Orto-pedi yada diğer deyişle travmatoloji iskelet sisteminin yaralanmaları ile uğraşır.
Latince’de;
Orto(ortos); doğrulma, düzelme
Pedi(pais); çocuk
Genel manada çevirmeyi denersek;
ORTOPEDİ; çocukları doğrultmayı düzelten bilim dalı anlamına gelir. İlk doğuşu böyle olup sonra branşlara ayrılmıştır.
İnsan vücudunun şekil bozuklukları ile uğraşan genel cerrahlar skolyoz, doğuştan çarpık ayak vb uzuvlarla ilgili bozuklukları düzeltmek üzerine özel çalışmalar yapmışlar ve bu bilim dalını geliştirmişler.
Eski mısır kabartmasında. Ayaklardan önde olanın ince topuk yukarda durduğuna dikkat edin! Büyük olasılıkla çocuk felci sonrası gelişen ekinus deformitesi !
Ortopedik rahatsızlıklar tarihsel kayıtlara da geçmiştir. Özellikle eski Mısır tabletlerinde iskelet sistemi deformiteleri resmedilmiştir. Bu tarz rahatsızlıklar insanlık tarihi kadar eski olduğu halde tedavisi ihmal edilmiş, ortopedi malzemelerinin gelişimi yavaş olmuştur.
Bu hastalıkların tedavisinde çıkıkçı denilen kişilere tarih sayfalarında sıklıkla rastlamaktayız.
Mısır’da ki papirüsler bize tıp ve eczacılık alanında ışık tutmuştur .
Bunlardan en önemlisi:
Ebers papirüsü
M. Ö. 1552 yıllarından günümüze ulaşmış bir medikal belgedir. Hiyeratik yazıyla yazılmış ve bilinen Eski Mısır MEDİKALİNİN çoğu bilgilerini içermektedir.110 sayfa parşömen tomarı 700 formül içerir.Halkın günlük yaşamda karşılaşabileceği ayak tırnağı ağrıları, timsah ısırması, yılan ısırması, akrep sokması, haşereler gibi problemlere tedavi edici yaklaşımlar yer almaktadır. Papirüs, barsak hastalıkları, oftalmoloji, dermatoloji, jinekoloji, doğum, gebelik teşhisi, gebelikten korunma, dişçilik ve apse, tümör, kırık ve yanıklarda cerrahi tedavi gibi kısımları kapsamaktadır.
Bu papirüs şu anda Leipzig Üniversitesi kütüphanesinde saklanmaktadır.
Diğeri:
Smith Papirüsü
Bilinen ilk eczacılık uygulamaları, bandaj ve kompres kullanımı örneklerine Mısır’da rastlanmıştır. Smith Papirüsü’nde, keten bezinden yapılan yapışkan bantların yaraları kapamada ne şekilde kullanıldığından bahsedilmektedir. Keten bez, bunun dışında bandaj için de uygun bir malzemeydi.
Kom Ombo’da bir tapınakta rölyefin içine yerleştirilmiş cerrahi alet kutusunda cerrahi bıçak, makas, sonda, pens, spatula vb malzemeler bulunmuştur.
Mısır medeniyetinden 1925 li yıllara uzandığımızda ortopedi alanında hala çok kapsamlı gelişmeler yaşanmadığını izlemekteyiz .
1927 yılında Meksika’ da yaşayan Frida Kahlo yaşadığı otobüs kazasından sonra 2 yıl yatağa ve korselere bağımlı yaşamıştı.
Hayatını ve çektiği acıları AŞK VE ACI adlı romanında şöyle anlatıyor;
‘Bir korse çıkıyor, yerine yenisi takılıyordu. Takılma işlemi dört saat sürüyordu.
Sırtımın gergin durması için başımdan askıya alındım tam bir işkenceydi.
Nemli alçı doğrudan tenime sarılıyor, gürültülü mekanik bir alet alçının kuruması için hava üflüyordu.’
Frida acı dolu dört saat geçirdi. Gözlerini kapıyor, altdudağını kanayıncaya kadar ısırıyor, bedeninin bir eşya gibi kırılacağını zannediyordu. Sadece canı yanmakla kalmıyor ciğerleri öyle sıkışmıştı ki zor soluk alıp veriyordu, sağ bacağına dokunamıyor eğilemiyor, uyuyamıyordu. Üç ayda bir değişen alçılı bu korse çıkarılırken de aynı acıları çektiriyordu.
Bu kitabı okurken aklıma Osmanlı padişahlarından I.Süleyman’ın oğlu Şehzade Cihangir’in çektiği acılar geldi. Doğuştan kambur olan Cihangir’in tedavisi için hekimler germe ve çekme şeklinde ağrılı tedaviler uygulamışlardı.
Günümüzde kamburluk ile ilgili günlük hayatta nispeten rahat kullanılabilecek kamburluk korseleri var.
1-Titreşimli kamburluk korsesi
Öne eğilme yapıldığında sesli ve titreşimle uyarı vermektedir.
Gençlere ve günlük hayatta çalışırken öne doğru durmayı alışkanlık hale getirenlere önerilebilir.
2-Posturex-Kamburluk Korsesi
Duruş bozukluklarının düzeltilmesine ve vücudun dik durmasına yardımcı olur.
Bel çevresindeki kemer, yanlış durma pozisyonlarında uyarıcı etki yapar.
Hawking, hastalığına rağmen inanılmaz başarılar sağlamış bir isim…
Tamamen elektrikli sandalyeye mahkum olduğu halde yanağındaki bir kası kullanarak özel bir bilgisayara yazdığı yazı sese çevriliyor ve iletişim kurması sağlanıyor. Bu şekilde kara delik ve kuantum çekimi konularında teorilere imza atmıştır.
İşte 21. YY’ ın geldiği son nokta!
Tüm iskelet sistemimiz sağlıklı ve hayallerimizi gerçekleştirebilecek dinamizme sahipken bunun kıymetini bilmek gerek.
Sağlıkla kalın...
Ecz. Gül KARA
hurriyeteczanesi@ttnet.com
g.kara@eczacininsesi.com
