Ecz. Sema Uysal ZEYBEK
Her Cildin İhtiyacı Olan Topikal İçerik; C Vitamini
C Vitamini eczanelerimizde danışanlarımıza sıklıkla önerdiğimiz bir içerik.
Cildinin sağlıklı yaşlanmasını isteyen, leke oluşumundan endişe eden, cilt tonunun eşitlenmesini ve cildinin aydınlanmasını isteyen, güneşin olumsuz etkilerinden cildini korumak isteyen herkes için hiç tereddüt etmeden tavsiye edebileceğimiz topikal içerik C Vitaminidir.
Topikal C Vitaminlerini biraz daha yakından inceleyelim:
Antienflamatuvar, antioksidan, fotokoruma ve depigmentasyon etkileri en önemli etkinlikleridir.
Dermokozmetik ürünlerde en sıklıkla karşılaştığımız türevleri; Askorbil palmitat, magnezyum askorbil fosfat ve L-askorbik asittir.
Askorbil palmitat C vitamininin yağda çözünebilen sentetik türevidir ve formülasyonlarda nötral ph’da kararlıdır. Yapılan çalışmalarda askorbil palmitatın askorbik asitten 3 kat daha fazla etkili olduğu bulunmuştur. (Lupo MP, 2001)
Magnezyum-L-askorbil-2-fosfat; özellikle kararlılığı, absorbsiyonu ve hipopigmentasyon aktivitesini arttırmak için geliştirilmiş askorbik asit türevidir.( 1) Topikal günlükmagnezyum-1-askorbil-2-fosfat kullanımı, melasması ya da senil lentigosu olan 34 hastadan 19’unda belirgin renk açılmasına yol açmıştır. (2) Deriden emilimi sınırlıdır çünkü kendisinin büyük molekül olması stratum korneumdan geçmesini zorlaştırır.
C Vitamininin formüle edilmesindeki en önemli sorun kararlılığıdır. C Vitamini ışık, nem ve oksijen ile etkisini kaybeder. Bu durum formülasyondaki renk değişimiyle gözlenir.(Draelos ZD,2000; Yüksel NF,2014)
Kullanım Özellikleri;
Askorbik asiti glikolik asit ya da salisilik asit gibi düşük Ph’lı temizleme ürünü kullandıktan sonra uygulamak en etkili uygulama şeklidir. Azelaik asit gibi diğer asidik ürünlerle kombine etmek kullanışlı olmakla birlikte; askorbik asit kararsız olduğundan ve kolayca okside olabileceğinden kararlı yapıda kalacak ve penetrasyonunu maksimize edecek doğru kullanımı sağlamak çok önemlidir. Askorbik asitin ferulik asitle kombinasyonunun onun kararlılığını arttırdığı gösterilmiştir. Phloretinle kombinasyonu depigmentasyon aktivitesini arttırabilir.
Önemli Çalışmalar;
Laboratuvar çalışmalarında %10 topikal C Vitamini uygulamasının UVB’nin neden olduğu eritemi %52 oranında azalttığı gösterilmiştir. (1)
Başka bir klinik çalışma dört aylık süre boyunca %3 topikal C vitamini uygulamasının dermal papilla yoğunluğunda önemli bir artışa yol açtığı gösterilmiştir.(4)
Çeşitli klinik çalışmalarda C ve E vitaminlerinin ışık korumada sinerjik antioksidan etkisi kanıtlanmıştır.
C Vitamini vücudun majör sulu faz redüktanıdır. Antioksidan özellikleri yanında kollajen biyosentezinde kofaktör olarak önemli bir yeri vardır. Ayrıca elastin biyosentezini inhibe ederek fotoyaşlanma etkisinde deride oluşan artmış elastin miktarı azaltabilir. Tirozinaz enzimini inhibe ederek deride pigment sentezini azaltır, sfingolipid üretimini arttırarak epidermal bariyer fonksiyonunu güçlendirir. C vitamini hemen hemen tüm bitki ve hayvanlar tarafından sentezlenebildiği halde insanlar tarafından sentezlenemez. Diyetle oldukça yüksek oranlarda bile alınsa biyolojik kontrol mekanizmaları emilimi ve dolaylı olarak da deriye ulaşan miktarı kısıtlar.
Topikal uygulanan C vitamininin deriye geçişi ancak molekülün iyonik yükünün ortadan kaldırılmasıyla mümkün olabilir. Protonlanma ph 3.5’un altında sağlanabilmektedir. Bu şekilde formüle edildiğinde %15’lik solüsyonunun uygulanmasından 3 gün sonra deri seviyesi maksimize olmaktadır. Deriye geçtikten sonra molekül stabilize olur ve yaklaşık 4 günlük bir yarı ömürle azalmaya başlar. (5)
Güvenlik sorunları ile ilgili alınabilecek önlemler nelerdir?
E Vitamini gibi diğer antioksidanlarla birlikte formüle edilebilmesi, formülasyon üretimi sırasında ortamdan oksijenin uzaklaştırılması, oksijen geçirmeyen ambalaj kullanımı, düşük ph, suyun ortamdan uzak tutulması sayılabilir. (Bisset DL,2009)
Cosmetic Ingredient Reviev Expert Panel’in bir araştırmasından sonra topikal formülasyonlarda L-askorbik asit ve kalsiyum askorbat, magnezyum askorbat, magnezyum askorbil fosfat, askorbat ve sodyum askorbil fosfat gibi çeşitli türevlerinin güvenli olduğu kabul edilmiştir. (3)
Dezavantajları Nelerdir?
Formülasyonu zordur. Topikal formları pahalıdır. Deriye kolayca penetre olmaz.
Sonuç Olarak;
C Vitamini güvenlidir. Hiperpigmentasyonu, çatlakları, post lazer eritemi ve UV radyasyonunun zararlarını önlemede ve azaltmada etkilidir. Depigmentasyon ajanı olarak kullanılmaktadır. Çok güçlü antioksidan özelliği vardır. Kollajen sentezini stimule ettiği çalışmalarda gösterilmiştir. Başka bir ajanla kombine kullanımı en etkilidir.
Gebelik ve emzirme dönemlerinde güvenle kullanılır.
Kaynaklar;
Yazar Hakkında:
1971 İzmir doğumludur. Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’ni tamamlamıştır ve yine Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi’nde yüksek lisansını bitirmiştir. Medipol Üniversitesi’nde Klinik Eczacılık yüksek lisansını yapıp, Medipol Üniversitesi’nde Homeopati Sertifika Programı’na katılmıştır.
Etkin Eczacılık Derneği Kurucu üyesidir. 1993-2000 Bahçelievler de Sema Eczanesi’ni açmıştır. Daha sonra 2000-2019 Sema Uysal Eczanesi İş Kuleleri’nde eczacılığı sürdürmüştür. 2019 yılında Sema Uysal Eczanesi Nişantaşı’nı açmıştır ve halen orada çalışmaktadır.
