Bazı sağlık çevrelerinin ‘kocakarı ilacı’ olarak nitelediği ürünler, doğru yerlerde, doğru şekilde kullanılırsa rahatsızlıklar karşısında olumlu sonuçlar verirken, yanlış kullanımlarda ise istenmeyen sonuçlar doğuruyor
ŞULE KÖKTÜRK
Eczacıların yıllar boyu eğitimini aldığı bitkisel ilaçlar konusuna bazı doktorlar hiç sıcak bakmaz onları, “kocakarı ilacı” olarak nitelendirirken bazıları “zararsızdır, doğaldır istediğiniz kadar kullanabilirsiniz” düşüncesiyle yaklaşıyor. Hekimlere göre, doğru ve yerinde kullanılması halinde hastalıklardan korunmada, güncel hastalıkların iyileştirilmesinde ve sentetik ilaçla yapılan tedavinin hızlanmasında etkili olan bitkisel ürünlerin yanlış kullanımda ise ölüme dahi yol açabilen zararlı etkileri bulunuyor.
İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Filiz Meriçli’ye göre ise her iki hekim bakış açısı da yanlış. Bitkilerle tedavinin Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, bilimsel platforma taşınmasının ancak hekimlerin ve eczacıların işbirliği yapması ile mümkün olduğunu vurgulayan Prof. Meriçli, bu işin hiç eğitim almamış kişiler tarafından yapılmasının Türkiye’nin en büyük açmazı olduğuna dikkat çekiyor.
Bitkisel ilaçlarda dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan birisi kullanan kişinin başka ilaç alıp almaması ya da başka bir hastalığının bulunup bulunmaması. Bitkisel ilaçların, kişinin aldığı diğer ilaçlarla etkileşebileceğini ya da kişinin farkında olmadığı birtakım rahatsızlıklarını tetikleyebileceğini ifade eden Meriçli, “Bitkisel ürün kullanılacağı zaman mutlaka doktora ve eczacıya danışılması” gerektiğine dikkat çekiyor. Prof. Dr. Filiz Meriçli, Avrupa’da bitkisel ürünlerin üretiminde Almanya’nın yüzde 42’lerle başı çektiğini, Fransa’nın ise yüzde 28’le onu takip ettiğini ifade ederek Türkiye’nin ise inanılmaz bitki çeşitliliği bulunmasına karşın bu kulvarda oldukça geride kaldığını anlatarak “Avrupa’da, bitki ekstreleri ile hazırlanmış bitkisel ilaçlar eczanelerde bulunuyor. Bizim Sağlık Bakanlığı’mız bu işe sıcak bakmadığı için de biz o bitkileri öylesine kullanıyoruz. Bunu Sağlık Bakanlığı’na defalarca anlattık, umarız bir gün mutlaka olacak” diye konuşuyor.
Girişimci ruhun bitki seferberliği
Bitkisel ürünler konusunda Avrupa’daki uygulamanın doğru bir biçimde ülkemize getirilmesinden yana olduklarını belirten Prof. Dr. Filiz Meriçli, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Bizim ülkemizde girişimciliklerine hiç lafımız olmayan insanlar, birtakım bitkileri kaynatarak ya da toz elde edip kapsüllere kavanozlara doldurarak, satış yapıyorlar. Ama Tarım Bakanlığı ‘üzerine tedavi edici yazamazsınız’ demesine karşın, prostat, kan şurubu, yüksek tansiyon tedavi edici gibi etiketlerle satış yapıyorlar. Sessiz sedasız açılmış olan ‘aktarlık okulları’ Tarım Bakanlığı’nca dükkân açma izni verilen bir aktarın dükkânının camına, ‘kadın hastalıkları, menopoz tedavisi, cinsel isteksizlik, andropoz, cilt çatlakları, yeni doğanlarda gaz, karaciğer tedavisi, kardiyovasküler sistem tedavisi, romatizma eklem rahatsızlıkları tedavisi’ yazabiliyor. Aktarlık okullarından mezun olanlar kendilerini tıp doktoru zannediyorlar. 2 yıllık aktarlık eğitimi alan bir kişinin bütün bunları tedavi etmesi mümkün mü? Aktarlar eline bir torba alıyor, ondan bir kürek bundan bir kürek bir karışım hazırlıyor ve şifa olsun diye size veriyor.”
Bazı bitkiler ve özellikleri...
• Meyan kökü öksürüğe ve gıcığa iyi gelir, tansiyon yüksekliğine yol açar, kalbe iyi gelmez. Tansiyon ilacı ile birlikte alınıyorsa, ilaç iyileşmeyi sağlamayabilir.
• Prostatı olan kişiye sık idrara çıkma sorununa çözüm için ısırgan kökü çayı verilebilir.
• Zayıflama çaylarını akşam yemeğinden önce bir tane içmek yeterliyken eğer bunu çok zayıflayacağım diye günde 3-4 kere alır ya da televizyon kanallarında tarif edildiği gibi bir kavanoz hazırlayıp, buzdolabına koyup gelip gidip içecek olursanız, zarar görürsünüz.
• Zayıflamak için aşırı ısırgan çayı için ya da ısırgan kapsülü kullanan birisi, böbreklerinden sorun yaşayabilir.
• Mor renkli meyveler, antosiyoan bileşikleri üretirler, bu bileşikler antioksidan etkilidir, damar koruyucudur özellikle göz kılcal damarlarının koruyucusudur.
• Mabet ağacının yaprakları hafızayı güçlendirir, unutkanlığı giderir, kulak çınlamasını azaltır. Eğer bu bitkiyi kullanırken, ağrım var diye bir de aspirin kullanacak olursanız iç kanama olabilir, burun kanaması olabilir.
• Meyan balı mideye iyi gelir, öksürüğe iyi gelir gibi ama tansiyon yüksekliğine yol açar. Tansiyon hastası kullanmamalı.
* Papatya sakinleştirici özelliğe sahiptir ancak papatya denilen yüzlerce bitki var, bunlardan doğru olanı Matricaria camomille’dir (mayıs papatyası) bunu aktardan bulma olasılığı çok az. Öğrencilerimize göstermek üzere aktarlara satış yapanlardan, istediğimiz ve bize gönderilen papatyalar bile yanlış çıktı. Papatya, karaciğer ve böbrek üzerinde, toksik etki de gösterebilir.
