“Haşimato “ her ne kadar bizlere farklı ürünleri çağrıştırsa da, aslında bir hastalık adı. Üstelik her geçen gün daha çok yaygınlaşan ve kadınlarda daha fazla görülen bir tiroid hastalığı. Bu hastalık Vücudun bağışıklık sisteminin bozulması sonucu ortaya çıkıyor ve tiroid bezi yetersizliğine yol açıyor. Vücudun bağışıklık sisteminin kendi kendine savaş açması sonucu olarak gelişiyor.
Haşimato hastalığı Vücutta tiroit bezine karşı gelişen antikorların artarak tiroit bezini vücuda zararlı bir virüs gibi görerek onu yok etmeye çalışmasından kaynaklanıyor. Medipol Üniversitesi Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Sinan Çağlayan, hastalık hakkında önemli noktaların altını çiziyor.
Ailesel özellik gösteriyor
Hashimoto tiroiditi görülen hastaların çoğunluğu kadın. Kadınlarda erkeklere göre 15-20 kat fazla görülüyor. Yaşları 18-50 arasında olan kadınlarda görülme sıklığı % 10’lara kadar ulaşıyor. Hashimoto tiroiditi görülen vakaların çoğunluğu kadın olup, hastaların anne, kardeş, çocuk, hala ve teyzelerin de görülebiliyor. Bu nedenle toplumda anne-kız hastalığı olarak da tanımlanıyor. Genetik geçiş gösteren Hastalığın, ortaya çıkışını çevresel faktörler de tetikliyor.
Çevresel faktörler de hastalığın görülme sıklığını artırıyor
En başta aşırı iyot tüketimi geliyor. Diğer çevresel faktörler stres, gebelik, enfeksiyonlar, sigara, hepatit C enfeksiyonu ve selenyum eksikliğidir. Ceviz, et, sakatatlar, balık ve kabuklu deniz ürünleri, sebze, meyve ve yumurta gibi besinler bol miktarda selenyum içeriyor. Selenyum, özellikle tiroit hücrelerinin zarında otoantikorların bağlanarak hasarı başlattığı bölgeyi koruyabiliyor. Bu yüzden özellikle tiroit hormonları normal olan Hashimoto hastalarında belli aralıklarla selenyum alınması ve iyot kısıtlaması öneriliyor.
Bu şikâyetler varsa dikkat
Hipotiroidi olan bir hastada halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, ani kilo artışı, kilo verememe, üşüme, çabuk yorulma, cilt kuruluğu, bağırsak hareketlerinde yavaşlama, kabızlık, unutkanlık ve depresif duygu durumu gibi belirtiler görülüyor. Hipotiroidisi olan kadınlarda adet kanamaları miktar olarak daha fazla ve daha uzun süreli olabiliyor
Haşimato hastalığında düşen tiroid hormonu (hipotiroidizm); vücudun organlarının çalışmasını yavaşlatır ve kilo artışına (şişmanlık) neden olur. Bu hastalarda, tiroid hormonu tedavi ile eksiksiz olarak yerine konulmadıkça uzun süre de olsa şişmanlık için yapılan diyetler, ağır spor programları ve kullanılan ilaçlar etkili, faydalı olamıyor.
Çocuklarda Hashimoto hastalığı olursa büyüme gecikmesi, kemik yaşında gecikme ve yüksek kolesterol seviyeleri bulunur.
Aslında Hashimoto Tiroiditi’nde sadece hipotiroidizm durumu görülmez. Eğer antikor salgısı fazla olup tiroit bezi kısa sürede büyük hasar alırsa zarar gören hücrelerden kana aşırı miktarda karışan tiroit hormonları (T4 ve T3) hipertiroidiye (tiroit bezinin fazla miktarda hormon salgılaması durumu) neden olabilir.
Hipertiroidi durumunda ise kilo kaybı, ishal, terleme, çarpıntı, enerji azlığı gibi yakınmalar ön plandadır. Tiroit testleri normalse hastada hiçbir yakınma olmayabilir. Ya da cilt değişiklikleri ve saç dökülmesi görülebilir. Bayanlarda adet bozuklukları da olabilir. Bu durumda gebe kalmada zorluklar olabilir.
Tanı nasıl koyuluyor?
Hashimoto tiroiditi varsa ailenin diğer üyelerinde de tiroit tetkikleri yapılmalı. Hashimoto tiroiditi tespit edilen kadınların anneleri, kızları, kız kardeşleri, hala ve teyzeleri bu hastalık yönünden araştırılmalı.
Tedavi her hastanın özelliğine göre değişiyor
Teşhis konulduktan sonra, hemen hormon tedavisine başlanıyor, kullanılan doğal bir hormon olduğu için de özellikle gebelerin kullanmasında da bir sakınca olmuyor. Hastanın boyuna, kilosuna ve TSH denilen hormona göre ayarlanan hormon dozunu aldıktan sonra altı ayda bir TSH’nın kontrol edilmesiyle takip kolaylıkla yapılabiliyor.
