Eczanesini kapatan eczacılardan, son yasa değişikliğindeki hak kayıpları ile ilgili çok sayıda e-posta alıyorum.
Bilindiği üzere, 31.05.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6308 sayılı yasa ile 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanunu’nda yapılan değişiklikle “nüfusa göre eczane” düzenlemesi yapıldı.
Bu konuda ilginç ve başarısız bir yasal süreç yaşanıyor. Kimin ne yaptığı belli değil. Ya yasayı çıkaranlar gönülsüz, ya uygulamayı yapacak olanlar. 2012 yılı sonunda çıkarılması gereken yönetmelik da çıkarılamadığı için, ortada sadece değişiklik yasası var.
Bilindiği üzere yasa değişikliği ile en geç 2012 yılında eczacılık fakültelerine girenlerle, halen eczacı olanlara eczanelerini bir defaya mahsus olmak üzere devretme ve nakletme hakkı tanındı. Ayrıca eczacılık fakültelerinde okuyanlar ilk eczanelerini istediği yerde açabilecek.
Ancak 6308 sayılı Yasa ile eklenen ve “bir kereye mahsus kazanılmış hak” içeren 6197 sayılı Yasa’nın Geçici 3. maddesinde doğrudan “kapatılan eczane” tanımlaması kullanılmadığı için eczanesini kapatan eczacılar için yasal bir boşluk ortaya çıktı.
Eczanelerini yasadan önce kapatan ya da yasadan sonra kapatmak isteyen eczacılar, ucube “kazanılmış hak maddesi” düzenlemesi nedeniyle ne yapacaklarını şaşırdılar.
Bu arada oluşan boşluk ve gösterilen tepki nedeniyle yasanın çıktığı Mayıs 2012 tarihinden bugüne kadar T.C. Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurum’u tarafından il sağlık müdürlüklerine gönderilen kanun hükmünde yazılarla durum idare edilmeye çalışıldı. İşlerin nasıl yürüdüğü konusu tartışmalarla devam ediyor.
Öte yandan çıkması beklenen yönetmelikte hangi düzenleme yapılırsa yapılsın, hukuksal bakımdan yönetmeliğin yasayı aşamaması nedeniyle boşluk devam edecektir. Çünkü kazanılmış haklar maddesi eşitlik ilkesine aykırıdır. Nasıl mı? En basitini söyleyelim: Eczanenizi devrederseniz yeniden açmanız da sorun yok, ancak kapatıp açarsanız yasa engel oluyor.
Özetle, düzenlemenin mutlaka 6197 sayılı yasada değişiklik yapılarak gerçekleştirilmesi gerekiyor. Ancak bu iki yıllık süreçte torba yasa çıkarıldığı, daha uygulanmadan nüfusa göre eczane sınırlamasının” hesaplanması değiştirildiği ve başka kanunlarda sürekli değişiklik yapıldığı halde “eczanesini kapatan eczacıların” durumuna oralı olan çıkmadı. Görünen o ki, kanun değişmediği sürece, eşitliğe aykırılık her zaman olacak.
İşte tam bu noktada eczanesini kapatıp, hizmet akdiyle örneğin bir ilaç şirketine giren ya da devlet memuru olan veya tatile çıkan eczacılar; yeniden eczane açtıklarında durumlarının ne olacağını, dava yolu dışında ne yapmaları gerektiğini soruyorlar.
Haklılar… Ortada açık bir hukuk dışılık var çünkü.
Bugüne kadar yapılanlardan ve uzayan süreçten anlaşılan, durumu gören T. C. Sağlık Bakanlığı ve muhtemelen eczacı örgütlenmesinin, bu konudaki temel düzenlemeyi Yönetmelik’le yapmayı planladığı.
Dolayısıyla, bugüne kadar gelen karmaşayı aşabilmek için bir tarih vermek zorundalar. Bu tarihin de somut bir tarih olması ihtiyacı nedeniyle muhtemelen yönetmeliğin yayınlanma tarihi olduğu gözüküyor.
Böyle olunca yönetmeliğe kadar olan kapatmalar –her ne kadar yasaya aykırı da olsa da- kazanılmış hak olarak kabul edilecek ve ancak yönetmelik yayınlanma tarihinden sonrakiler için “nüfusa göre eczane sınırlamasının” uygulanacağı kuvvetli olasılık haline geliyor. Yönetmelik’le farklı bir tarih de verilmesi mümkün olmakla birlikte; zayıf bir olasılık olarak gözüküyor.
Buna göre eczanesini kapatmayı düşünen ancak kapatmayan eczacılar için küçük bir uyarı yapalım: Eğer mutlaka ama mutlaka kapatmayı düşünüyor ve bunu diyelim 3-5 ay içinde yapmayı planlıyorsanız kulaklarınızı sıkı sıkı açın, bütün öğrenme kanallarını kullanın, yönetmeliğin çıkma söylentilerinin olduğu bu günlerde, yönetmelik çıkmadan eczanenizi kapatmaya çalışın.
Yoksa yönetmelikten sonra eczaneyi kapatıp, yeniden eczane açmaya kalktığınızda “nüfusa göre eczane sınırlamasına” tabi tutulup, davalarla uğraşma olasılığınız yüksek görünüyor.
