.jpg)
Ecz. Ayşe Arık Coşkun
arik.ayse@gmail.com
Yunanistan’ da Eczacılık
-2. Bölüm-
Aşağıdaki grafiklerden de açıkça anlaşılacağı gibi, Genel Sağlık Sigortası’nın harcaması 2004 yılında 2,4 milyar Euro iken bu rakam 2009 yılında tüm zamanların en yüksek seviyeye ulaşarak 5,09 milyar Euro ya ulaşmıştır. Ayrıca kişi başına düşen yıllık sağlık harcaması 2000 yılında 200 Euro iken 2008 yılında yaklaşık 700 Euro ya çıkarak Avrupa ülkeleri arasındaki en yüksek orana ulaşmıştır.3
Fig 2: Genel Sağlık Sigortası yıllık farmasötik harcama (milyar avro) Source: General Secretary of Social Insurance :2012
Fig3: Yunanistan genel ve özel sağlık toplam harcaması (milyar Euro) Kaynak: WHO database 2012
Kriz döneminde Troika, giderleri düşürmek için yaptırımlar uygulamaya başlamıştır. Fiyat düşüşü, geri ödeme listelerinin tekrar düzenlenmesi, eczane ve depocuların kar marjı düşürülmesi, hastane ilaçlarının ihalesi hassasiyeti ve jenerik ilaç kullanımının artırılması neticesinde harcamalar, 2011 yılında 5,9 milyar Euro’dan 4,1 milyar Euro’ya, 2016 yılında ise yaklaşık 2 milyar Euro’ya kadar geriletilmiştir.
Meslek gruplarının kendi sigorta sistemleri kapatılıp, Ulusal Sağlık Sigortası kapsamında tek bir çatı altında toplanmış, kurumların borçları da tek sisteme devrolduğu için eczane ödemeleri sekteye uğramıştır.
İlaç fiyatları sabit kar marjı, %35 civarlarında iken, depocu fiyatı üzerinden 1€-5€ arası ilaçlarda %3, 5.01€-20€ arası ilaçlarda %20, 20.01€-50€ arası ilaçlarda %23, 50.01€-100€ arası ilaçlarda %25 ve 100€ üzeri ilaçlarda ise %27 iskonto yaptırımı uygulanmıştır. Bunun yanı sıra kar payının sabit kalacağı vaadiyle, hasılata bağlı olarak eczanelere %1 oranından %8 oranına varan ciro iskontoları mecburi tutulmuştur.4
Jenerik ilaç geri ödeme fiyat bandı, %70 lerden %40 lara kadar daralmış, patent süresi dolumunda ise orijinal ilaçlara %50 oranında fiyat düşüşü yapılmıştır. Taban fiyat uygulamasıyla, ilaç satış fiyatı ile kurumun ödediği ücret arasındaki fark hastadan fiyat farkı olarak tahsil edilmeye başlanmıştır. İlaç fiyatları düşmesine rağmen hastanın cebinden çıkan rakamlar artmaya başlamıştır.
Bazı ilaçların da sadece kurum/ hastane eczanesinde satışına izin verilmiş, ödemeden çıkan ilaçların sayısı her geçen gün artmaya başlamıştır. İşsizlik nedeniyle birçok insan sosyal sigortasını kaybetmiş, alım gücü düşmüş, her biri birer sağlık sistemi hizmet sunucusu olan eczaneleri zorlayan süreç başlamıştır.
Bütün bu uygulamalar ve yaptırımlar neticesinde eczanelerin ciroları %60’a varan kayıplara uğradı. Bu yıl hayata geçen uygulamalarda ise, bir grup ilaç ‘Genel Dağıtım’ adı altında eczane dışında da satılabilir hale getirildi ve Aralık ayı sonunda da OTC lerde sabit fiyat uygulamasına son verileceği açıklandı ve OTC lerin online satışı serbest hale geldi. 2012 yılında toplam ilaç pazarında reçetesiz satılan OTC yüzdesi, toplam pazarın %13 ü civarındadır.5 Fiyat serbestliği ve OTC lerin eczane dışında satılmasında hedeflenen, rekabeti artırıp piyasayı hareketlendirmektir .Fakat bu durum eczacılar açısından başka tehditleri de beraberinde getirmektedir.
Geri ödeme sistemi temel olarak %75 sosyal güvence payı, %25 hasta katılım payı şeklinde düzenlenmiştir. Bazı kronik hastalıklarda(osteoporoz, parkinson, KAH gibi) hasta %10 katılım payı öder. Hayatı tehdit bulunan durumlar, kanser, hamilelik gibi durumlarda ise hasta katılım payından muaftır.
Reçeteler, geçtiğimiz yıllarda manuel olarak düzenlenirken, şu anda toplamda reçetelerin %90 ını E-reçeteler oluşturmaktadır.
Reçetelerde yeni dönemde ilaç ticari ismi yerine sadece etken madde yazılmaktadır. Bu duruma hekim dernekleri tarafından itirazlar gelse de, uygulama hayata geçirilmiştir. Bu gelişme ile jenerik ilaç pazar payında önemli artış sağlanmış, verimlilik artmıştır. Hastalar orijinal ya da pahalı olan ilacı kullanmak isterse, aradaki fiyat farkını kendisi karşılamak suretiyle istedikleri ilaca ulaşabilirler.
Özetle; Yunanistan‘da eczacılık iki ana bölümden oluşuyor diyebiliriz. Kriz öncesi ve kriz sonrası… Araştırmayı hazırlarken karşıma hep yapılan değişikler ve sonuçları çıktı. Uygulama değişiklikleri üzerinden hem ülke ekonomisine hem de eczacılık mesleğine genel bir bakalım istedim. Troika‘ nın ülke ekonomisini kurtarmak ve sosyal güvenlik kurumunu borçtan çıkarmak amacıyla yaptığı tüm yaptırımlar ve uygulamalar, günün sonunda eczacıları ciddi anlamda yıpratmış görünüyor. Umarım ki Yunanistan’ da ki meslektaşlarımız eczacılığı tekrar tanımlayarak, zor günleri atlatmanın bir formülünü bulurlar…
-SON-
Kaynaklar
1-The impact of the financial crisis on the health system and health in Greece C.Economou,D. Kaitelidou, A. Kentikelenis, A. Sissouras, A.Maresso / Case Study
2-Community Pharmacist’s Strategies in Greece
3-EU Parliament Report ADG International Policies 2011
4-Greek Goverment Gazette no557B,1231B,31A,866B / 2011
5-Based on AESPGP 2013 market data
6-OEDC 2013 Report
7-WHO databese 2012
