Tam seçim sonuçları açılıyordu ki bilgisayarımın başına oturdum.
Herkesin merakla televizyon karşısında olduğu sırada bu haftaki yazımı yazmaya odaklandım.
Son 15 gün içinde birçok olay oldu.
18-24 Mart tarihleri arasında ULUSAL YAŞLILARA SAYGI HAFTASI kutlandı.
Bu bağlamda 21 Mart 2019 da YAŞLILARDA KLİNİK ECZACILIK konulu Geropharmacy Sempozyumu’na katıldım.
Değerli hocalarımız başta alzheimer, parkinson olmak üzere diğer yaşlılık hastalıkları, korunma yolları, ilaçları, son gelişmeler hakkında çok değerli bilgilerini paylaştılar.
Önce geriatri kelimesi nedir diye bakalım…
“Geriatri, altmış beş yaş ve üstü bireylerin hastalıkları, fonksiyonel durumları, sosyal yaşamları, yaşam kaliteleri, koruyucu hekimlik uygulamaları ve toplum yaşlanması ile ilgilenen bilim dalıdır.
Amacı yaşlının mevcut sağlığını korumak, hastalıklarını tedavi etmek, bağımsız olarak yaşamını sürdürmesine yardımcı olmak ve yaşam kalitesini artırmaktır.
Basit bir tanımlama ile Geriatri ‘yaşlı tıbbı’dır.
Toplumların yaşlanması 20. yüzyılla gelişen bir kavramdır. Dünya nüfusunun yaşlanması ile Geriatri ve Gerontoloji Bilim Dallarına ihtiyacı arttırmıştır.
Sempozyumda aldığım notlara göre;
-2050 yılında çok yaşlı bir toplum olacağız.
-İlaç harcamalarının %50 si yaşlı kesime gidecek.
-Alzheimerın kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre daha fazla.
-ABD‘de 2020 yılında 56 milyar doların yaşlı kesim için harcama yapılacağı öngörülüyor.
-Demans hastalığı %70 i alzheimer, %30 parkinson ve diğer hastalıklardan dolayı gelişiyor.
Demansı kötüleştiren ilaçlar;
Anti emetikler,
Antispazmolotikler,
Antihistaminikler
Antiaritmikler,
Kas gevşeticiler,
Psikotrop ilaçlar,
Bronkodilatörler,
Alzheimer hastalarının bu ilaçları kendi ilaçları ile birlikte kullanması hastanede yatış ve ölüm riskini arttırmakta olduğu gözlenmiş.
Bu yüzden eczacı olarak bizlerde başlangıç seviyesinde olan henüz eczanemize kendi ya da yakını ile gelebilen hastalarımıza bu grup ilaçlar konusunda uyarmak ve doktorlarına tekrar danışmalarını tavsiye etmek konusunda ısrarcı olmalıyız.
Alzheimer tanısı
-Beyin omurilik sıvısı analizi yapılmaktadır (BOS).
Yüksek riskli hastalarda ve hastalığın erken evre değerlendirmesi için beyin omurilik sıvısında;
-total tau
-fosfo tau
-amiloid B(1-42)
Düzeyleri ile değerlendirilir.
Ayrıca;
- ADAS-cog yani alzheimer sakalası tayini
-MMSE yani mini mental durum tayini
-Saat Çizme Testi
Demansın erken evrelerinde ilk bozulan testlerden biri olarak kabul edilmektedir. Hastadan saat çizmesi, içine sayıları yerleştirmesi ve söylenen zamanı işaretlemesi istenir. Konstrüksiyonel praksi, anlama, planlama yeteneğini test eder. Altı puan üzerinden değerlendirilir. Dört puanın altı bozulmuş kognitif fonksiyonla uyumludur. Puanlandırılması aşağıdaki gibi yapılmaktadır:
• Doğru yere 12 yazılmış: 3 puan,
• 12 sayıyı da yazmış: 1 puan,
• Akrep ve yelkovan çizilmiş: 1 puan,
• Söylenen zaman doğru işaretlenmiş: 1 puan.
Saat çizme testinin avantajları kısa ve çabuk uygulanması ve negatif prediktif değerinin yüksekliğidir. Dezavantajları ise puanlamanın subjektif olması ve yalancı negatifliğinin yüksek olmasıdır.
İşte eğitim sırasında bu bilgileri not alırken bir haber geldi alzheimerdan dolayı bakım evinde yatan babam aspirasyon pnömonisi ile tekrar kötüleşmiş acil olarak beni çağırıyorlardı.
Tekrar yoğun bakım sürecimiz başladı.
Nefes alamıyor ve balgamını yutma ve tükürme yeteneği olmadığı için boğazında takılı kalıp boğulma riskine giriyordu.
112 ile yeniden acile gittik, 15 dakika sonra cpr bölümüne aldılar ve rahat nefes alabilmesi için entübe edip makinaya bağladılar. Gece boyunca yoğun bakımda yatak bulunması için araştırma yapıldı ve sonunda sabah beklenen yatak bulundu. 10 gündür tedavisi yapılıyor.
Takip ettiğim kadarı ile kullanılan ilcalar;
Antibiyotik,
Antiagregan
İnsülin
Dormicum
İnhale kortikosteroıd
Diüretik
Beslenme maması
Aklınızda olsun alzheimer hastalarına hastanenin acil bölümünde normal hasta gibi davranılmaması gerekiyor.
Hatta yaşadığımız deneyimlere göre benim bir tespitim ve önerim var, bu hastaların acil durumlarında farklı bir bölüm olmalı.
Bir yanık ya da düşme sonrası acile gelen hasta ile bu hasta yan yana acil serviste yatarak ilk teşhisi yapılıyor. Hasta yakını da çaresiz kalıyor…
Şimdilik durum daha iyi, antibiyotiğe cevap verdi, gözünü açtı, bana da doğum günü hediyesi oldu.
Herkese sağlıklı günler diliyorum.
Uzm.Ecz. Gül Kara
hurriyeteczanesi@ttmail.com
05325814059- Hürriyet Eczanesi
Rıhtım caddesi No:64 Kadıköy -İstanbul
