Uzm.Ecz.Duygu Değirmen KIRBOĞA
GRİP VE GRİP AŞILARI
Uzm.Ecz.Duygu Değirmen KIRBOĞA
Trivalan - Tetravalan Aşılar ve İçerikleri, Farkları..
Grip Nedir?
Grip, influenza adı verilen virüsün sebep olduğu; yüksek ateş, şiddetli kas ve eklem ağrıları, halsizlik, bitkinlik, titreme, baş ağrısı ve kuru öksürük gibi belirtilerle ortaya çıkan bir mevsim hastalığıdır. Grip kış aylarında ortalama 6-8 hafta süreyle etkili olur.
İnfluenza virüsü A, B, ve C tiplerine sahiptir. C tipi insanlarda hastalık yapmaz.
İnfluenza A, daha hafif seyreder.
İnfluenza B ise daha çok çocukları etkiler. Grip virüsü bazı yıllarda büyük salgınlar yapabilir.
Grip hastalığının belirtileri sıklıkla soğuk algınlığı belirtileri ile karıştırılır. Grip hastalığının kesin tanısı hastalığın ilk 3 gününde burundan alınan bir sürüntü yardımı ile konur.
GRİBİN BULAŞMA YOLLARI NELERDİR?
İnfluenza enfeksiyonu geçiren hastaların solunum sekresyonlarında çok sayıda virüse rastlanır. Virüs ile enfekte olan hastalar öksürdüklerinde veya hapşırdıklarında ortama büyük damlacıklar (>5 mikron) veya aerosol şeklinde virüs yayarlar. Farklı şekillerde bulaşlar mevcuttur.
*Birincisi damlacık yolu ile bulaştır. Hastalardan saçılan damlacıklar havada asılı kalamadığı için damlacık yoluyla bulaş için enfekte bireye yakın temas gerekir.
*İkinci tip bulaş doğrudan bulaştır. Havada asılı kalan küçük aerosoller uzak mesafelere gidebilmektedir.
* Üçüncü tip olan, Dolaylı bulaş kontamine yüzeylerle temas ile gerçekleşir.
Bir çalışmada, öksürme, hapşırma olmadan nefes alıp vermekle de hastalığın bulaşabileceği gösterilmiştir. Transokuler giriş de bildirilmiştir.
İnfluenzanın inkübasyon süresi 1 ila 4 gün arasında değişir. Hastaların virüsü yaymaya başlaması, semptomların görülmesinden 24 ila 48 saat önce başlar. Bu dönemde yayılan virüs sayısı semptomatik dönemdekinden çok azdır. Ortalama virüs yayma süresi 4.8 gün olmakla birlikte bu süre 7-10 güne kadar uzayabilir . Ev içi bulaş sonucu gelişen sekonder influenza vakalarında virüs atılımı daha kısa sürelidir ve atılan virüs miktarı semptomların şiddetiyle doğru orantılıdır. Yaşlı, kronik hastalığı olan veya bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda virüsün vucutta kalma süresi uzayabilir. Sistemik glukokortikoid kullanımı, kronik akciğer hastalığı, diyabet gibi komorbiditeleri olan 16 yaş üzeri H3N2 influenza enfeksiyonu geçiren 147 hastanın incelendiği bir çalışmada, viral klerensin daha yavaş olduğu ancak semptomların başlamasından itibaren dört gün içinde antiviral tedavi başlanan hastalarda viral klerensin hızlandığı ve bir hafta içinde virüs atılımının sonlandığı bildirilmiştir.
Grip belirtileri nelerdir?
Grip Hastalığına Bağlı Gelişen Komplikasyonlar Nelerdir?
Grip hastalığına bağlı ölüm nedenleri genellikle komplikasyonlar kaynaklıdır.
GRİP AŞISI
Grip aşısı, her yıl bir önceki mevsim en çok rastlanan grip virüslerinin türlerine göre yeniden hazırlanır. Bu amaçla, 80 ülkedeki 110 laboratuvardan elde edilen bilgiler, Dünya Sağlık Örgütü’nde toplanarak her yıl dünyada en çok hastalık yapmış olan ikisi A ve biri B olmak üzere üç değişik, ya da ikisi A ikisi B olmak üzere dört farklı virüs grubu belirlenir.
Grip aşısı sadece gripten korur. Aşı olduğunuz halde basit viral infeksiyonları geçirebilirsiniz. Bu aşının etkisiz olduğu anlamına gelmez.
Grip aşısı, grip salgınları baslamadan önce yaptırılmalıdır. Bunun için ideal dönem sonbahar ve erken kış aylarıdır.
Grip aşısının etkisi yapıldıktan 2-3 hafta sonra ortaya çıkar. Bu nedenle grip aşısının bir grip salgınından en az 2 hafta önce yapılmış olması gerekir.
AŞI ÇEŞİTLERİ VE İÇERİKLERİ
Üç influenza virüsüne karşı hazırlanan aşılardır. Bunlar iki influenza A (H1N1 ve H3N2) virüsü ve bir influenza B virüsü içermektedirler.
Dört Değerlikli ( tetravalan, kuadrivalan) Aşılar
Son dönemde influenza B’nin görülmesinin artmasıyla beraber “dört değerlikli Tetravalan aşılar, trivalan aşıya ikinci bir influenza B virüsü eklenmesi ile oluşmuştur. Kuzey yarım küre için uygun olan suşlar aşagıdadır.
2019-2020 Tetravalan Aşı Kombinasyonu:
A / Brisbane / 02/2018 (H1N1) pdm09 benzeri virüs
A / Kansas / 14/2017 (H3N2) benzeri virüs
B / Colorado / 06/2017 benzeri virüs (B/Victoria/2/87 soyu)
B / Phuket / 3073 / 2013 benzeri virüs ( B/Yamagata/16/88 soyu)
İnfluenza aşıları Dünya Sağlık Örgütü Aşı komitesi tarafından bir önceki grip mevsiminde hâkim suşlara göre kompoze edilmektedir. Aşı içerikleri Güney yarım kürede Şubat ayında, Kuzey yarım kürede Eylül ayında açıklanır. Bilgi ve veriler gözden geçirilir, aday aşı virüsleri tartışılır ve FDA tarafından onanarak kullanıma sunulmaktadır. Ülkemizde tetravalan aşıların kullanımına 2014 yılından itibaren başlanmıştır.
Aşı üretici firmanın son başarılı potens testinden itibaren (+2) ila (+8) derecede son kullanma tarihine kadar stabilitesini koruyacaktır. Aşının taşınması ve saklanması esnasında kullanılan buz aküsü ya da jeller DONMAMIŞ yalnızca ‘soğutulmuş’ olmalıdır. Aşı gibi liyoflize olmayan soğuk zincir ürünler donmaya hassastır. Etkinliğinin ve stabilitesinin korunması için bu şartlara uyulması önemlidir.
Aşılar sağlıklı tavuk sürülerinden elde edilen döllenmiş tavuk yumurtalarından üretilmektedir. Bu nedenle yumurta alerjisi olan bireylerde dikkat edilmesi önerilmektedir.
AŞI KİMLERE UYGULANMALIDIR?
Grip aşısı esasen içeriğindeki bir maddeye karşı alerjisi olmayan herkese uygulanabilir. 2012 yılında Dünya Sağlık Örgütü’nün grip aşısı önerileri griple ilişkili komplikasyonların gelişmesi yüksek riskli kişilerden en öncelikli grup olarak hamile kadınlar (ve doğum sonrası iki haftaya kadar olan kadınlar) belirlenirken, 5 yaşından küçük çocuklar (Özellikle <2 yaş), ≥65 yaş yetişkinler, huzurevleri ve diğer uzun süreli bakım tesisleri sakinleri şeklinde sıralanmaktadır.
Aşı kullanımını gerektiren hastalıklar ve risk grupları:
GRİPTEN KORUNMA
Aşı Dışındaki Koruyuculuk Uygulamaları Nelerdir?
1- İzolasyon
Antipiretik kullanmadan 24 saati geçirene kadar evde istirahat önerilir.
2- Damlacık kontrolü
Maske takmak, öksürürken veya hapşırırken ağız ve burnu kağıt mendil ile kapatmak ve mendili hemen çöpe atmak bulaşın azaltılmasında etkilidir. Ellerin sabun ve su ile yıkanması, ya da alkollü el dezenfektanı kullanılması ve göz, ağız ve buruna el temasından kaçınılması tedbiren önerilir.
Alınan tedbirler hastalığın bulaşmasını azaltır ve salgının yayılma hızını keser. Salgın dönemi dışında uygulanabilirliği zordur ve Aşının yerini tutabilecek bir tedbir yoktur.
