6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunu değiştiren 6308 sayılı yasa ile “nüfusa göre eczane sınırlaması” getirilmiş, eczanelerin başka ilçeye nakli de bu kapsamda değerlendirilmiştir.
Buna göre eczacılar, bir defaya mahsus kazanılmış haklar hariç, eczanelerini başka ilçeye nakletmek istediklerinde “nüfusa göre eczane” sınırlamasına tabi olacaklar; şayet 6197 sayılı yasanın 5. maddesindeki koşulları yerine getirebilirlerse eczanelerini nakledebileceklerdir.
Bu maddeye göre, serbest eczane sayıları, ilçe sınırları içindeki nüfusa göre en az üç bin beş yüz kişiye bir eczane olacak şekilde düzenleniyor. Ancak bazı istisnaları var.
İstisnalardan ilki, hiç eczane bulunmayan “yerleşim yerlerinde” eczane açılması halinde nüfusa göre eczane açma kriterlerine uyulmasına gerek olmadığı şeklindedir. Ancak bu şekilde açılan eczanelerin “başka yerlere” naklinde nüfus kriteri işletilecek. Dikkat edilirse “nüfusa göre eczane açılması” tamamen “ilçe” esaslı bir uygulamayken, burada ne olduğu belirsiz “yerleşim yeri” ve “başka yer” tanımlanması kullanılmaktadır. “Yerleşim yeri” veya “başka yer” tanımlamaları nereye çekerseniz oraya gidebilecek kavramlardır. Çıkması beklenen bir türlü çıkmayan sürmatüre Yönetmelik’le bu tanımlamanın muğlaklığının giderilmesi mümkün olabilir.
İkinci istisna, eczanelerin aynı ilçe sınırları içindeki nakillerinde nüfusa göre eczane açılması kriterinin uygulanmayacağı şeklindedir. Başka bir deyişle eczacı, eczanesini nakil prosedürüne uygun biçimde aynı ilçe içinde istediği yere ve istediği kadar nakledebilir. Bunun için herhangi bir sınırlamaya tabi değildir.
Üçüncü olarak, doğal afet ve mücbir sebep nedeniyle nüfusun azalması hâlinde o yerleşim yerinde bulunan eczanelerin naklinde nüfusa göre eczane açılması kriteri uygulanmayacaktır.
Görüleceği gibi, nüfusa göre eczane sınırlaması uygulamasında, işin içine eczane nakilleri girdiğinde ayrıntılı değerlendirmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Nitekim yeni uygulamaya göre, halen eczacılık yapan eczacıların, eczacılık öğrencilerinin ve eczacılık fakültelerinde okumaya 2012 yılında hak kazanmışların eczane nakli konusunda “bir defaya mahsus” kazanılmış hakları bulunmaktadır.
Kazanılmış hak olarak tanımlayabileceğimiz hususlar, 6197 sayılı Yasa’ya “Geçici 3. maddesinde” belirtilmiştir.
Geçici 3. madde şöyledir; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği takvim yılında eczacılık yapma hakkını haiz eczacılar ile eczacılık fakültelerinde okumakta olan ve okumaya hak kazanmış bulunanlar hakkında, bir defaya mahsus olmak üzere nüfusa göre eczane açılmasına ve nakline dair sınırlamalara ve yardımcı eczacı olarak çalışma zorunluluğuna ilişkin hükümler uygulanmaz. Bu kimseler, sahip ve mesul müdürlüğünü yaptıkları eczaneleri bir sefere mahsus olmak üzere devredebilirler.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte serbest eczanesi bulunan eczacılar, bir defaya mahsus olmak üzere herhangi bir kısıtlamaya tabi olmaksızın eczanesini bulunduğu ilçe dışına nakledebilir ve devredebilir.”
Madde metnine bakıldığında genel olarak anlatım açıklığının olmadığı, bağlantıların anlaşılamadığı görülmekle birlikte kesin olarak bilinmesi gereken bir husus vardır; o da eczacıların aynı ilçe içinde istediği kadar yer değiştirebilecekleri, ancak eczanelerini başka bir ilçeye nakletmek istediklerinde bunu bir kere kazanılmış hak olarak yapabilecekleri, ikincisinde ise ancak “nüfusa göre eczane açma kriterlerine” tabi olacaklarıdır. Bu ise hizmet puanı üzerinden saptanan yerleştirme puanına göre Sağlık Bakanlığınca boş olarak yılda iki defa ilan edilen ilçelere, o da puanı tutuyorsa nakil yapabilecekleri anlamına gelmektedir.
Peki bu süreçte yakıcı soru nedir?..
6308 sayılı yasaya göre 2012 yılının Kasım ayında çıkarılması gereken, ancak normal doğum sıkıntısı çeken ve muhtemelen sezeryana ihtiyaç duyulacak meşhur Yönetmelik, yasanın çıktığı 31 Mayıs 2012 tarihinden bugüne kadar bir kez ya da birden çok kez ilçe dışına nakil yapan eczacıların durumunu nasıl düzenleyecek?
“Sorulara Hazır Cevaplar” kitabının orta yerinden fevkalade şahsi kanaat olduğu şerhiyle yanıtlamak gerekiyor bu soruyu: Yönetmelik’in yürürlük tarihi milat kabul edilip, nakil bakımından kazanılmış hakkın (ilçe dışına sınırlama olmaksızın) yürürlük tarihinden sonrası için uygulanmasından başka çare yoktur… Geçmiş geçmişte kalacak, Yönetmelik’in çıkış tarihine kadar olan nakiller kazanılmış hakkın kullanılması anlamına gelmeyecektir.
Şayet bu yapılmazsa işin içinden çıkılması zordur.
Anlayacağınız, doğdu doğacak sürmatüre Yönetmelik çıkmadan önce, nakledin nakledebildiğiniz kadar.
Yüz nakli, böbrek nakli, kalp naklinden sonra ülkemizde yeni bir nakil için acele etmek gerekiyor… İyi nakiller.
