Bişnev; dinle,
Neyin nefesini dinle,
Ney içinde nefes olmadan sana seslenmez,
Bataklık içinden koparılmış kamış ile ney arasında ne kadar fark vardır…
Ney der ki;
ben kamışlıktan kesilmeseydim ne sesim çıkardı ne de soluğum bir el beni beğendi bataklıktan kesiverdi, kesilmenin sancısının talih olduğunun farkında değildim ayrılık acısı çekiyordum…
Güneşte bekletildim esen yelleri hasretle bekledim durdum, güneşte iyice kurudum sonra o el beni aldı temizledi, saflaştırdı, boğumlarımda dağlanmanın acısını hissettim, sinemi dağlayan 7 nişanem oldu, başıma bir başpare yerleştirdi.
Bir zamanlar bataklıktan ayrılışıma üzülürken şimdi eskiye dönme hayali bile bana ıstırap veriyordu…
işte beni bu demlere süren NEFES benden akmaya başladığında ayrılık ateşi ile değil şefkat ve cemal nefesiyle yandım…
Fatih Çıtlak’ın 18 beyit DİNLE adlı kitabından aldığım bu cümleler son günlerde üst üste yaşanan üzücü olaylara biraz NEFES olsun istedim…
Bazen de kronik hastalıklar yüzünden nefes almak zorlaşır .
Astım, pnömoni, kronik obstrüktif akciğer hastalıkları vb. durumlarda inhaler formlarda ilaçların kullanılması gerekebilir ancak küçük çocuklarda, ölçülü doz inhaler kullanma güçlüğü yaşayan hastalarda, ağır astım vakalarında ilaçların etkili bir şekilde uygulanabilmesi için NEBÜLİZATÖR kullanılması gerekebilir.
Buharla çalışan ilk nebülizatör Almanya’da 1864 yılında icat edilmiştir.
“Siegle Buhar Püskürtmeli İnhaler” olarak bilinen bu inhaler, sıvı ilacı püskürtmek için Venturi Prensibini (Venturi prensibi; akışkanın geçtiği kesitin daraltılarak, akışkan hızının arttırılması ve bu hız artışından ötürü basınç düşümü yaratılmasıdır) kullanılmıştır.
İlk Jet Nebulizatör 1950 yılında, Ultrasonik Nebulizatör ise 1960 yılından sonra kullanılmaya başlanmıştır.
İyi bir Nebülizatörün genel özellikleri;
- Komprasör akım hızı 6-8 L/dakika olmalı ve 0.7-2 bar basınçta olmalıdır,
- Üretilen aerosolün en az %50 si 5 nm den küçük partikül oluşturmalıdır,
- Nebülizasyon 5-10 dak. gibi kısa sürmelidir,
- Az elektrik harcamalıdır,
- Küçük ve taşınabilir olmalıdır,
- Dayanıklı olmalıdır.
Günümüzde Nebülzatör çeşitleri;
1-Utrasonik Nebülizatör-ses dalgalarıyla
Ultrasonik nebülizatörler (UN):
Bir piezoelektrik kristalin vibrasyonuyla (titreşimi) oluşan yüksek frekanslı (1-2 MHz) ses dalgalarının kabın içerisindeki suyla temasta olan küçük bir konteynerin içindeki terapötik (tedavi edici) solüsyona ulaşması ve bu sıvıyı küçük partiküllere ayırması prensibine dayanarak çalışmaktadır. Frekans arttıkça partikül çapı küçülür. Bu nebulizatörün en önemli avantajları sessiz çalışması ve kısa sürede yüksek miktardaki sıvıyı nebulize edebilmeleridir. Dezavantajı ise üretilen partikülün nispeten büyük olması ve fiyatlarının yüksek olmasıdır, bu yüzden çok yaygın kullanılmamaktadır.
2-Jet Nebülizatör-basınçlı hava
Jet nebülizatörlerde (JN):
En yaygın kullanılan bir kompressör tarafından üretilen sıkıştırılmış basınçlı hava veya merkezi sistemdeki basınçlı hava veya oksijen kullanılarak sıvı aerosol haline dönüştürülmektedir. Basınçlı hava jet adı verilen dar bir alandan nebülizatöre girer ve boşluğa çıktığı anda aniden genişleyen havanın oluşturduğu negatif basıncın etkisiyle bir ucu ilaç solüsyonunun içinde diğer ucu havanın çıktığı kısımda bulunan ince kanallardan sıvı yukarıya çekilerek aerosol haline dönüşür. Bu ilk oluşan aerosol büyük partiküllüdür ve çıkış noktasında bulunan engele çarparak daha küçük partiküllere dönüşmektedir. Küçülmeyen partiküller de bu engele yapışarak tekrar nebülizasyona katılmak üzere terapötik sıvının içine döner. JN’lerde aerosolizasyon sırasında buharlaşmanın etkisiyle terapötik sıvının ısısı 10-12°C düşmekte ve geride kalan sıvının konsantrasyonunun artması ve ısı kaybına bağlı olarak viskozitesinin artması nedeniyle partikül çapı nebülizasyon süresi arttıkça büyümekte ve etkinlik kısmen düşmektedir.
Çocuklar için görünümü oyuncak şeklinde olanları vardır.
Nebülizatörün kullanımı:
Hasta;
Oturur pozisyonda olmalıdır.
Cihaz;
1-cihazın kablosu toprak prize takılır,
2- setin içindeki aksesuarlar (maske ,hortum…) cihaza takılır,
3-ilaç hazneye konur, doktorun tavsiyesine göre distile su ilave edilir,
4-cihazın anahtarı açılır,
5-buhar çıkışı kontrol edilir,
6- hasta maskeyi takar,
7-buhar çıkışı bitince cihaz kapatılır,
8-cihaz dezenfeksiyonu yapılır, tekrar kullanılacak hale getirilir.
Cihaza ait parçalar ve dezenfeksiyon konusu da haftaya…
Karacaoğlan/NEFESİM NEFESİNE
Yatar gül harmanı gibi,
Canımın dermanı gibi,
Har yanında çiçek açmış,
Binboğa ormanı gibi.
Nesine yar nesine,
Ölürüm ben sesine.
Bir daha vursa idi,
Nefesim nefesine.
Canım sese mi geldin,
Kadem basa mı geldin,
Sağ olsam gelmez idin,
Öldüm yasa mı geldin.
Nesine yar nesine,
Ölürüm ben sesine.
Bir daha vursa idi,
Nefesim nefesine.
Saçın yüzüne perde,
Yüreğim düştü derde.
Ayak üstü duramam,
Seni gördüğüm yerde.
Nesine yar nesine,
Ölürüm ben sesine.
Bir daha vursa idi,
Nefesim nefesine.
Karacaoğlan
Sevgiyle nefes alın…
Ecz. Gül KARA
hurriyeteczanesi@ttmail.com
gkara@eczacininsesi.com
