"SEN DUYDUN MU SUSTUKLARIMI?" der Oğuz Atay...
Ya steteskop ile duyduklarımız?
Steteskop yunanca bir kelimedir.
Stetos=göğüs
Skopein=bakmak
Kelimelerinden oluşan steteskop; dolaşım, sindirim ve solunum durumlarını
akustik yolla incelemeye yarayan tıbbi bir alettir.
Bilim adamları çok eski çağlardan beri insanın kalp atışlarını takip edip fikir
sahibi olmuşlardır. M.Ö.400 yılında HİPOKRAT kalpten gelen sesleri, göğüs
kafesinin içinde kaynayan sirkeye benzetmişti.
İlk olarak 1816 yılında Fransız doktor (Rene leannex) ciğerden gelen sesleri doktorun kulağına iletmek amacıyla içi boş tahta silindir biçiminde yapılmıştır.
Bugünkü hali 1961 yılında Amplivex tarafından elektronik olarak geliştirildi. Bu cihazın özelliği vakumlu tüp teknolojisi olması, uygun ağırlığı ve uygun boyu ile kullanım avantajı olmasıydı.
Stetoskop, vücut içinde oluşan sesleri dinlemek için kullanılan tıbbi bir cihazdır. Stetoskop genelde üç ana kısımdan meydana gelir;
· Diyafram
· Tüp (elastik boru şeklinde)
· Kulaklık
Bazı stetoskoplarda ayrıca çan denilen ve alçak perdeden sesleri yükseltmeye yarayan bir kısım da bulunur. Diyafram, stetoskobun tüp kısmının ucunda bulunan ve dinlenmek istenen bölgeye değdirilen yassı koni şeklinde bir parçadır. Bu parçanın içinde ortamdan yalıtılmış bir zar vardır. Yüzeydeki sesle titreyen zar konik parça içindeki havaya basınç uygular ve bu basınç tüp içinden kulaklığa kadar ulaşır ve uygun yapıdaki kulaklık parçaları, sesi kulak içine yayar. Basit bir mantıkla çalışan stetoskop, bir nevi mekanik yükselticidir.
Stetoskopla en çok dinlenen sesler şunlardır;
· Kalbin atışı
· Akciğerlerin çıkardığı sesler
· Bağırsaklarda ve midede ortaya çıkan sesler
· Nabız
Ayrıca kan basıncını ölçmek için de kullanılır.
Stetoskop ile vücuttaki sesleri dinleme işine oskültasyon (auscultation) denir. Oskültasyon, tecrübe gerektiren bir teşhis yöntemidir. Stetoskop ile kulağa ulaşan sesin normal olup olmadığını anlamak, eğitim ve deneyim gerektirir.
Mekanik ve elektronik steteskoplar bulunur.
Mekanik stetoskoplar hafif ve taşınabilir oldukları için kullanımları kolaydır ancak sadece uzman kişiler tarafından yorumlanabilecek veri sunar.
Elektronik stetoskoplar ise elde edilen veriyi kullanıcıya yorumlanmış bir şekilde sunabilmektedir.
Elektronik stetoskoplar fazla yaygınlaşmamıştır, gelişmekte olan bir teknolojidir ve pahalıdır. Doktorlar mekanik stetoskopları tercih etmektedir.
Özellikle çocuklar içinde özel steteskop bulunmaktadır.
Pediatrik bu steteskop,
Paslanmaz çelik dinleme çanı(çift taraflı)
Kayan diyafram
Üşütmeyen çan çevresi
Tek lümenli hortum
Sızdırmaz kulaklık başlıkları vardır ve
Stetoskop pediatrik dinleme için 2.5 cm çana sahiptir.
Aşağıda resmi olan steteskop modelinde çift taraflı dinleme çanı bulunmaktadır.Genel olarak pratisyenlerin, tıp öğrencilerinin, hemşirelerin günlük kullanımına uygundur.
Kulaklıkların İyi Ayarlanması:
- Kullanıcının kulak kanallarına göre anatomik olarak doğru bir açıda dizayn edilmiş kulaklıklara sahip olmalıdır.
-Kulaklık başlıklarını kulağınıza yerleştirmeden önce hortum başlıklarının ileriye doğru bakacağı şekilde stetoskop hortumunu önünüzde tutun.
-Kulaklık başlıkları kulağınızdayken, uçların ileriye doğru bakması gerekir.
-Herkesin kulak kanalları aynı değildir.
Kulaklık başlıklarını doğru bir şekilde yerleştirdikten sonra rahatsızlık hissediyorsanız ve akustik performans daha iyiye gitmediyse kulaklıkları tutup kendinize uygun bir pozisyona getirin.
-Stetoskop kulaklıklarını yanlış takmak akustik performansın azalmasına ve bazı zamanlarda tamamen yok olmasına neden olabilir.
- Optimum akustik performansın sağlanması için doğru ölçülerde kulaklık başlıklarının kullanılması önemlidir.
Özellikle yumuşak kulaklık başlıkları kullanılırken doğru seçim yapılmalıdır.
Eğer yumuşak kulaklık başlığı kullanıcı için fazla büyükse, bu kulaklık başlığının kulak içerisindeki sıkışması kötü akustik performansa neden olabilir.
Aynı durum kulaklık başlıklarının küçük olması için de geçerlidir. Kullanıcının kulaklık ölçüsünü doğru tespit ederse en iyi akustik performansı sağlayacaktır.
İnsan, ancak anladığı şeyleri duyar.
Maksim Gorki
Sağlıklı günler dilerim.
Ecz. Gül KARA
hurriyeteczanesi@ttmail.com
