Serbest eczacılar, sosyal hukuk düzenimize göre kendi adına ve hesabına çalışan ve gelir elde eden meslek mensuplarıdır.
Bu nedenle sigortalılık statüsüne girişleri de bu çalışma biçimine dayanmaktadır.
Yasalarımızda tam böyle anılmamakla birlikte, kendi adına ve hesabına çalışanları kısaca “bağımsız çalışan” olarak gruplandırmak yararlı olacaktır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile sosyal sigorta hakları, sigortalılık, sigorta kolları, primler ve emeklilik bakımından yeni bir sosyal sigorta düzeni kurulmuştur.
Anılan kanunun kimi ortak maddelerine karşın, çalışma biçimleri (işteki durum) değişmediği için geçmişte SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kanunlarında ayrı ayrı belirlenen; bağımsız çalışma, hizmet akdiyle çalışma ve kamuda çalışma ayrımı korunmak zorunda kalınmıştır. Geçmişte ayrı kanunlarda olan kimi sosyal sigorta uygulamaları ise birbirlerine yaklaştırılmıştır.
Buna karşın bu dönemle birlikte yeni bir sosyal sigorta düzeni kurulduğu şüphesizdir. Bu düzende, önemli bir çalışma grubunu ise geçmişte adı Bağ-Kur sigortalıları olan bağımsız çalışanlar oluşturmaktadır.
5510 sayılı yasanın anlatım dili, tanımlama ve terminoloji sorunu olduğu için eskiden Bağ-Kur sigortalısı olan bağımsız çalışanlar, 4/b’li şeklinde (Aslı 4/1-b’dir) anılmaktadır. Bu kapsamda olan serbest eczacıların sigortalılığı, diğer bağımsız çalışanlarla birlikte, kapsam ve haklar yönünden önemli düzenleme ve değişikliklere konu edilmiştir. Ancak, sosyal sigorta kurumlarının birleşme tarihine kadar olan kısım için eski kanunlara göre işlem yapılmaya devam edilmektedir.
Şu halde, bugün bir serbest eczacının 01.10.2008 tarihi öncesi sigortalılık durumu için 1479 sayılı Bağ-Kur Kanunu hükümlerine bakmak gerekecektir. Sigortalılık süresi bakımından eski Bağ-Kur uygulamasında, bağımsız çalışmayı temsil eden geçerli kayıtlar çok büyük önemdedir ve bunlarla ilgili milat kabul edilebilecek tarihler vardır.
Kurum, bağımsız çalışmayı gösteren ve sigortalılık bakımından geçerli sayılabilecek resmi kayıtları dikkate almakta ve emeklilik için bu kayıtlardan hareket etmektedir. Ancak dönem dönem sigortalılığa esas olan bu kayıtlar değişmiş; bazen birlikte, bazen sadece birisi geçerli sayılmıştır.
Geçmişte meslek kuruluşu (eczacılar için meslek odası), vergi dairesi, esnaf sanatkarlar sicili ya da ticaret sicili kayıtları bağımsız çalışma bakımından geçerli kabul edilen kayıtlardandır.
Şu an itibariyle bağımsız çalışan eczacılar için 04.10 2000 tarihinden beri sigortalılığa esas alınan tek kayıt, gelir vergisi mükellefiyeti kaydıdır.
Ancak bu tarihten önce tescil edilmiş olmak(Bağ-Kur İl Müdürlükleri’nde kayıt olmak) koşuluyla bir meslek kuruluşu nitelinde olan eczacı odası kayıtları da sigortalılığa esas alınmaktadır.
Burada eczacıların sigortalılık tescil tarihleri önem kazanmaktadır. Tescil tarihi ise, 04.10.2000 tarihinden önce dönemin ilgili sosyal sigorta kurumu olan Bağ-Kur’a bağımsız çalışan olarak giriş/kayıt yaptırılması demektir.
Bu şekilde, yani 04.10.2000 tarihinden önce tescili olan eczacıların, eczacı odası kayıtlarıyla, ancak 04.10 2000 tarihi öncesi için hizmet kazanmaları mümkündür. 04.10.2000 tarihinden sonra sadece vergi kayıtları geçerli olduğu için, meslek kuruluşu kaydı kimi istisnai durumlar haricinde bu tarihten sonrasına etki etmemektedir.
Eczacıların sigortalılık süresi kazanmaları ve bunun emekliliğe etkisi, bir sonraki yazının konusu olacaktır.
https://twitter.com/_FevziCakmak_
