dozunda tedaviye devam edilir. Hb seviyesi 11-12 gr/dL arasında değere ulaştığında idame dozuna düşürülmesi gerekir. Hb seviyesi 12 gr/dL’yi aşınca tedavi kesilir. Hasta Hb seviyesi için takibe alınır ve Hb seviyesi 12 gr/dL altına düştüğünde, tedaviye tekrar başlanabilir.
Hb değeri her ay ölçülür ve tetkik sonuç belgesinin tarihi ve sonucu reçete veya raporda belirtilir.
Tüm tedavi boyunca, Hb düzeyi 12 gr/dL altında bulunduğu sürece, TSAT veya Ferritin değerinin en az birinin koşulları sağlamadığı durumda da (TSAT değerinin %20 altına düşmesi,Ferritin değerinin 100 µg/L seviyesinin altına düşmesi) tedavi kesilmelidir.
Bu değerlere hemodiyaliz hastalarında 3 ayda bir, periton diyaliz hastalarında 4 ayda bir bakılır ve tetkik sonuç belgesinin tarihi ve sonucu reçete veya raporda belirtilir.
Reçetelerde nelere dikkat edeceğiz
- hastanın kilosu,
- kilo başına alacağı haftalık doz
- son 1 ay içinde ölçülmüş hemoglobin değeri
- Hemodiyaliz hastalarında son 3 ay, periton diyaliz hastalarında son 4 ay içinde ölçülmüş ferritin veya TSAT değeri
- Yukarıdaki bilgiler reçetenin açıklama kısmında yazılı olmalıdır.
- Ayrıca, doz aşımı yaşanmaması için, Hb değerine bakarak hastanın alabileceği maksimum dozu hesaplamamız gerekiyor. Bu gurup ilaçlarda en sık rastlanan kesinti nedeni doz aşımıdır. Örn: İdame tedaviye uygun Hb değeri bulunan bir hastaya, yanlışlıkla Başlangıç tedavisi dozu uygulanması
- Raporda epo gurubu ilaçlardan birinin ( EPOETİN ALFA, BETA, ZETA, DARBOPOETİN ) olması kafidir, diğerleri muadil kabul edilmektedir.
Hesaplamaya dair ipuçları:
Öncelikle Hb seviyesine bakarak hastanın başlangıç dozu mu idame dozu mu alacağını görmemiz gerekir.
Başlangıç tedavisi: Hb seviyesi 11 gr/dL altında
İdame tedavisi: Hb seviyesi 11-12 gr/dL arası
Başlangıç tedavisi dozu:
Ünite cinsinden hesaplanan ilaçlarda (Epoetin alfa, beta, zeta) 50- 150 IU/hafta,
mcg cinsinden hesaplanan ilçlarda (Darbopoietin)0,25- 0, 75 mcg/hafta
İdame tedavisi dozu: (Hb değerinin 11-12 dL arasında olması)
- Ünite cinsinden hesaplanan ilaçlarda (Epoetin alfa, beta, zeta) 25-
- 75 IU/hafta,
- mcg cinsinden hesaplanan ilçlarda (Darbopoetin) 0,13- 0,35 mcg/hafta
- Ünite cinsinden hesaplanan ilaçlarda; hastaya uygulanabilecek dozlar haftada en az 25 IU, en fazla 75 IU olmalıdır. Bu hesabı mutlaka yapmakta fayda var. Diyelim ki, hastamız 75 kg ve tedavi şeması 75 IU olarak bildirilmiş. 75X75=5625 IU hastanın alabileceği maksimum dozdur. 2000 IU üründen haftada 3 uygulama veya 3000 IU üründen haftada 2 uygulama yapılabilecektir. Doz aşımına yol açmamak için, reçete girişi sırasında, TEDAVİ ŞEMASI kutucuklarına Haftada/kilo/Ünite şeklinde giriş yaparak, MEDULAnın bitiş süresini otomatik hesaplamasını sağlayabiliriz.
- Mcg cinsinden hesaplananilaçlarda başlangıç dozu 0,25-0,75 mcg/hafta
İdame dozu 0,13-0,35 mcg/hafta
MEDULA ilaç kartında haftada 1 uygulama sınırı olsa da, Kilo X Tedavi şemasının yazılan ilaca uygun olup olmadığını hesaplamak gerekiyor. Örneğin 75 kg hastaya başlangıç dozunda reçete yazılıyorsa, en az Aranesp 20 mcg, en fazla Aranesp 60 mcg reçete edilebilir. Dikkat etmekte fayda var.
Haftaya yazımda MDS hastalarında EPO gurubu ilaçların kullanımını ve reçetelendirme koşullarını ele alacağım.
Sağlıcakla kalın.
Ecz. Zeynep Aynur Akyol
Kaynaklar:
- Güncel SUT
- İlaç Prospektüsleri
- Rx İlaç Bilgi Kaynağı
- TEB Rp
- Medula ilaç kartları
- Türk Nefroloji Derneği yayınları
- Raporkontrol Programı
