Enjektörü ve çeşitlerini tanımaya devam edelim;
Steril paket içerisinde disposable halde, iğnesi ile birlikte bulunur.
Enjektör üç bölümden oluşur:
- Ajutaj, iğnenin takıldığı yerdir.
-Hazne, enjektöre ilacın çekildiği yerdir. Haznenin üzerinde doz çizgileri bulunur.
Büyük çizgiler; ml (cc), küçük çizgiler dizyem(1 ml=10 dizyemdir) ölçü birimini ifade eder.
Enjektörün büyüklüğü, haznenin hacmine bağlıdır.
1 ml’den 50 ml’ye kadar enjektör bulunur.
İM enjeksiyon için 1–5 ml’lik enjektör kullanılır.
- Piston, haznenin içinde bulunan, ilacı çekmeye ve itmeye yarayan hareketli kısımdır.
İĞNE;
Paslanmaz metalden yapılmış, steril paket içerisinde disposable halde, enjektör ile birlikte ya da tek bulunur.
İğnenin dört bölümü vardır:
Ø Kök, (kabza) iğnenin enjektörün ajutajına takılmasını sağlayan renkli kısımdır.
Ø Gövde, iğnenin uzunluğudur.
Enjeksiyon tipine göre iğnenin boyu değişebilir. İğne, gövde iç çapının genişliğine göre numaralandırılır. İğne numaraları büyüdükçe iç çapı küçülür.
11’den 28’e kadar numara mevcuttur. İğne numarası, genellikle üretici firma tarafından kök kısmındaki renkle ifade edilir.
İlacın viskozitesine ve ilaç uygulanacak bireyin kas yapısına uygun iğne seçilmelidir.
İM enjeksiyon için genellikle 2.5–4 cm. uzunluğunda, yeşil renkli (21 no) iğne kullanılır.
Ø Uç, iğnenin sivri, deriye ilk giren kısmı olup verevine kesilmiş boru görünümündedir.
İğne ucu, yeterince sivri ve keskin olmalıdır. Ucu kütleşmiş iğne; deriye zor girer, ağrıya neden olur ve dokuya zarar verir.
Ø Kapak(koruyucu kılıf), steril olan iğneyi muhafaza eder.
GÜVENLİ ENJEKTÖRLER
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), sağlık çalışanlarının iğne ve kesici alet yaralanmalarına maruz kaldığını, DÜNYA GENELİNDE HER 30 SANİYEDE BİR İĞNE BATMA KAZASININ YAŞANDIĞINI VE BUNUN SONUCUNDA SAĞLIK ÇALIŞANLARININ KAN YOLUYLA BULAŞAN ENFEKSİYONLARA MARUZ KALDIĞINI VE BU YÜZDEN ÖLÜMLERİN GÖRÜLDÜĞÜNÜ BİLDİRİLMEKTEDİR.
Kullanılmış ve kontamine enjektör 20’den fazla virüs içerebilir.
Sağlık personeli ve tıbbi atıklarla ilgilenen çalışanlar; HIV/AIDS, Hepatit, Sifiliz, Sıtma, Tüberküloz, Herpes, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi gibi kan yoluyla bulaşan hastalıklara maruz kalma riski ile karşı karşıyadır.
Dünyada büyük bir toplum sağlığı tehdidi olan bu durum; emniyetli, kullanıldıktan sonra iğneyi geri içine alan (retractable) güvenli enjektör ile önlenebilir. Ayrıca güvenli enjektörün fiziksel olarak yeniden kullanımını önlemek için iğneyi kilitleme mekanizması vardır. Çeşitli tasarımlarda üretilen güvenli enjektör, artık ülkemizde de kullanılmaktadır.
Ø İĞNESİ KAYBOLAN ENJEKTÖR
Ø İğnesi kaybolan (vanishpoint) enjektör
İğne, enjeksiyon işleminin sonunda ve kas içindeyken, pistonun sonuna kadar bastırılmasıyla yaylı mekanizması sayesinde enjektörün içine otomatik olarak çekilir. Enjektörün güvenli geri çekme mekanizması piston içindedir ve tek elle kullanılabilir. Bu, kontaminasyon riskini azaltır ve iğne batmasına bağlı yaralanma riskini sıfıra indirir. İğne enjektörde sabittir, iğnesi değiştirilemez. Bu durum; kapalı sistem sağlar, sızıntı veya kontaminasyonu önler ve gereksiz iğne değişimlerini engeller. Enjeksiyon sonrasında iğne, silindir şeklindeki piston içine, piston da hazne içine hapsolduğundan ve geri çıkartılamadığından dolayı atık alanında da güvenliği sağlar ve tıbbi atık kutularında daha az yer kaplar. Tıbbi atık maliyetini 2/3 azaltır.
Ø PİSTONU KIRILAN ENJEKTÖR
İğne, enjeksiyon işleminin sonunda ve kas içindeyken, pistona tam bastırılıp tıklama sesi duyulunca hastadan çıkarılır. Tıklama sesi, emniyet mekanizmasının başlangıcıdır. Piston, sonuna kadar geri çekilir ve kırılır. (bastır çek kır / push pull snap) İğnenin koruyucu kapağı da ajutaja tersinden takılır. Piston geri çekilirken iğne, haznenin içine girer ve pistonun kırılan parçası hazneyi kilitler. İğne, sabit olmayıp gerektiğinde değiştirilebilir. Enjektörün emniyet mekanizmasını zamanından önce aktif hale getirmemek için ilaç çekilmeden önce piston, sonuna kadar itilmemelidir.
Ø PİSTONU DÖNDÜRÜLEN (ROTATE) ENJEKTÖR
Enjeksiyon işlemi bittikten sonra piston, tıklama sesi duyuluncaya kadar saat yönünde yaklaşık 300 döndürülüp geriye çekilir. Bu esnada iğne, hazne içine girer. Piston ileri doğru bastırılınca, iğne, hazne içinde bükülmüş olarak kalır.
Ø KLİPSLİ (SURGUARD) ENJEKTÖR
İğne köküne yerleştirilmiş kilit vardır. Güvenlik kalkanı da denilen kilitleme mekanizması üzerine tıklama sesi duyuluncaya kadar bastırılır. Tek elle uygulanabilir. Enjektörle birlikte ya da tek iğne paketlenmiş halde bulunur.
-Yukarıdaki bilgiler Milli Eğitim Bakanlığı eğitim sayfasından alınmıştır-
Diğer çeşitlerine baktığımızda
· 50 ml şırınga çeşitleri
· Dental şırıngalar
· Tüberkülin şırıngalar
· Aşı şırıngaları
· Veteriner şırıngalar
· Spinal iğneler
· IV Kanuller
Ecz. Gül KARA
hurriyeteczanesi@ttnet.com
g.kara@eczacininsesi.com
