Muayene katılım paylarının tahsilatını erteleme işlemlerine uygulanan “cezai şart tutarlarının sınırlandırılmasına” ilişkin beklenen düzenleme, 23 Nisan 2015 tarihinde yayınlanan torba kanunla yapıldı.
Ancak değişen bir şey olmadı…
Tek değişiklik, 23 Nisan 2015 tarihine kadar tahakkuk etmiş ancak tahsil edilmemiş cezai şart tutarlarının ayda brüt 5 asgari ücretle sınırlandırılması.
Peki işin esası ne oldu?
Onda hiçbir değişiklik yok. Çünkü Sözleşmenin 2013 Ek Protokolü ile eklenen 5.3.15 maddesi kapı gibi yerinde duruyor.
Nitekim, “dakka bir” TEB telaşla yazmış yazıyı SGK’ya… Başlığı durumu biraz olsun anlatıyor; “Tebliğ Edilmemiş Cezalar Durdurulsun.” 2014 revize görüşmeleri de bu nedenle sürüncemede kalmıştı, şimdi kaldığı yerden devam ediyor.
E hani kanunla herşey düzeliyordu... Değişikliğe sahip çıkma yarışı vardı... Herşey kanun çıkarılarak makul ve mantıklı bir zemine çekilecekti?..
Hiçbirşey değişmedi, yeni sözleşmede ne olacağı ise belli değil. Böylece sözümona “çok bilgili” kanun yapıcıların elinde, olumluya dönen süreç, kanun düzeyinde çarçur edildi.
5510 sayılı yasaya 6645 sayılı torba kanunla eklenen madde ise şöyle; “Bu maddenin yayımı tarihinden önce, ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi katılım paylarının eczanelerce usulüne uygun tahsil edilmemesi nedeniyle, eczacılar hakkında öngörülen cezai şart, her fatura dönemi için brüt asgari ücretin beş katı tutarını geçemez. Bu madde kapsamına giren fiiller için bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilen tutarlar iade ve mahsup edilmez.”
Neresini düzelteyim diye başlasanız, sadece bu maddecik için en az 4-5 yazı gerekir. Bozuk anlatımını, terminolojiye hakim olmamaktan kaynaklanan farklı çağrışımlar ve yorumlara neden olan sözcük seçimi ve dilini bir yana bırakıyorum, tartışmaya bile değmez. Kaşını gözünü yara yara birşeyler anlatılmış işte.
Maddeden anlaşılacağı üzere ortada bir devamlılık yok. Zaten bu nedenle geçici madde. Ancak yasaların gerektirdiği genellik, eşitlik, soyutluk, devamlılık gibi ilkeler de yerlerde sürünüyor.
Bir kere madde, sadece 23 Nisan 2015 tarihinden önce yapılmış ve henüz cezai şart tutarı tahsil edilmemiş fiilleri kapsamakta.
23 Nisan 2015 tarihinden sonra yapılan atlatma filleri için sözleşme aynen devam. Yani, sakın ola bu kanuna güvenmeyin, çünkü 2012-2015 SGK-TEB İlaç Temin Sözleşmesine eklenen 2013 Ek Protokolünün 5.3.15 maddesi halen yürürlüktedir.
Şu halde, 24 Nisan 2015 ve sonrasında fiil işlendiğinde kanunun geçici maddesine göre değil, mevcut sözleşmeye göre işlem yapılacak. Yani iki eczacıya ilk tespitte ayrı ayrı 250’şer TL, tekrarında 500’er TL uygulanacak, sözleşmenin 4.3.6 maddesine göre de reçete bedeli ayrıca tahsil edilecek.
Sınırlama maddesini sayılarla açıklayalım:
2015 yılı brüt asgari ücret 1201,50.TL. Bunu 5’le çarpınca tutar 6007,50.-TL oluyor ve aylık cezai şart sınırına ulaşıyoruz.(Maddede, hangi döneme hangi asgari ücret uygulanacağı ise belirsiz.)
Buna göre 6007,50.-TL aylık sınırın üstünde bir cezai şart uygulanmış ve 23 Nisan 2015 tarihinden önce tahsil edilmemişse, fazla uygulanan tutar 6007,50-TL’ye indirilecek. Ancak bu aylık limitin altında bir cezai şart tutarı varsa, bunlar hiçbir şekilde bu yasal düzenlemeden yararlanamayacak.
Örneğin bir aylık cezai şart 20 bin TL ise bu 6007,50.TL olarak uygulanacak, aynı eczacının bir sonraki ay cezai şart tutarı 6000.-TL ise sınırı geçmediği için tutarın tamamı alınacak. Ya da eczacının bütün cezaları aylık sınırın altına çok yakın ama geçmiyorsa yasadan yararlanma şansı yine yok. Bu uygulama da sadece 01 Kasım 2013-23.04.2015 tarih aralığı için yapılacak. Buradaki eşitsizlik yaratan düzenlemeyi yazmaya bile gerek yok. Seçenekli bir düzenleme yapılmaması ise büyük bir eksikliktir. Örneğin sınırın altında kalındığında belli bir yüzde oranı ya da yarısına kadar indirim şeklinde bir düzenleme yapılması gerekirdi.
Çok sayıda eczacı ise, bu tutarın altında cezai şart uygulandığı veya kastı olmadığı halde bilgi işlem sisteminin azizliğine uğradığı için ya da hataen yapılan işlemlerden dolayı bu kolaylıktan yararlanamayacak durumda.
Yine tebliğ edilen cezai şart tutarını ödemek zorunda kalan ya da alacaklarından kesilenler de yasa hükmünden yararlanamayacak. Bu şekilde olanlar ya dava yoluna gidecekler ya da verecekleri dilekçelerle yapılan işlemin katılım payı atlatmaya dönük olmadığını, bunun hatalı bir tespit olduğunu kanıtlamak zorunda kalacaklar. Dava açanların, feragat etmeleri halinde yararlanma hakkının olması gerektiği hususu ise maalesef maddede düzenlenmemiş.
Üstelik 23 Nisan 2015 tarihinden yeni sözleşme imzalanıncaya kadar olan sürede yapılacak her katılım payı atlatma fiiline yine mevcut sözleşme ve mevcut yaptırım uygulanacak.
2015’de yapılacak Protokolün ise ne zaman imzalanacağı, o arada geçen süredeki fiillere uygulanacak yaptırımın (lehe değişiklik olursa) geriye yürütülüp yürütülmeyeceği ve hepsinden önemlisi 23 Nisan 2015 tarihinden sonraki fiillerin tebliğ ve tahsil edilip edilmeyeceği belli değil.
Bütün bunları bırakın 2015 yılı İlaç Temin Sözleşmesi’nde bu uygulamanın makul ve mantıklı bir zemine oturup oturmayacağı bile belli değil. Ya 2014 revize sözleşme dönemi akıbetine uğrarsa ve istenilenler gerçekleşmeden aynı fiil devam ederse ne olacak? Muayene katılım paylarının kaldırılıp kaldırılmayacağı da belli olmadığına göre, işler epeyce karışık.
Demek ki kanunla manunla da bu iş olmuyor, daha çok işler karıştırılıyormuş değil mi? Üstelik pratikten habersiz, sorsanız “katılım payı atlatma nedir” diye anlatamayacaklarla hiç olmuyormuş. Bu nedenle, daha önce kendileri bu maddeyi istedikleri ve 2013 Ek Protokolüne koydurttukları için bilenler kıvranıyor; yasadan yararlanamayanlar ile yararlansa bile yüksek çıkan tutarı görenler için, yeni sözleşmede değişiklik yapıncaya kadar tebliğ ve tahsil cihetine gidilmemesi için uğraşıyor, yazı yazıyor.
Hatırlar mısınız, ortaokulda kompozisyon yazmak için atalarsözü verirlerdi. En ünlüsü ise hiç aklımdan çıkmaz: “Ne atarsan aşına o çıkar kaşığına”
O zaman şu sözü kompozisyon yazarak açıklayın bakalım çocuklar: Ne atarsan torbaya o çıkar ortaya.
Bir sonraki yazı(lı)da soruları liste halinde vereceğim, istediğiniz sorudan başlayabilirsiniz.
https://twitter.com/_FevziCakmak_
