BİYOTEKNOLOJİ TARİHİNE KISA BİR GİRİŞ
Uzm. Ecz. Ebru Cumbul, Biyoteknoloji Bilim Uzmanı
İnsanlık tarihinde nadir görülen bir pandeminin içindeyiz. Hepimiz evde kalmak gibi çok basit önlemlerle bu pandemiyi durdurmak için katkıda bulunmaya çalışsak da dünya nüfusunun önemli bir kesimi virüsle aktif olarak savaşmak zorundaydı. Yüksek düzeyde cesaret ve bağlılık sergileyen sağlık personeline ek olarak, bilim topluluğu, biyolojisine ilişkin derin araştırmalar yaparak koronavirüs hakkındaki bilgilerini genişletmek ve onu yenmek için stratejiler geliştirerek sürekli çalıştı.
Bir bilimin değeri, çözdüğü problemin büyüklüğü ile ölçülür. Biyoteknoloji, mevcut koronavirüs durumuna katkıda bulunmada kilit bir rol oynadı. Büyük çabalar, virüse karşı terapötik çözümler geliştirmeye odaklandı. Biyoteknoloji uzmanları, insan hücreleri ve gen mekanizmalarıyla çalışarak, onların genetiğini inceleyerek, viral mekanizmalara karşı bir aşı geliştirmek için mücadele ettiler. Biyoteknolojik aşılar, doğası gereği koruyucu olan geleneksel aşılardan ziyade semptomatik hastalarda ani bir bağışıklık tepkisini tetikleme mekanizması ile çalışmaktadır. Günümüzde, pandemide biyoteknolojik çözümler aşılarla sınırlı değildir. Son dönemde covid-19’a karşı biyoteknolojik ilaçlar da ruhsat almaya başladı.[1]
Yüzlerce bilim insanı, koronavirüs salgını ortaya çıkmadan önce de, onlarca yıldır mRNA aşıları üzerinde çalışmıştı.
Çok eskiye dayanan biyoteknoloji tarihini temelde üç döneme ayırmak mümkündür:
Antik Biyoteknoloji (1800 Öncesi)
1800'den önceki biyoteknolojik gelişmelerin çoğu "keşifler" veya "gelişmeler" olarak adlandırılabilir. Tüm bu gelişmeleri incelersek, bu icatların doğayla ilgili ortak gözlemlere dayandığı sonucuna varabiliriz. İnsanlar uygarlığın başlangıcından beri biyoteknolojiyi kullandılar. Gıda mahsullerinin (mısır, buğday) ve vahşi hayvanların evcilleştirilmesinden sonra, insan peynir ve lor gibi diğer yeni deneyimlere geçti. Peynir, ekşi süte peynir mayası (buzağıların midesinde bulunan bir enzim) eklenerek hazırlandığı için biyoteknolojinin ilk doğrudan ürünlerinden (veya yan ürünlerinden) biri olarak kabul edilir. Maya, insanlar tarafından yararları için kullanılan en eski mikroorganizmalardan biridir. En eski fermantasyon, Sümer ve Babil'de MÖ 7000’lerde bira yapmak için kullanıldı.[2]
Klasik Biyoteknoloji (1800-1945)
Macar Károly Ereky, hammaddeleri daha kullanışlı bir ürüne dönüştürmeye dayalı bir teknolojiyi tanımlamak için 1919'da Macaristan'da "biyoteknoloji" kelimesini kullandı. Ereky, Biotechnologie başlıklı kitabında, 20. yüzyıl boyunca tekrarlanacak bir temayı daha da geliştirdi: “biyoteknoloji, gıda ve enerji kıtlığı gibi toplumsal krizlere çözümler sağlayabilir.” [2]
Modern Biyoteknoloji (1945'ten günümüze)
İkinci Dünya Savaşı, bilimsel keşiflerde büyük bir engel haline geldi. İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, modern biyoteknolojinin yolunu açan çok önemli bazı keşifler rapor edildi. Biyoteknolojinin kökenleri, genetik mühendisliğinin doğuşuyla doruğa ulaşır. Genetiği biyoteknoloji ile birleştirecek çağı başlatan iki önemli bilimsel gelişme oldu:
İlki 1953'te Watson ve Crick tarafından DNA'nın yapısının keşfi, diğeri ise Cohen ve Boyer’in 1973'teki keşfiydi; bir E. coli bakterisinin plazmitinden bir DNA bölümünün kesildiği ve bir başkasının DNA'sına aktarıldığı bir rekombinant DNA tekniğiydi. [2]
Biyoteknoloji tarihinin tamamını yazmak uzun sayfalar gerektirir. Ancak burada değerli meslektaşlarım için kısa bir özet hazırlamaya çalıştım.
MİLAD ÖNCESİ
MÖ 7000-Çinliler, bira yapımı yoluyla fermantasyonu keşfettiler.[2]
MÖ 6000 – Çeşitli insanlar tarafından laktik asit üreten bakterilerle yapılan yoğurt ve peynir üretilir. [2]
MÖ 4000 – Mısırlılar maya kullanarak mayalı ekmek pişirirler.[3]
MÖ 500 – Küflü soya peynirini antibiyotik olarak kullanırlar.[5]
MÖ 300 – Yunanlılar maksimum toprak verimliliği için ürün rotasyonu uygularlar.[4]
MİLAD SONRASI
100 – Çinliler krizantemleri doğal bir insektisit olarak kullanırlar.[3][6]
1663 – İlk olarak Robert Hooke tarafından canlı hücrelerin tanımı kaydedildi. [2]
1677 – Antonie van Leeuwenhoek bakteri ve protozoayı keşfeder ve tanımlar. [2]
1798 – Edward Jenner, bir çocuğu çiçek hastalığından aşılamak için ilk viral aşıyı kullandı. [2]
1802 – Biyoloji kelimesinin ilk kayıtlı kullanımı. [2]
1824 – Henri Dutrochet dokuların canlı hücrelerden oluştuğunu keşfetti. [2]
1838 – Gerardus Johannes Mulder ve Jöns Jacob Berzelius tarafından keşfedilen, adlandırılan ve kaydedilen protein. [2]
1862 – Louis Pasteur, fermantasyonun bakteriyel kökenini keşfetti. [2]
1863 – Gregor Mendel miras yasalarını keşfetti. [2]
1869 – Friedrich Miescher, bir alabalığın spermindeki DNA'yı tanımladı. [2]
1878 – Walther Flemming, kromozomların keşfine yol açan kromatini keşfeder. [2]
1881 – Louis Pasteur, tavuklarda kolera ve şarbona neden olan bakterilere karşı aşı geliştirdi. [2]
1885 – Louis Pasteur ve Emile Roux ilk kuduz aşısını geliştirdi ve Joseph Meister üzerinde kullandı. [2]
20. YÜZYIL
1909 – "Gen" terimi, "gen"i kalıtımın taşıyıcısı olarak tanımlayan Wilhelm Johannsen (1857-1927) tarafından zaten icat edilmişti. Johannsen ayrıca 'genotip' ve 'fenotip' terimlerini de icat etti. [2]
1909 – Genler kalıtsal bozukluklarla bağlantılıdır. [2]
1911 – Amerikalı patolog Peyton Rous, kansere neden olan ilk virüsü keşfetti. [2]
1915 – Fajlar veya bakteriyel virüsler keşfedildi. [2]
1919 – Macar ziraat mühendisi Károly Ereky, biyoteknoloji kelimesini ilk kez kullandı. [7]
1928 – Alexander Fleming, belirli bir küfün bakterilerin çoğalmasını durdurabileceğini fark ederek ilk antibiyotiğe yol açtı: Penisilin. [2]
1942 – Penisilin ilk kez mikroplarda seri olarak üretildi. [2]
1942 – Elektron mikroskobu, bakterileri enfekte eden bir bakteriyofaj virüsü tanımlamak ve karakterize etmek için kullanıldı. [2]
1950 – İlk sentetik antibiyotik üretildi. [2]
1951 – Dondurulmuş sperma kullanılarak çiftlik hayvanlarının suni tohumlanması gerçekleştirilir. [2]
1953 – James D. Watson ve Francis Crick, DNA'nın yapısını tanımladı. [2]
1958 – Biyonik terimi Jack E. Steele tarafından icat edildi. [2]
1960 – Fransız bilim insanları haberci RNA'yı (mRNA) keşfetti. [2]
1961 – Bilim insanları ilk kez genetik kodu anlıyor. [2]
1969 – İlk kez in vitro olarak bir enzim sentezlendi. [2]
1972 – DNA parçalarını birbirine bağlayan DNA ligazı ilk kez kullanıldı. [2]
1972 – Şempanze ve gorillerin DNA bileşiminin insanlarınkine %99 benzer olduğu keşfedildi. [2]
1973 – Stanley Norman Cohen ve Herbert Boyer, bakteri genlerini kullanarak ilk başarılı rekombinant DNA deneyini gerçekleştirdi.[8]
1975 – Köhler ve César Milstein tarafından geliştirilen monoklonal antikor üretme yöntemi. [2]
1978 – Kuzey Carolina bilim insanları Clyde Hutchison ve Marshall Edgell, bir DNA molekülündeki belirli bölgelere spesifik mutasyonlar sokmanın mümkün olduğunu gösterdi.[9]
1978 – Rekombinant insan insülini ilk kez üretildi. [2]
1978 – Sentetik insan insülininin gelişmesiyle biyoteknoloji endüstrisi hızla büyüdü. [2]
1979 – İnsan büyüme hormonu ilk kez sentezlendi. [2]
1980 – Gen klonlaması için ABD patenti Cohen ve Boyer'e verildi. [2]
1982 – Genentech'in diyabet tedavisi için genetiği değiştirilmiş bakteriler tarafından üretilen insan insülin ilacı Humulin, Gıda ve İlaç İdaresi tarafından onaylanan ilk biyoteknolojik ilaçtır. [2]
1982 – Çiftlik hayvanları için ilk rekombinant DNA aşısı geliştirildi. [2]
1983 – İlk yapay kromozom sentezlendi. [2]
1986 – İnsanlar için ilk rekombinant aşı olan hepatit B aşısı onaylandı. [2]
1986 – İnterferon, biyoteknoloji yoluyla üretilen ilk antikanser ilacı oldu. [2]
1983 – Polimeraz Zincir Reaksiyonu (PCR) tekniği tasarlandı. [2]
1990 – İlk başarılı gen tedavisi, bağışıklık bozukluğu olan 4 yaşındaki bir kız çocuğuna uygulandı. [2]
1995 – Hepatit A için ilk aşı geliştirildi. [2]
1996 – Parkinson hastalığı ile ilişkili bir gen keşfedildi. [2]
1997 – İlk insan yapay kromozomu oluşturuldu. [2]
1997 – Roslin Enstitüsü'nden Ian Wilmut liderliğindeki İngiliz bilim insanları, iki yetişkin koyun hücresinden DNA kullanarak koyunu klonladığını bildirdiler. [2]
1998 – Laboratuvarda ilk kez insan derisi üretildi. [2]
1999 – İnsan kromozomunun tam genetik kodu deşifre edildi. [2]
1999 – Kistik fibroz gelişiminden sorumlu genin keşfi. [2]
21. YÜZYIL
2000 – İnsan Genom Projesi'nde insan genomunun "kaba bir taslağının" tamamlanması. [2]
2001 – Celera Genomics ve İnsan Genom Projesi, insan genom dizisinin bir taslağını oluşturur. Science ve Nature dergisi tarafından yayınlanmaktadır. [2]
2003 – 46 kromozomun tamamındaki insan genlerinin yerleri ve dizileri hakkında bilgi sağlayan İnsan Genom Projesi tamamlandı. [2]
2004 – FDA, kanser için ilk antianjiyogenik ilaç olan Avastin®'i onayladı. [2]
2006 – FDA, rahim ağzı ve boğaz kanserlerinde görülen bir enfeksiyon olan insan papilloma virüsüne (HPV) karşı geliştirilen ilk aşı ve ilk koruyucu kanser aşısı olan rekombinant aşı Gardasil®'i onayladı. [2]
2007 – FDA, kuş gribi için onaylanan ilk aşı olan H5N1 aşısını onayladı. [2]
2007 – Bilim insanları, embriyonik kök hücreler oluşturmak için insan deri hücrelerinin nasıl kullanılacağını keşfetti. [2]
2008 – Japonya'daki kimyagerler, neredeyse tamamen yapay parçalardan oluşan ilk DNA molekülünü yarattı. [2]
2011 – 3 boyutlu baskı teknolojisindeki ilerlemeler “basılmış deri dokusu”na imkan tanıdı. [2]
2013 – Japonya'daki araştırmacılar, yeniden programlanmış deri hücrelerinden fonksiyonel insan karaciğer dokusu geliştirdiler. [2]
2013 – Doktorlar, HIV ile doğan bir bebeğin hastalıktan kurtulduğunu açıkladı. [2]
2014 – Araştırmacılar, genç bir fareden alınan kanın yaşlı bir farenin kaslarını ve beynini canlandırabileceğini gösterdi. [2]
2014 – Araştırmacılar, insan kök hücrelerinin, tip 1 diyabet hastalarında vücudun kendi bağışıklık sistemi tarafından yok edilen aynı hücreler olan fonksiyonel pankreas β hücrelerine nasıl dönüştürüleceğini buldular. [2]
2014 – Bildiğimiz şekliyle dünyadaki tüm yaşam, genetik bilgiyi dört DNA harfini kullanarak kodlar- A, T, G ve C. Artık değil! 2014 yılında araştırmacılar laboratuvarda yeni DNA bazları oluşturarak yaşamın genetik kodunu genişletti ve yeni tür mikroplar yaratmanın kapısını açtı. [2]
2014 – Doktorlar, hastalığın maymun eşdeğerinde enfeksiyonu tamamen engelleyen bir aşı keşfettiler, şu anda insanlarda işe yarayıp yaramadığını görmek için çalışılan bir buluş. [2]
2015 – İsveç'teki araştırmacılar, kanseri tek bir damla kandan erken devrede tespit edebilen bir kan testi geliştirdi. [2]
2015 – Bilim insanları, yeni nesil antibiyotiklerin önünü açabilecek ve artan ilaç direnciyle mücadele edebilecek yaklaşık 30 yıl içinde ilk olan yeni bir antibiyotik keşfettiler. Antibiyotik, teixobactin, tüberküloz, septisemi ve C. diff gibi birçok yaygın bakteriyel enfeksiyonu tedavi edebilir. [2]
2015 – Bir genetikçi ekibi, neredeyse on yıllık bir araştırmanın doruk noktası olan insan epigenomunun en kapsamlı haritasını oluşturmayı bitirdi. Ekip, araştırmacıların DNA ve hastalıklar arasındaki karmaşık bağlantıları daha iyi anlamalarına yardımcı olacak 100'den fazla insan hücresi türünün haritasını çıkarmayı başardı. [2]
2015 – Stanford Üniversitesi bilim insanları, kötü niyetli lösemi hücrelerini makrofaj adı verilen zararsız bağışıklık hücrelerine dönüşmeye zorlayabilecek bir yöntem ortaya çıkardı. [2]
2015 – Doktorlar, insan bağışçılarından alınan hücreleri kullanarak ilk kez sıfırdan bir dizi ses teli oluşturdu. Hücreler, insan sesinin seslerini yaratan gırtlakta titreşen kanatçıklar olan vokal kord mukozasını taklit eden bir doku oluşturmaya zorlandı. [2]
2016 – Hastalıkları iyileştirmeyi ve çevresel felaketleri çözmeyi vaat eden devrim niteliğindeki gen düzenleme aracı olan CRISPR, bu yıl Çinli bilim insanlarından oluşan bir ekibin ilk kez bir insan hastayı tedavi etmek için kullandığı büyük bir adım attı. [2]
2016 – Araştırmacılar, tek hücreli organizmaların yaklaşık 800 milyon yıl önce çok hücreli organizmalara dönüşmeye başlamasının nedeninin eski bir molekül olan GK-PID olduğunu buldu. [2]
2016 – İnme hastalarına enjekte edilen kök hücreler, hastanın yeniden yürümesini sağlıyor. [2]
2017 – CA, La Jolla'daki Salk Enstitüsü'ndeki bilim insanları, domuzların içinde insan organları yetiştirmeye bir adım daha yaklaştıklarını söyledi. En son araştırmalarında, organ büyümesine yönelik küçük ama umut verici bir adım olan domuz embriyolarının içinde insan hücrelerini büyütebildiler. [2]
16 Nisan 2019 – Bilim insanları, standart tedavilerin başarılı olamadığı kanser hastalarının tedavisinde insan genlerini düzenlemek için ilk kez CRISPR teknolojisinin kullanıldığını bildirdiler.[10][11]
21 Ekim 2019 – Bir çalışmada araştırmacılar, CRISPR gibi "ana düzenleme" olarak adlandırdıkları önceki yöntemlerden daha üstün olan yeni bir genetik mühendisliği yöntemini tanımlıyor.[12][13][14]
2020
5 Şubat – Bilim insanları, aynı anda birkaç geni araştırıp kontrol edebilen, örn. kanser hücrelerini tespit etmek ve terapötik immünomodülatör yanıtları yürütebilen CRISPR-Cas12a temelli gen edit sistemini geliştirdiler. [2]
6 Şubat – Bilim insanları, dirençli kanserli hastalarda T hücrelerinin CRISPR-Cas9 gen düzenlemesini kullanan bir faz I denemesinden elde edilen ön sonuçların, çalışmalarına göre bu tür CRISPR tabanlı tedavilerin güvenli ve uygulanabilir olabileceğini gösterdiğini bildirdi.[15][16][17][18]
4 Mart – Bilim insanları, bir protein ile grafen oksidin 3D bioprint'ini yapmak için bir yol geliştirdiklerini bildirdiler. Bu yeni bioink'in vasküler benzeri yapıları yeniden oluşturmak için kullanılabileceğini gösteriyorlar. Bu, daha güvenli ve daha etkili ilaçların geliştirilmesinde kullanılabilir.[19][20]
4 Mart – Bilim insanları, ilk kez bir insan vücudunda CRISPR-Cas9 gen düzenlemesini kullandığını bildirdi. Kalıtsal Leber konjenital amaurozu olan bir hasta için vizyonu geri kazanmayı hedefliyorlar ve işlemin başarılı olup olmadığını görmenin bir aya kadar sürebileceğini belirtiyorlar. Hükümet düzenleyicileri tarafından onaylanan bir saatlik bir ameliyat çalışmasında doktorlar, hastanın retinasının altına virüs içeren üç damla sıvı enjekte ediyor. İnsan dokusunda yapılan daha önceki testlerde, fareler ve maymunlar bilim insanları, hücrelerin yarısını hastalığa neden olan mutasyonla düzeltmeyi başardılar; bu, görüşü geri kazandırmak için gerekenden daha fazlaydı. Germ hattı düzenlemesinin aksine, bu DNA modifikasyonları kalıtsal değildir.[21]][22][23][24]
14 Mart – Bilim insanları bir ön baskıda, virüsleri in vitro olarak bulabilen ve yok edebilen PAC-MAN (insan hücrelerinde Profilaktik Antiviral Crispr) adı verilen CRISPR tabanlı bir strateji geliştirdiklerini bildirdiler. Ancak, PAC-MAN'i gerçek SARS-CoV-2 üzerinde test edemediler, yalnızca çok sınırlı bir RNA bölgesi kullanan bir hedefleme mekanizması kullanamadılar, onu insan hücrelerine iletmek için bir sistem geliştirmediler ve başka bir versiyonunun veya potansiyel bir ardıl sistemin klinik deneyleri geçmesine kadar çok zamana ihtiyacı var. Ön baskı olarak yayınlanan çalışmada, CRISPR-Cas13d tabanlı sistemin terapötik olduğu kadar profilaktik olarak da kullanılabileceğini ve yeni pandemik koronavirüs suşlarını ve potansiyel olarak herhangi bir virüsü yönetmek için hızla uygulanabileceğini yazıyorlar. Diğer RNA-hedefleri hızlı bir şekilde, sadece küçük bir değişiklik gerektirir.[25][26][27][28] Makale 29 Nisan 2020'de yayınlandı.[29][30]
16 Mart – Araştırmacılar, RNA'yı hedeflemek için etkili kılavuz RNA tasarımı için yeni bir tür CRISPR-Cas13d tarama platformu geliştirdiklerini bildirdiler. Modellerini, insan genomunun DNA'sının tüm protein kodlayan RNA transkriptleri için optimize edilmiş Cas13 kılavuz RNA'larını tahmin etmek için kullandılar. Teknolojileri moleküler biyolojide ve virüs RNA'sının veya insan RNA'sının daha iyi hedeflenmesi gibi tıbbi uygulamalarda kullanılabilir. İnsan RNA'sının DNA yerine DNA'dan kopyalandıktan sonra hedeflenmesi, insan genomlarında kalıcı değişikliklerden daha geçici etkilere izin verecektir. Teknoloji, etkileşimli bir web sitesi ve ücretsiz ve açık kaynaklı yazılım aracılığıyla araştırmacıların kullanımına sunulur ve beraberinde SARS-CoV-2 RNA genomunu hedeflemek için kılavuz RNA'ların nasıl oluşturulacağına dair bir kılavuz eşlik eder.[31][32]
16 Mart – Bilim insanları, hem Cas9 hem de Cas12a kullanarak birden fazla geni veya gen parçasını aynı anda kaldırarak hangi genlerin veya nasıl birlikte hareket ettiğini analiz etmek için kullanılabilen CHyMErA (Çoğullanmış Düzenleme ve Tarama Uygulamaları için Cas Hybrid) adlı yeni çoğullanmış CRISPR teknolojisini sunuyor. [33][34]
10 Nisan – Bilim insanları, enjekte edilebilir, manyetik nanopartiküller (MNP'ler) ve uzaktan uygulanan alternatif manyetik alanlar onları ısıtarak, genetiği değiştirilmemiş sıçanlarda adrenal hormon salgısının kablosuz kontrolünü elde ettiklerini bildirdiler. Bulguları, stresin ve ilgili tedavilerin fizyolojik ve psikolojik etkilerinin araştırılmasına yardımcı olabilir ve periferik organ işlevini modüle etmek için sorunlu implante edilebilir cihazlara göre alternatif bir strateji sunabilir.[35][36]
14 Nisan – Araştırmacılar, SARS-CoV-2 gibi virüsler için viral evrim de dahil olmak üzere, genetik mutasyon kombinasyonlarının proteinleri organizmalarda oldukça etkili veya etkisiz hale getirebileceğini görselleştirmelerde gösterebilen bir tahmine dayalı algoritma geliştirdiklerini bildirdiler.[37][38]
15 Nisan – Bilim insanları, bakteri öldürücü bakteriyosin R2 piyosinin atomik yapısını ve mekanik etkisini tanımlayıp görselleştiriyor ve doğal olarak oluşan versiyondan farklı davranışlara sahip mühendislik versiyonları oluşturuyor. Bulguları, hedeflenen antibiyotikler gibi nanomakinelerin mühendisliğine yardımcı olabilir.[39][40]
11 Mayıs – Araştırmacılar, ilk kez doğal hücrelerin bilinen tüm doğal özelliklerine ve yeteneklerine sahip olan sentetik kırmızı kan hücrelerinin gelişimini bildirdiler. Ayrıca, hemoglobin, ilaçlar, manyetik nanopartikülleri ve ATP biyosensörleri gibi işlevsel kargoları yükleme yöntemleri, yerel olmayan ek işlevsellikler sağlayabilir.[41][42]
12 Haziran – Kalıtsal genetik bozuklukları (beta talasemi ve orak hücre hastalığı) tedavi etmek için CRISPR gen düzenlemesinin (CRISPR-Cas9) ilk kez küçük bir deneme sırasında kullanıldı.[43][44][45][46]
8 Temmuz – Mitokondri, bir araştırma ekibi tarafından yeni bir tür CRISPR içermeyen temel düzenleyici (DdCBE) kullanılarak ilk kez gen-düzenlendi.[47][48]
10 Temmuz – Bilim insanları, fareler egzersiz yaptıktan sonra karaciğerlerinin düzenli egzersiz yapan yaşlı insanlarda da yükselen GPLD1 proteinini salgıladığını, bunun yaşlı farelerde gelişmiş bilişsel işlevle ilişkili olduğunu ve fare karaciğeri tarafından üretilen GPLD1 miktarını artırdığını bildirdi. Beyin için düzenli egzersiz birçok fayda sağlayabilir.[49][50]
17 Temmuz – Bilim insanları, aynı genetik materyale sahip ve aynı ortamdaki maya hücrelerinin iki farklı şekilde yaşlandığını, yaşlanma sırasında hangi sürecin baskın olduğunu belirleyebilen ve genetik olarak önemli ölçüde uzatılmış yaşam süresine sahip yeni bir yaşlanma rotası tasarlayabilen bir biyomoleküler mekanizma tanımladığını bildiriyor. [51][52]
8 Eylül – Bilim insanları, aktivin A/miyostatin inhibitörü ACVR2B aracılığıyla aktivin tip 2 reseptör sinyal proteinleri miyostatin ve aktivin A'nın baskılanmasının (2010'larda ACE-031 formunda insanlarda ön olarak test edildiğini bildirmektedir [75][76]) karşı koruma sağlayabileceğini bildirmektedir. Farelerde, hem kas hem de kemik kaybına karşı koruyabiliyor. Fareler Uluslararası Uzay İstasyonuna gönderildi ve mikro yerçekimi altında kas ağırlıklarını büyük ölçüde - miyostatin geninin hedeflenen silinmesine yönelik genetik mühendisliği nedeniyle vahşi türün yaklaşık iki katı - koruyabildiler. [53][54]
7 Ekim – 2020 Nobel Kimya Ödülü, genom düzenleme çalışmaları nedeniyle Emmanuelle Charpentier ve Jennifer A. Doudna'ya verildi.[55]
18 Kasım – Araştırmacılar, lipid nanopartikül dağıtım sistemi kullanan CRISPR/Cas9'un ilk kez canlı bir hayvanda kanseri etkili bir şekilde tedavi etmek için kullanıldığını bildirdi.[56][57]
2 Aralık – Bir kültür et ürünü için dünyanın ilk düzenleyici onayı Singapur Hükümeti tarafından verildi. Tavuk eti bir biyoreaktörde amino asitler, şeker ve tuzdan oluşan bir sıvı içinde büyütüldü.[94] Tavuk nugget gıda ürünlerinin yaklaşık %70'i laboratuarda yetiştirilen etlerden oluşurken, geri kalanı maş fasulyesi proteinlerinden ve diğer bileşenlerden yapılır. Şirket, birinci sınıf "restoran" tavuk porsiyonlarıyla fiyat eşitliği için çaba göstereceğine söz verdi.[58][59]
11 Aralık – Bilim insanları, kök hücreler ve biyomühendislik yapılmış bir yapı iskelesi kullanarak bir insan timusunu yeniden inşa ettiklerini bildirdiler.[60][61]
2021
Kaynakça
[2] Brian Colwell, Biotechnology timeline: Humans have manipulated genes since the ‘dawn of civilization’, https://geneticliteracyproject.org/2021/09/24/biotechnology-timeline-humans-manipulating-genes-since-dawn-civilization/
[3] "Highlights in the History of Biotechnology" (PDF). St Louis Science Center. Archived from the original (PDF) on 23 January 2013. Retrieved 27 December 2012
[4] "Agriculture in Ancient Greece". World History Encyclopedia. Archived from the original on 30 December 2012. Retrieved 27 December 2012.
[5] https://www.scq.ubc.ca/the-business-of-biotechnology/
[6] "Biotechnology Timeline". Biotechnology Institute of Washington DC. Retrieved 27 December 2012.
[7] "The founding father of biotechnology: Károly (Karl) Ereky, auths, Fári, M.G. & Kralovánszky, U. P., International Journal of Horticultural Science 2006, 12 (1): 9–12 Agroinform Publishing House, Budapest, Printed in Hungary ISSN 1585-0404" (PDF). Archived from the original (PDF) on July 7, 2011.
[8] "1973_Boyer". Genome News Network. Archived from the original on 20 September 2020. Retrieved 19 August 2015.
[9] C A Hutchison, 3rd, S Phillips, M H Edgell, S Gillam, P Jahnke and M Smith (1978). "Mutagenesis at a specific position in a DNA sequence". J Biol Chem. 253 (18): 6551–6560.
[10] Fingas, Jon (16 April 2019). "CRISPR gene editing has been used on humans in the US". Engadget. Archived from the original on 16 April 2019. Retrieved 16 April 2019.
[11] Staff (17 April 2019). "CRISPR has been used to treat US cancer patients for the first time". MIT Technology Review. Archived from the original on 17 April 2019. Retrieved 17 April 2019.
[12] Anzalone, Andrew V.; Randolph, Peyton B.; Davis, Jessie R.; Sousa, Alexander A.; Koblan, Luke W.; Levy, Jonathan M.; Chen, Peter J.; Wilson, Christopher; Newby, Gregory A.; Raguram, Aditya; Liu, David R. (21 October 2019). "Search-and-replace genome editing without double-strand breaks or donor DNA". Nature. 576 (7785): 149–157.
[13] Gallagher, James (2019-10-21). "Prime editing: DNA tool could correct 89% of genetic defects". BBC News. Archived from the original on 2019-10-21. Retrieved 21 October 2019.
[14] "Scientists Create New, More Powerful Technique To Edit Genes". NPR. Archived from the original on 21 October 2019. Retrieved 21 October 2019.
[15] AFP. "US Trial Shows 3 Cancer Patients Had Their Genomes Altered Safely by CRISPR". ScienceAlert. Archived from the original on 2020-02-08. Retrieved 2020-02-09.
[16] "CRISPR-edited immune cells for fighting cancer passed a safety test". Science News. 6 February 2020. Archived from the original on 25 July 2020. Retrieved 13 July 2020.
[17] "CRISPR-Edited Immune Cells Can Survive and Thrive After Infusion into Cancer Patients – PR News". www.pennmedicine.org. Archived from the original on 13 July 2020. Retrieved 13 July 2020.
[18] Stadtmauer, Edward A.; Fraietta, Joseph A.; Davis, Megan M.; Cohen, Adam D.; Weber, Kristy L.; Lancaster, Eric; Mangan, Patricia A.; Kulikovskaya, Irina; Gupta, Minnal; Chen, Fang; Tian, Lifeng; Gonzalez, Vanessa E.; Xu, Jun; Jung, In-young; Melenhorst, J. Joseph; Plesa, Gabriela; Shea, Joanne; Matlawski, Tina; Cervini, Amanda; Gaymon, Avery L.; Desjardins, Stephanie; Lamontagne, Anne; Salas-Mckee, January; Fesnak, Andrew; Siegel, Donald L.; Levine, Bruce L.; Jadlowsky, Julie K.; Young, Regina M.; Chew, Anne; Hwang, Wei-Ting; Hexner, Elizabeth O.; Carreno, Beatriz M.; Nobles, Christopher L.; Bushman, Frederic D.; Parker, Kevin R.; Qi, Yanyan; Satpathy, Ansuman T.; Chang, Howard Y.; Zhao, Yangbing; Lacey, Simon F.; June, Carl H. (28 February 2020). "CRISPR-engineered T cells in patients with refractory cancer". Science. 367 (6481): eaba7365.
[19] "Biomaterial discovery enables 3-D printing of tissue-like vascular structures". phys.org. Archived from the original on 6 April 2020. Retrieved 5 April 2020.
[20] Wu, Yuanhao; Okesola, Babatunde O.; Xu, Jing; Korotkin, Ivan; Berardo, Alice; Corridori, Ilaria; di Brocchetti, Francesco Luigi Pellerej; Kanczler, Janos; Feng, Jingyu; Li, Weiqi; Shi, Yejiao; Farafonov, Vladimir; Wang, Yiqiang; Thompson, Rebecca F.; Titirici, Maria-Magdalena; Nerukh, Dmitry; Karabasov, Sergey; Oreffo, Richard O. C.; Carlos Rodriguez-Cabello, Jose; Vozzi, Giovanni; Azevedo, Helena S.; Pugno, Nicola M.; Wang, Wen; Mata, Alvaro (4 March 2020). "Disordered protein-graphene oxide co-assembly and supramolecular biofabrication of functional fluidic devices". Nature Communications. 11 (1): 1182.
[21] "Doctors use gene editing tool Crispr inside body for first time". the Guardian. 4 March 2020. Archived from the original on 12 April 2020. Retrieved 6 April 2020.
[22] "Doctors use CRISPR gene editing inside a person's body for first time". NBC News. Archived from the original on 6 March 2020. Retrieved 6 April 2020.
[23] "Doctors try 1st CRISPR editing in the body for blindness". AP NEWS. 4 March 2020. Archived from the original on 6 April 2020. Retrieved 6 April 2020.
[24] White, Franny. "OHSU performs first-ever CRISPR gene editing within human body". OHSU News. Retrieved 12 April 2020.
[25] Levy, Steven. "Could Crispr Be Humanity's Next Virus Killer?". Wired. Archived from the original on 24 March 2020. Retrieved 25 March 2020.
[26] "Biochemist Explains How CRISPR Can Be Used to Fight COVID-19". Amanpour & Company. Archived from the original on 30 April 2020. Retrieved 3 April 2020.
[27] "Can Crispr technology attack the coronavirus? | Bioengineering". bioengineering.stanford.edu. Archived from the original on 14 July 2020. Retrieved 3 April 2020.
[28] Abbott, Timothy R.; Dhamdhere, Girija; Liu, Yanxia; Lin, Xueqiu; Goudy, Laine; Zeng, Leiping; Chemparathy, Augustine; Chmura, Stephen; Heaton, Nicholas S.; Debs, Robert; Pande, Tara; Endy, Drew; Russa, Marie La; Lewis, David B.; Qi, Lei S. (14 March 2020).
[29] "Scientists aim gene-targeting breakthrough against COVID-19". phys.org. Archived from the original on 17 June 2020. Retrieved 13 June 2020.
[30] Abbott, Timothy R.; Dhamdhere, Girija; Liu, Yanxia; Lin, Xueqiu; Goudy, Laine; Zeng, Leiping; Chemparathy, Augustine; Chmura, Stephen; Heaton, Nicholas S.; Debs, Robert; Pande, Tara; Endy, Drew; Russa, Marie F. La; Lewis, David B.; Qi, Lei S. (14 May 2020). "Development of CRISPR as an Antiviral Strategy to Combat SARS-CoV-2 and Influenza". Cell. 181 (4): 865–876.e12.
[31] "New kind of CRISPR technology to target RNA, including RNA viruses like coronavirus". phys.org. Archived from the original on 5 April 2020. Retrieved 3 April 2020.
[32] Wessels, Hans-Hermann; Méndez-Mancilla, Alejandro; Guo, Xinyi; Legut, Mateusz; Daniloski, Zharko; Sanjana, Neville E. (16 March 2020). "Massively parallel Cas13 screens reveal principles for guide RNA design". Nature Biotechnology. 38 (6): 722–727.
[33] "Scientists can now edit multiple genome fragments at a time". phys.org. Archived from the original on 7 April 2020. Retrieved 7 April 2020.
[34] Gonatopoulos-Pournatzis, Thomas; Aregger, Michael; Brown, Kevin R.; Farhangmehr, Shaghayegh; Braunschweig, Ulrich; Ward, Henry N.; Ha, Kevin C. H.; Weiss, Alexander; Billmann, Maximilian; Durbic, Tanja; Myers, Chad L.; Blencowe, Benjamin J.; Moffat, Jason (16 March 2020). "Genetic interaction mapping and exon-resolution functional genomics with a hybrid Cas9–Cas12a platform". Nature Biotechnology. 38 (5): 638–648.
[35] "Researchers achieve remote control of hormone release using magnetic nanoparticles". phys.org. Archived from the original on 24 April 2020. Retrieved 16 May 2020.
[36] Rosenfeld, Dekel; Senko, Alexander W.; Moon, Junsang; Yick, Isabel; Varnavides, Georgios; Gregureć, Danijela; Koehler, Florian; Chiang, Po-Han; Christiansen, Michael G.; Maeng, Lisa Y.; Widge, Alik S.; Anikeeva, Polina (1 April 2020). "Transgene-free remote magnetothermal regulation of adrenal hormones". Science Advances. 6 (15): eaaz3734.
[37] "Predicting the evolution of genetic mutations". phys.org. Archived from the original on 26 April 2020. Retrieved 16 May 2020.
[38] Zhou, Juannan; McCandlish, David M. (14 April 2020). "Minimum epistasis interpolation for sequence-function relationships". Nature Communications. 11 (1): 1782.
[39] "Bactericidal nanomachine: Researchers reveal the mechanisms behind a natural bacteria killer". phys.org. Archived from the original on 29 April 2020. Retrieved 17 May 2020.
[40] Ge, Peng; Scholl, Dean; Prokhorov, Nikolai S.; Avaylon, Jaycob; Shneider, Mikhail M.; Browning, Christopher; Buth, Sergey A.; Plattner, Michel; Chakraborty, Urmi; Ding, Ke; Leiman, Petr G.; Miller, Jeff F.; Zhou, Z. Hong (April 2020).
[41] "Synthetic red blood cells mimic natural ones, and have new abilities". phys.org. Archived from the original on 13 June 2020. Retrieved 13 June 2020.
[42] Guo, Jimin; Agola, Jacob Ongudi; Serda, Rita; Franco, Stefan; Lei, Qi; Wang, Lu; Minster, Joshua; Croissant, Jonas G.; Butler, Kimberly S.; Zhu, Wei; Brinker, C. Jeffrey (11 May 2020). "Biomimetic Rebuilding of Multifunctional Red Blood Cells: Modular Design Using Functional Components". ACS Nano. 14 (7): 7847–7859.
[43] Page, Michael Le. "Three people with inherited diseases successfully treated with CRISPR". New Scientist. Archived from the original on 26 June 2020. Retrieved 1 July 2020.
[44] "More early data revealed from landmark CRISPR gene editing human trial". New Atlas. 17 June 2020. Archived from the original on 23 June 2020. Retrieved 1 July 2020.
[45] "A Year In, 1st Patient To Get Gene Editing For Sickle Cell Disease Is Thriving". NPR.org. Archived from the original on 30 June 2020. Retrieved 1 July 2020.
[46] "CRISPR Therapeutics and Vertex Announce New Clinical Data for Investigational Gene-Editing Therapy CTX001™ in Severe Hemoglobinopathies at the 25th Annual European Hematology Association (EHA) Congress | CRISPR Therapeutics". crisprtx.gcs-web.com. Archived from the original on 28 June 2020. Retrieved 1 July 2020.
[47] "The powerhouses inside cells have been gene-edited for the first time". New Scientist. 8 July 2020. Archived from the original on 14 July 2020. Retrieved 12 July 2020.
[48] Mok, Beverly Y.; de Moraes, Marcos H.; Zeng, Jun; Bosch, Dustin E.; Kotrys, Anna V.; Raguram, Aditya; Hsu, FoSheng; Radey, Matthew C.; Peterson, S. Brook; Mootha, Vamsi K.; Mougous, Joseph D.; Liu, David R. (July 2020). "A bacterial cytidine deaminase toxin enables CRISPR-free mitochondrial base editing". Nature. 583 (7817): 631–637.
[49] "Brain benefits of exercise can be gained with a single protein". medicalxpress.com. Archived from the original on 20 August 2020. Retrieved 18 August 2020.
[50] Horowitz, Alana M.; Fan, Xuelai; Bieri, Gregor; Smith, Lucas K.; Sanchez-Diaz, Cesar I.; Schroer, Adam B.; Gontier, Geraldine; Casaletto, Kaitlin B.; Kramer, Joel H.; Williams, Katherine E.; Villeda, Saul A. (10 July 2020). "Blood factors transfer beneficial effects of exercise on neurogenesis and cognition to the aged brain". Science. 369 (6500): 167–173.
[51] "Researchers discover 2 paths of aging and new insights on promoting healthspan". phys.org. Archived from the original on 13 August 2020. Retrieved 17 August 2020.
[52] Li, Yang; Jiang, Yanfei; Paxman, Julie; o'Laughlin, Richard; Klepin, Stephen; Zhu, Yuelian; Pillus, Lorraine; Tsimring, Lev S.; Hasty, Jeff; Hao, Nan (2020). "A programmable fate decision landscape underliessingle-cell aging in yeast". Science. 369 (6501): 325–329.
[53] "'Mighty mice' stay musclebound in space, boon for astronauts". phys.org. Archived from the original on 1 October 2020. Retrieved 8 October 2020.
[54] Lee, Se-Jin; Lehar, Adam; Meir, Jessica U.; Koch, Christina; Morgan, Andrew; Warren, Lara E.; Rydzik, Renata; Youngstrom, Daniel W.; Chandok, Harshpreet; George, Joshy; Gogain, Joseph; Michaud, Michael; Stoklasek, Thomas A.; Liu, Yewei; Germain-Lee, Emily L. (22 September 2020). "Targeting myostatin/activin A protects against skeletal muscle and bone loss during spaceflight". Proceedings of the National Academy of Sciences. 117 (38): 23942–23951.
[55] Wu, Katherine J.; Peltier, Elian (7 October 2020). "Nobel Prize in Chemistry Awarded to 2 Scientists for Work on Genome Editing - Emmanuelle Charpentier and Jennifer A. Doudna developed the Crispr tool, which can alter the DNA of animals, plants and microorganisms with high precision". The New York Times. Archived from the original on 8 October 2020. Retrieved 7 October 2020.
[56] "TAU breakthrough may increase life expectancy in brain and ovarian cancers". Tel Aviv University. 18 November 2020. Archived from the original on 22 November 2020. Retrieved 23 November 2020.
[57] Rosenblum, Daniel; Gutkin, Anna; Kedmi, Ranit; Ramishetti, Srinivas; Veiga, Nuphar; Jacobi, Ashley M.; Schubert, Mollie S.; Friedmann-Morvinski, Dinorah; Cohen, Zvi R.; Behlke, Mark A.; Lieberman, Judy; Peer, Dan (1 November 2020). "CRISPR-Cas9 genome editing using targeted lipid nanoparticles for cancer therapy". Science Advances. 6 (47): eabc9450. Bibcode:2020SciA....6.9450R.
[58] Corbyn, Zoë (January 19, 2020). "Out of the lab and into your frying pan: the advance of cultured meat". the Guardian. Archived from the original on February 11, 2020. Retrieved February 27, 2020.
[59] Ives, Mike (2 December 2020). "Singapore Approves a Lab-Grown Meat Product, a Global First". The New York Times. Archived from the original on 22 January 2021. Retrieved 16 January 2021.
[60] "Scientists build whole functioning thymus from human cells". Francis Crick Institute. 11 December 2020. Archived from the original on 14 December 2020. Retrieved 14 December 2020.
[61] Campinoti, Sara; Gjinovci, Asllan; Ragazzini, Roberta; Zanieri, Luca; Ariza-McNaughton, Linda; Catucci, Marco; Boeing, Stefan; Park, Jong-Eun; Hutchinson, John C.; Muñoz-Ruiz, Miguel; Manti, Pierluigi G.; Vozza, Gianluca; Villa, Carlo E.; Phylactopoulos, Demetra-Ellie; Maurer, Constance; Testa, Giuseppe; Stauss, Hans J.; Teichmann, Sarah A.; Sebire, Neil J.; Hayday, Adrian C.; Bonnet, Dominique; Bonfanti, Paola (11 December 2020). "Reconstitution of a functional human thymus by postnatal stromal progenitor cells and natural whole-organ scaffolds". Nature Communications. 11 (1): 6372.
[62] "Gene-editing produces tenfold increase in superbug slaying antibiotics". EurekAlert!. 12 January 2021. Archived from the original on 13 January 2021. Retrieved 13 January 2021.
[63] Devine, Rebecca; McDonald, Hannah P.; Qin, Zhiwei; Arnold, Corinne J.; Noble, Katie; Chandra, Govind; Wilkinson, Barrie; Hutchings, Matthew I. (12 January 2021). "Re-wiring the regulation of the formicamycin biosynthetic gene cluster to enable the development of promising antibacterial compounds". Cell Chemical Biology. 28 (4): 515–523.e5.
[64] "Scientists use lipid nanoparticles to precisely target gene editing to the liver". EurekAlert!. 1 March 2021. Retrieved 2 March 2021.
[65] Qiu, Min; Glass, Zachary; Chen, Jinjin; Haas, Mary; Jin, Xin; Zhao, Xuewei; Rui, Xuehui; Ye, Zhongfeng; Li, Yamin; Zhang, Feng; Xu, Qiaobing (9 March 2021). "Lipid nanoparticle-mediated codelivery of Cas9 mRNA and single-guide RNA achieves liver-specific in vivo genome editing of Angptl3". Proceedings of the National Academy of Sciences. 118 (10): e2020401118.
[66] "Unique CRISPR gene therapy offers opioid-free chronic pain treatment". New Atlas. 11 March 2021. Retrieved 18 April 2021.
[67] Moreno, Ana M.; Alemán, Fernando; Catroli, Glaucilene F.; Hunt, Matthew; Hu, Michael; Dailamy, Amir; Pla, Andrew; Woller, Sarah A.; Palmer, Nathan; Parekh, Udit; McDonald, Daniella; Roberts, Amanda J.; Goodwill, Vanessa; Dryden, Ian; Hevner, Robert F.; Delay, Lauriane; Santos, Gilson Gonçalves dos; Yaksh, Tony L.; Mali, Prashant (10 March 2021). "Long-lasting analgesia via targeted in situ repression of NaV1.7 in mice". Science Translational Medicine. 13 (584): eaay9056.
[68] "New, reversible CRISPR method can control gene expression while leaving underlying DNA sequence unchanged". phys.org. Retrieved 10 May 2021.
[69] Nuñez, James K.; Chen, Jin; Pommier, Greg C.; Cogan, J. Zachery; Replogle, Joseph M.; Adriaens, Carmen; Ramadoss, Gokul N.; Shi, Quanming; Hung, King L.; Samelson, Avi J.; Pogson, Angela N.; Kim, James Y. S.; Chung, Amanda; Leonetti, Manuel D.; Chang, Howard Y.; Kampmann, Martin; Bernstein, Bradley E.; Hovestadt, Volker; Gilbert, Luke A.; Weissman, Jonathan S. (29 April 2021). "Genome-wide programmable transcriptional memory by CRISPR-based epigenome editing". Cell. 184 (9): 2503–2519.e17.
[70] Subbaraman, Nidhi (15 April 2021). "First monkey–human embryos reignite debate over hybrid animals - The chimaeras lived up to 19 days — but some scientists question the need for such research". Nature. Retrieved 16 April 2021.
[71] Wells, Sarah (15 April 2021). "Researchers Generate Human-Monkey Chimeric Embryos - Don't worry, there are not human-monkey babies — yet". Inverse. Retrieved 16 April 2021.
[72] Tan, Tao; et al. (15 April 2021). "Chimeric contribution of human extended pluripotent stem cells to monkey embryos ex vivo". cell. 184 (8): 2020–2032.e14. doi:10.1016/j.cell.2021.03.020. PMID 33861963. S2CID 233247345. Retrieved 16 April 2021.
[73] "Malaria vaccine hailed as potential breakthrough". BBC News. April 23, 2021. Retrieved April 23, 2021.
[74] Datoo, Mehreen S.; Natama, Magloire H.; Somé, Athanase; Traoré, Ousmane; Rouamba, Toussaint; Bellamy, Duncan; Yameogo, Prisca; Valia, Daniel; Tegneri, Moubarak; Ouedraogo, Florence; Soma, Rachidatou; Sawadogo, Seydou; Sorgho, Faizatou; Derra, Karim; Rouamba, Eli; Orindi, Benedict; Lopez, Fernando Ramos; Flaxman, Amy; Cappuccini, Federica; Kailath, Reshma; Elias, Sean; Mukhopadhyay, Ekta; Noe, Andres; Cairns, Matthew; Lawrie, Alison; Roberts, Rachel; Valéa, Innocent; Sorgho, Hermann; Williams, Nicola; Glenn, Gregory; Fries, Louis; Reimer, Jenny; Ewer, Katie J.; Shaligram, Umesh; Hill, Adrian V. S.; Tinto, Halidou (5 May 2021). "Efficacy of a low-dose candidate malaria vaccine, R21 in adjuvant Matrix-M, with seasonal administration to children in Burkina Faso: a randomised controlled trial". The Lancet. 397 (10287): 1809–1818.
[75] "Scientists Gene-Hacked Monkeys to Fix Their Cholesterol". Futurism. Retrieved 13 June 2021.
[76] Musunuru, Kiran; et al. (May 2021). "In vivo CRISPR base editing of PCSK9 durably lowers cholesterol in primates". Nature. 593 (7859): 429–434.
[77] Zimmer, Carl (2021-05-24). "Scientists Partially Restored a Blind Man's Sight With New Gene Therapy". The New York Times. Retrieved 13 June 2021.
[78] Sahel, José-Alain; Boulanger-Scemama, Elise; Pagot, Chloé; Arleo, Angelo; Galluppi, Francesco; Martel, Joseph N.; Esposti, Simona Degli; Delaux, Alexandre; de Saint Aubert, Jean-Baptiste; de Montleau, Caroline; Gutman, Emmanuel; Audo, Isabelle; Duebel, Jens; Picaud, Serge; Dalkara, Deniz; Blouin, Laure; Taiel, Magali; Roska, Botond (2021-05-24). "Partial recovery of visual function in a blind patient after optogenetic therapy". Nature Medicine. 27 (7): 1223–1229.
[79] Baylor College of Medicine (29 May 2021). "Biologists Construct a "Periodic Table" for Cell Nuclei – And Discover Something Strange, Baffling and Unexpected". ScioTechDaily. Retrieved 29 May 2021.
[80] Hoencamp, Claire; et al. (28 May 2021). "3D genomics across the tree of life reveals condensin II as a determinant of architecture type". Science. 372 (6545): 984–989.
[81] "'Vegan spider silk' provides sustainable alternative to single-use plastics". phys.org. Retrieved 11 July 2021.
[82] Kamada, Ayaka; Rodriguez-Garcia, Marc; Ruggeri, Francesco Simone; Shen, Yi; Levin, Aviad; Knowles, Tuomas P. J. (10 June 2021). "Controlled self-assembly of plant proteins into high-performance multifunctional nanostructured films". Nature Communications. 12 (1): 3529.
[83] KaiserJun. 26, Jocelyn (26 June 2021). "CRISPR injected into the blood treats a genetic disease for first time". Science | AAAS. Retrieved 11 July 2021.
[84] Gillmore, Julian D.; Gane, Ed; Taubel, Jorg; Kao, Justin; Fontana, Marianna; Maitland, Michael L.; Seitzer, Jessica; O’Connell, Daniel; Walsh, Kathryn R.; Wood, Kristy; Phillips, Jonathan; Xu, Yuanxin; Amaral, Adam; Boyd, Adam P.; Cehelsky, Jeffrey E.; McKee, Mark D.; Schiermeier, Andrew; Harari, Olivier; Murphy, Andrew; Kyratsous, Christos A.; Zambrowicz, Brian; Soltys, Randy; Gutstein, David E.; Leonard, John; Sepp-Lorenzino, Laura; Lebwohl, David (26 June 2021). "CRISPR-Cas9 In Vivo Gene Editing for Transthyretin Amyloidosis". New England Journal of Medicine. 385 (6): 493–502.
[85] "Face masks that can diagnose COVID-19". medicalxpress.com. Retrieved 11 July 2021.
[86] Nguyen, Peter Q.; Soenksen, Luis R.; Donghia, Nina M.; Angenent-Mari, Nicolaas M.; de Puig, Helena; Huang, Ally; Lee, Rose; Slomovic, Shimyn; Galbersanini, Tommaso; Lansberry, Geoffrey; Sallum, Hani M.; Zhao, Evan M.; Niemi, James B.; Collins, James J. (28 June 2021). "Wearable materials with embedded synthetic biology sensors for biomolecule detection". Nature Biotechnology: 1–9.
[87] "Scientists developing contraceptive that stops sperm in its tracks". ScienceDaily. Retrieved 21 September 2021.
[88] Shrestha, Bhawana; Schaefer, Alison; Zhu, Yong; Saada, Jamal; Jacobs, Timothy M.; Chavez, Elizabeth C.; Omsted, Stuart S.; Cruz-Teran, Carlos A.; Vaca, Gabriela Baldeon; Vincent, Kathleen; Moench, Thomas R.; Lai, Samuel K. (11 August 2021). "Engineering sperm-binding IgG antibodies for the development of an effective nonhormonal female contraception". Science Translational Medicine.
[89] Yirka, Bob. "Reprogramming heart muscle cells to repair damage from heart attacks". medicalxpress.com. Retrieved 20 October 2021.
[90] Chen, Yanpu; Lüttmann, Felipe F.; Schoger, Eric; Schöler, Hans R.; Zelarayán, Laura C.; Kim, Kee-Pyo; Haigh, Jody J.; Kim, Johnny; Braun, Thomas (24 September 2021). "Reversible reprogramming of cardiomyocytes to a fetal state drives heart regeneration in mice". Science. 373 (6562): 1537–1540.
[91] "What does the first successful test of a pig-to-human kidney transplant mean?". Science News. 22 October 2021. Retrieved 15 November 2021
[92] "Progress in Xenotransplantation Opens Door to New Supply of Critically Needed Organs". NYU Langone News. Retrieved 15 November 2021.
